تزریق مفصلی و کشیدن مایع مفصل

بعضی مواقع علیرغم درمان دارویی ممکن است یک مفصل یا بیشتر دچار التهاب (آرتریت) شود، این حالت باعث ایجاد درد شده و هم ممکن است در صورت باقی ماندن مایع مفصل حاوی مواد مخرب باعث آسیب مفصل و اطراف آن شود، لذا در موارد لزوم با نظر پزشک متخصص کشیدن این مایع و تزريق استروئید در داخل مفصل سبب كاهش التهاب، تورم و درد داخل مفصل مي‌شود. در اطراف مفصل هم اين تزريق سبب كاهش التهاب، درد و محدوديت حركت مي‌گردد.

ضرورت خارج کردن و كشيدن مايع از مفصل متورم

مقدار مايع مفصل طبيعي آنقدر كم است كه نمي‌توان آن را با سرنگ خارج نمود. زماني كه مقدار مايع داخل مفصل به حدي برسد كه بتوان آنرا با سرنگ خارج كرد، معني آن اين است كه مايع به طور غيرطبيعي زیاد شده و در اثر بيماري در مفصل جمع شده است، و لذا باقی ماندن آن در مفصل آسیب زا است.

در افراد سالم مایع مفصل دارای رنگ روشن و کهربائی داشته و قوام طبیعی دارد. در مواقع غیر طبیعی رنگ مایع مفصل به علت حضور غیر طبیعی سلول ها و مواد مترشحه آنها کدر و بعضا مانند چرک       می شود که خاصیت لزج و قوام آن کاهش می یابد.

بيماري هاي بسياري مي­توانند سبب تجمع مايع در مفصل شوند، از جمله بيماري هاي خود ايمني مانند روماتوئيد، بيماري هاي كريستالي مانند نقرس و يا بيماري هاي عفوني.

امروزه بررسي هاي علمي بر اين باورند که در تورم مفصلي حاد ناشی از عفونت ها چنانچه مايع مفصلي خارج نشود و درمان مناسب در طي ۲۴ ساعت صورت نگيرد می تواند باعث آسيب در مفصل درگیر شود. به همین دلیل متخصصان توصيه مي‌كنند که در اين گونه موارد، پزشك با تجربه مايع مفصلي را خارج كرده و آن را براي آزمايش هاي لازم به آزمايشگاه ارسال كند. اين اقدام هم در جهت تشخيص و هم در جهت درمان داراي اهميت است.

 

مدت زمان اثر تزریق داخل مفصل در بيماران مختلف فرق می کند، اما در طي 2-1 روز معمولا علائم بهبودي شروع مي‌شود. قبل از تزريق معمولا لازم است مايع داخل مفصلي بيرون كشيده و فشار داخل مفصل كم شود، كه به كاهش درد مفصل كمك مي‌كند. اگر تزريق به موقع و به جا انجام شود، اثرات مفيد آن تا چند هفته و حتي چند ماه باقي مي‌ماند.

اثرات جانبي و عوارض تزريق داخل مفصلی

معمولا اين نوع تزريق در صورت درست انجام شدن، عوارض جدی ندارد. عوارض تزریق استروئیدها در مفاصل و یا بافت های اطراف مفاصل به مراتب کمتر از عوارض داروهای خوراکی در کل بدن است. برخی عوارض آن عبارتند از:

- واکنش های حساسیتی

- درد

- عفونت

- تغییرات پوست بشکل نازک شدن و تغییر رنگ در نزدیک محل تزریق

گاهي اوقات در 24 ساعت اول پس از تزريق درد مفصل زياد مي‌شود كه معمولا دو روز بعد اين درد فروكش مي‌كند، در این صورت استفاده از کیف ویا پلاستیک حاوی یخ واستفاده از مسکن ها کمک کننده است.

ندرتا ممكن است اين تزريق با عفونت مفصلي همراه شود. اگر حداقل 2 روز بعد از تزريق، درد و گرماي مفصل زيادتر شده و يا بیمار تب کند بايد فورا به پزشك اطلاع داده شود.

 این باور غلط كه كشيدن مايع مفصل باعث تخريب مفصل مي‌شود، بر مبنای شنیده های غیر معتبر است. زمانی که مفصل متورم شد، چون یکی از علل آن عفونت هاست بعضی مواقع بدون بررسی آزمایشگاهی امکان تشخیص آن نیست، لذا ضروري است تاكيد شود در مواردي كه پزشك متخصص توصيه به كشيدن مايع مفصل می­كند، بيمار حتما همكاري لازم را نموده و مطمئن باشد كه اين روش خطري نداشته و کمک به روند تشخیص و درمان می کند.

آيا امكان تزريق مجدد در مفصلی که قبلا در آن تزریق انجام شده، وجود دارد؟

تزريق مجدد داخل مفصلي استروئید در هر مفصل بايد با فواصل زماني مشخص صورت پذيرد. اصولا حداكثر4-3 تزريق در سال براي مفاصل بزرگ توصیه می شود. البته فاصله دو تزريق پي‌درپي در هر مفصل جز در موارد خاص با نظر پزشك معالج نبايد از مدت معيني كمتر باشد، مثلا در مواقع لزوم در زانو فواصل تزريق دارو حدود 3 ماه یک بار مي‌باشد.

توصیه لازم بعد از تزريق داخل مفصل

بايد تا حد امكان در دو روز اول پس از تزريق استراحت شود، بخصوص اگر مفاصل زانو يا مچ پا تزريق شده باشد، اين مدت استراحت ضروري‌ است و روند بهبودی را تسریع می کند.

منبع: کلینیک آنلاین روماتولوژی