زانوها چه کاری انجام می دهند؟
زانوها تکیه گاهی استوار برای بدن مهیا
می کنند.آنها همچنین اجازه به پاها می دهند که خم و راست شوند.هر دو عمل خم
و راست کردن و ثبات مرد نیاز ایستادن ،راه رفتن، دویدن، دولا شدن، پریدن،
چرخیدن است.دیگر قسمت های بدن کمک به زانوها برای انجام کارشان می کنند.
اینها عبارتند از:
- استخوان ها
- غضروف
- ماهیچه ها
- لیگامنت ها
- تاندون ها
اگر هر کدام از این قسمتها صدمه ببیند ، به زانو ممکن است خسارت وارد آید و قادر به انجام کار خود نباشد.
چه کسانی مشکلات زانو به هم می زنند؟
مردان، زنان، و بچه ها می توانند مشکلات زانو داشته باشند. آنها در مردم از همه نژادها و سلبقه قومی اتفاق می افتد.
چه چیزهایی موجب مشکلات زانو می شود؟
مشکلات مکانیکی زانو می تواند ایجاد شود به وسیله:
- ضربه مستقیم یا حرکت ناگهانی که موجب در رفتگی و ضرب زانو شود
- استئو آرتریت در زانو ، در نتیجه فرسایش و پارگی در قسمتهایش
مشکلات التهابی زانو می تواند به وسیله برخی بیماری های روماتیسمی ،
مانند آرتریت روماتوئیدrheumatoid arthritis و لوپوس اریتما توز(لوپوس)
systemic lupus erythematosus ایجاد شود. این بیماری ها موجب ورم می شود که
می تواند صدمه دائم به زانو ها بزند.
مشکلات زانو چگونه تشخیص داده می شود ؟
پزشکان مشکلات زانو را تشخیص می دهند به وسیله استفاده از :
- تاریخچه پزشکی
- معاینه بالینی
- تست های تشخیصی ( مانند عکس برداری، اسکن استخوان، سی تی اسکن، ام آر آی ، آرتروسکوپی، نمونه برداری).
آرتریت در زانوها
شایعترین نوع آرتریت زانوها استئو آرتریت است. در این بیماری ، غضروف
داخل زانو به تدریج دچار فرسایش شده . درمان های استئو آرتریت عبارتند از:
- داروهای کاهش درد، مانند آسپرین و استامینوفن
- داروهای کاهش ورم و التهاب، مانند ایبوبروفن و داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی(NSAIDs)
- ورزش برای بهبود حرکت و قوی کردن
- کاهش وزن
روماتوئید ارتریت نوع دیگری از التهاب مفصل (آرتریت) است که بر زانو
تاثیر می گذارد. در روماتوئید ارتریت ،زانو ملتهب شده و غضروف ها ممکن است
تخریب شوند. درمان شامل:
- فیزیوتراپی
- دارو درمانی
- جراحی تعویض زانو( برای زانوهای شدیدا صدمه دیده).
صدمات غضروف و اختلالات آن
نرمی غضروفchondromalacia اتفاق می افتد وقتی که غضروف کپسول زانو نرم
شود. این می تواند به علت صدمه ، استفاده بیش از حد، یا ضعف ماهیچه ای
باشد، یا اینکه قسمتی از زانو خارج از محور باشد.نرمی غضروف می تواند ایجاد
شود اگر یک ضربه به کپسول زانو موجب پارگی تکه ای از غضروف یا یک تکه از
غضروف که شامل تکه ای از استخوان است.
منیسک ها Meniscus تکه هایی C شکل از غضروف هستند که مانند یک بالشتک
بین استخوان فمور (استخوان ران) و درشت نی (قلم پا) هستند. بسادگی صدمه می
بیند اگر زانو بچرخد در حالی که دارد وزن بدن را تحمل می کند.ممکن است
قسمتی یا کاملا پاره شود.اگر پارگی بسیار کوچک باشد منیسک بهم متصل می ماند
از جلو و عقب زانو. اگر پارگی بزرگ باشد ، منیسک ممکن است آویزان بماند به
وسیله رشته ای از غضروف. شدت صدمه بستگی به محل و اندازه پارگی دارد.
