فتق دیسک کمر
فتق دیسک کمر جز شایعترین فتق دیسک بین مهره ای در ستون فقرات می باشد و می تواند در هر سنی بوجود آید. سن اکثر بیماران با فتق دیسک کمر بالاتر از 30 سال می باشد.
فتق دیسک کمر می تواند عامل درد کمر, درد پا, ودرد کمر و پا شود. در بعضی موارد بیمار احساس می کند پایش بی حس یا ضعیف شده است و یا اکثرا به خواب می رود.
اگر بیماری از علایم ذکر شده مینالد باید پزشک معالج یک عکس MRI از مهرهای کمر مریض بگیرد. بوسیله این عکس پزشک میتواند فتق دیسک کمر را تشخیص بدهد. در حال حاضر MRIبهترین حربه برای تشخیص دیسک, غده یا خونریزی در ستون فقرات میباشد.
اگر فتق دیسک کمر عامل کمردرد و یا درد کمر وپا باشد پزشک مربوطه در روزهای اول به مریض داروهای تسکین دهنده و برای 2 تا 3 روز استراحت نسبی تجویز می کند. اکثر بیماران، حدود 80%، چند روز یا چند هفته بعد از بوجود آمدن فتق دیسک احساس بهبودی میکنند. البته در این زمان جّراح ستون فقرات می تواند با تزریق دارو در کانال نخاعی ،Epidural injection، و یا در کانال ریشه عصبی ،PRT، زمان بهبودی را تسریع کند.
در این میان تزریق استروئید در فضای اپیدورال کمر یکی از درمانهای متداول بسیاری از گونههای کمر درد و پا درد محسوب میشود. تزریق اپیدورال کمر یکی از بخشهای لاینفک مدیریت غیرجراحی درد کمر و سیاتیک به شمار میآید.
اگر بیمار بعد از 6 هفته هنوز از درد پا و یا بی حسی پا شکایت می کند و در طول هفته های گذشته بهبودی چندانی را احساس نکرده باید بیمار را نزد جّراحی فرستاد که بتواند این فتق دیسک را جّراحی کند.
در حال حاضر فتق دیسک در اروپا و آمریکا به کمک میکروسکپ یا آندوسکپ جراحی می شود.
جراحی میکروسکپی فتق دیسک بدین صورت میباشد که جراح یک برش 1 تا 2 سانتیمتری در پوست روی دیسک مربوطه میزند و بعدا با کمک ابزارهای مخصوص و میکروسکپ فتق دیسک را خارج و عصب مربوطه را آزاد می کند. این جرّاحی بر حسب محل فتق دیسک و وزن و قامت بیمار 25 تا60 دقیقه طول می کشد. بیمار جرّاحی شده باید حدود 3 تا 4 ساعت استراحت مطلق بکند و در تخت بیمار بماند. بعد از این زمان بیمار میتواند به کمک پرستار برای مدت کوتاهی به دستشویی برود. مریض باید روز بعد از جرّاحی به مدت 15 دقیقه قدم بزند و بعد از این مدت دوباره به مدت 1 ساعت روی تخت استراحت کند. من بیماران جرّاحی شده ام را در آلمان بسته به سن مریض و نوع جرّای بعد از 24 تا 48 ساعت از بیمارستان مرخص می کنم.
بسته به نوع جرّاحی, بیماران می توانند روز بعد از جرّاحی هنگام غذاخوردن بمدت 10-15 دقیقه روی صندلی بنشینند.
بیماران جرّاحی شده می توانند هر روز 5 دقیقه بیشتر از روز قبل قدم بزنند یا بنشینند.معمولا نخ بخیه یک هفته بعد از جراحی کشیده می شود. بیما ران باید بعد از مرخص شدن از بیمارستان بمدت 4 تا 6 هفته از کارهای بدنی و بلند کردن اشیائ سنگینتر از 5 کیلوگرم اجتناب کنند. افرادی که شغلشان راننده گی میباشد باید بمدت 2.5 تا 3 ماه از شغلشان صرفنظر کنند.
بیماران جرّاحی شده باید سعی کنند وزن اضافه شان را کم کنند و مرتبا نرمشهای مخصوصی برای قوی کردن عضلات شکم و کمر انجام بدهند.
حدود 75 درصد بیماران جرّاحی شده بوسیله میکروسکپ دردشان را از دست میدهند و از نتیجه جرّاحی دیسک خیلی راضی هستند. حدود 15 درصداز این بیماران جرّاحی شده بعضی موارد هنوز از درد کمر و بندرت از درد پا مینالند. 10 درصد باقیمانده از این بیماران جرّاحی شده میگویند درد آنها بعد از عمل دیسک تغییری نکرده و یا حتی بیشتر شده است.

فتق دیسک کمر روی یک مدل: روی این مدل میشود نشان داد چگونه یک فتق دیسک ریشه عصبی را تحت فشار قرار می دهد.
تصاویر زیر چند نمونه فتق دیسک کمر را نشان میدهند

فتق دیسک کمر Herniated lumbar disc L5/S1

Herniated lumbar disc L4/5
![]() |
![]() |
| Extraforminal Sequester | Median and paramedian herniated disc |
طریقه خواباندن بیمار روی میز اتاق عمل و نشان کردن محل جرّاحی بوسیله دستگاه سیّارعکسبرداری C-Arm

جرّاحی میکروسکپی فتق دیسک کمر Microsurgical discectomy

درمان ریشه عصبی تحت فشار به وسیله تزریق دارو با کمک سی تی سکن
منبع:دکتر فکوری


دكتر بيژن فروغ استاد دانشگاه ،رئیس بخش بیمارستان فیروزگر و مدیر گروه طب فیزیکی و توانبخشی دانشگاه،موسس مرکز تحقیقات دانشگاه، عضو انجمن بین المللی درد، عضو انجمن جهانی طب فیزیکی ،عضو انجمن جهانی توانبخشی مغز و اعصاب WFNR،عضو مرکز تحقیقات ضایعات نخاعی ،عضو مرکز تحقیقات دیابت