درمان برای صدمات غضروف عبارتند از:
- ورزش برای قوی کردن ماهیچه ها
- تحریک الکتریکی برای قوی کردن ماهیچه ها
- جراحی برای صدمات شدید
صدمات رباط(لیگامنت)
دو تا از لیگامنت هایی که به طور شایع در زانو صدمه می بینند لیگامان
های جلویی و پشتی صلیبی Cruciateهستند.یک صدمه به این رباط ها اغلب اوقات
موسوم به پیچ خوردگی است. لیگامان صلیبی جلوییACL اغلب اوقات کشیده یا پاره
می شود( یا هردو) با یک حرکت چرخشی. لیگامنت پشتی PCL معمولا به وسیله
ضربه های مستقیم ، مانند تصادف اتومبیل یا تکل در فوتبال صدمه می بیند.
لیگامنت های میانی و جانبی هم برcollateral معمولا به وسیله یک ضربه به
سطح بیرونی زانو ایجاد می شود . این می تواند موجب کشش و پارگی رباط شود.
این ضربه ها خیلی از اوقات در ورزش هایی مانند فوتبال و هاکی اتفاق می
افتد.
صدمات لیگامنت درمان می شوند با:
- گذاشتن بسته یخی درست بعد از صدمه برای کاهش ورم.
- ورزش برای تقویت ماهیچه ها
- یک حایل brace
- جراحی( برای بیشتر صدمات شدید)
صدمات تاندون Tendone و اختلالات آن
۳ نوع اصلی صدمات تاندون و اختلالات آن عبارتند از:
- التهاب تاندونTendinitis و پارگی تاندون ها
- بیماری Osgood-Schatter
- سندرم Iliotibial band
صدمات تاندون دارای دامنه ای از التهاب تاندونtendinitis تا پارگی
تاندون متغیر است.پارگی تاندون ها اغلب اوقات اتفاق می افتد در نتیجه:
- استفاده بیش از حد از تاندون ( عمدتا در بعضی از ورزش ها).تاندون مانند یک باند کشی زهوار در رفته و کهنه کشیده و ملتهب می شود.
- سعی کنید یک راحت باش داشته باشید. اگر ماهیچه های ران منقبض شوند،
تاندون می تواند پاره شود. این بیشتر در افراد پیرتر با تاندون های ضعیف
اتفاق می افتد.
یک نوع از التهاب تاندون زانو موسوم به زانوی پرش کننده هاJumpers knee
است. در ورزش هایی که نیاز به پریدن دارد، مانند بسکتبال، تاندون ملتهب شده
و می تواند پاره شود.
بیماری Osgood – Schlatter بوسیله فشار stress یا کشش بر قسمتی از ناحیه
رشد بالای استخوان قلم پا ایجاد می شود. این موجب ورم در زانو و قسمت
بالایی استخوان قلم پا می شود. این می تواند اتفاق افتد اگر تاندون شخصی از
استخوان کنده شود ، و تکه ای از استخوان را با خود داشته باشد. افراد جوان
که می دوند و می پرند در هنگام ورزش می توانند این نوع صدمه را داشته
باشند.
سندرم Iliotibial band وقتی اتفاق می افتد که تاندون بر استخوان خارجی
زانو سائیده شده و ایجاد ورم می کند. این اتفاق می افتد اگر زانو برای مدت
زیاد خیلی مورد استفاده قرار گیرد. این اغلب اوقات در تمرینات آموزشی ورزش
اتفاق می افتد.
درمان ها برای صدمات تاندون و اختلالات آنها شامل:
- استراحت
- یخ
- بالا نگه داشتن
- داروها مانند آسپیرین یا ایبوبروفن برای از بین بردن درد و کاهش ورم
- کاهش فعالیت های ورزشی
- ورزش برای کشش و تقویت
- گچ گیری، اگر پارگی نسبی باشد
- جراحی برای پارگی کامل یا صدمات خیلی شدید
دیگر صدمات زانو
بیماری استئو کوندریتOsteochondritis زمانی اتفاق می افتد که خون کافی
به قسمتی از استخوان زیر سطح مفصل نرسد. استخوان و غضروف بتدریج شل شده و
ایجاد درد می کند. برخی از غضروف ها ممکن است شکسته شده و ایجاد درد حاد،
ضعف، و قلف شدن مفصل کنند. فردی با این وضعیت ممکن است به استئو آرتریت
تبدیل شود. جراحی درمان اصلی است.
- اگر تکه های غضروف شل و ول و شکسته نباشد ، یک جراح ممکن است آنها را
با پیچ آنها را سرجای بگذارد.این می تواند موجب تحریک جریان خون تازه ای
به غضروف شود.
- اگر تکه غضروف شل باشد، جراح ممکن است حفره را تراشیده تا به
استخوان تازه برسد و یک پیوند استخوان برای ثابت نگه داشتن قطعه غضروف در
محل استفاده کند.
- تحقیقات برای پیوند غضروف و بافت در حال انجام است.
سندرم پلیکاPlica syndrome اتفاق می افتد زمانی که رشته هایی از بافت
در زانو موسوم به پلیکا در نتیجه استفاده زیاد و صدمه ورم می کند. درمان
های این سندرم عبارتند از:
- داروهای نظیر آسپرین یا ایبوبروفن برای کاهش ورم
- استراحت
- یخ
- باند کشی بر روی زانو
- ورزش برای تقویت ماهیچه ها
- تزریق کورتیزون به داخل پلیکا
- جراحی برای برداشتن پلیکا اگر درمان های اولیه مشکل را مرتفع نکرد.
چه نوع پزشکی مشکلات زانو را درمان می کند؟
صدمات و بیماری های زانو معمولا به وسیله یک ارتوپد درمان می شوند(یک
پزشک که درمان می کند مشکلات استخوانها، مفاصل، تاندون ها، لیگامانت ها و
ماهیچه ها).
چگونه افراد می توانند از مشکلات زانو پیشگیری کنند؟
بعضی از مشکلات زانو ( مانند آنهایی که در نتیجه یک تصادف است) می تواند
پیشگیری شوند. ولی خیلی از مشکلات زانو می توان با انجام اقدامات زیر
پیشگیری کرد:
- گرم شدن قبل از انجام ورزش ها. دویدن و نرمش تمرینات گرم کننده خوبی
هستند. کشش ماهیچه ها به جلو و عقب ران ها بهترین راه برای گرم کردن زانو
هاست.
- قوی کردن ماهیچه های پا با انجام برخی ورزش ها ( به عنوان مثال، بالا رفتن از پله ها، دوچرخه پایی ثابت، یا کار کردن با وزنه ها).
- از تغییر ناگهانی در شدت ورزش بپرهیزید.
- افزایش قدرت یا زمان فعالیت ورزشی به تدریج.
- کفش های مناسب و اندازه بپوشید.
- حفظ وزن مناسب . وزن اضافی بر زانو ها فشار می گذارد.
چه نوع از ورزش برای افراد با مشکلات زانو بهترین است؟
سه نوع از ورزش برای افراد با آرتریت بهترین است:
- ورزش های دامنه حرکتی Range- of-Motion . این ورزش ها کمک به ثبات یا
افزایش قابلیت انعطاف می شود.آنها همچنین سفتی در زانو ها را از بین می
برند.
- ورزش های قوی کنندهStrengthening exercise . این ورزش ها کمک به ثبات
یا افزایش قدرت ماهیچه می شود. ماهیچه های قوی کمک به حمایت و حفاظت از
مفاصل با آرتریت می کنند.
- ورزش های هوازی یا استقامتی. این ورزش ها عمل قلب و جریان خون را
بهبود می بخشند. آنها همچنین کمک به کنترل وزن می کنند . برخی مطالعات نشان
داده که ورزش های هوازی می تواند ورم را بعض از زانو ها کاهش دهد.
منبع:پزشکان بدون مرز
دكتر بيژن فروغ استاد دانشگاه ،رئیس بخش بیمارستان فیروزگر و مدیر گروه طب فیزیکی و توانبخشی دانشگاه،موسس مرکز تحقیقات دانشگاه، عضو انجمن بین المللی درد، عضو انجمن جهانی طب فیزیکی ،عضو انجمن جهانی توانبخشی مغز و اعصاب WFNR،عضو مرکز تحقیقات ضایعات نخاعی ،عضو مرکز تحقیقات دیابت