فوايد ورزش در ديابت
فواید ورزش در بیماران دیابتیک:
1- اثرات روی کنترل قند و انسولین: پژوهشگران گزارش نمودند که فعالیت فیزیکی و تمرین می تواند از طریق افزایش حساسیت و تحمل انسولینی، جذب و مصرف گلوکز و در نهایت تحریک و افزایش عمل انسولین باعث بهبودی هایپرگلیسمی در بیماران دیابتیک شود [1-4 ]. همچنین ورزش و تمرین با افزایش سطح ادیپونکتین (Adipocyte secret hormone) (عامل افزایش دهنده حساسیت انسولینی وکنترل سطح گلوکز) موجب کاهش مقاومت انسولینی و تنظیم مناسب تر گلوکز در خون و بدن افراد مبتلا به دیابت می گردد] 5-9[ .
2- اثرات روی چربی خون و کاهش وزن: با توجه به مطالعات به نظر می رسد که چاقی و اضافه وزن می تواند عامل خطرساز و مستعد کننده در ایجاد یا پیشرفت دیابت باشد. لذا طراحی و انجام برنامه ورزشی و تمرینی منظم و پایدار در فعالیت های روزانه این دسته از بیماران ضروری است. انجام این تمرینات موجب افزایش متابولیسم و افزایش سطح ادیپونکتین و کاهش میزان چربی های اشباع شده و کلسترول می شود. در نتیجه باعث کاهش سطح چربی در خون و بدن و همچنین موجب کاهش وزن بدن و افزایش تحرک بیماران دیابتی می گردد[10,11]
3- فواید روحی و بهبود دهنده کیفیت زندگی: انجام تمرین در افراد مبتلا به دیابت، ضمن افزایش انگیزه و توان، باعث افزایش تحرک و عملکرد فرد در فعالیت های روزانه، وظایف شغلی و گذراندن اوقات فراغت می گردد. این موضوع بعنوان یک اصل برجسته در کنترل و به تاخیر انداختن پیشرفت بیماری و کاهش عوارض ناشی از دیابت مطرح می باشد [[12,13 .
4- فواید قلبی و عروقی: اختلال در عملکرد سیستم قلبی و عروقی از عوارض شایع در بیماران دیابتی است. مطالعات نشان می دهد که تمرینات فیزیکی موجب افزایش توانایی عضله در جذب و مصرف اکسیژن (Maximal ventilator oxygen uptake ) به علت افزایش برونده قلبی ، کاهش فشار خون و ضربان قلب و نیز بهبود سفتی عروق (Arterial Stiffness) می شود. این اثرات موجب کاهش استرس وارد بر سیستم قلبی -عروقی و کنترل عوامل خطرساز مرتبط با آن می گردد [3،14] .
5- اثرات در بهبود تعادل و راه رفتن: مطالعات در گروه های 12 نفری بیماران مبتلا به دیابت نشان داده است که این افراد دچار اختلال در نحوه و سرعت راه رفتن، سفتی مفاصل، افزایش خطر ایجاد زخم در پا و اختلال در فعالیت های عملکردی می شوند. این اختلالات می تواند توسط تمرین و فعالیتهای عملکردی، ایجاد تعادل پایدار، اصلاح الگوی راه رفتن و افزایش انعطاف پذیری سیستم عضلانی- اسکلتی، برطرف گردد [15-19] .
6- اثرات روی سیستم عصبی عضلانی بدن: همچنین محققین عنوان نمودند که انجام تمرین و فعالیت جسمانی موجب بهبود سیستم عصبی(حسی و حرکتی)، سازگاری عصبی ( Neural adaptation ) و هماهنگی عصبی - عضلانی می گردد که فاکتور اساسی در انجام هر گونه فعالیت است [1] .
1-Antti Loimaala, et al. Exercise Training Improves Baroreflex Sensitivity in Type 2 Diabetes, Diabetes, 2003, 52: 1837–1842.
2- MATTHIAS BLUHER, et al.Total and High–Molecular Weight Adiponectin in Relation to Metabolic Variables at Baseline and in Response to an Exercise Treatment Program, DIABETES CARE, 2007; 30(2):280–285.
3- Ronald J. Zacker. Strength Training in Diabetes Management Diabetes, 2005, 18(2): 71-75.
4- RONALD J. SIGAL, et al. Physical Activity/Exercise and Type 2Diabetes, DIABETES CARE, OCTOBER 2004;(17): 2518-2539.
5- Mads K. Holten, et al. Strength Training Increases Insulin-Mediated Glucose Uptake, GLUT4 Content, and Insulin Signaling in Skeletal Muscle in Patients With Type 2 Diabetes , DIABETES, 2004; (35):294-305.
6-KAZUO HARA. Measurement of the High–Molecular Weight Form of Adiponectin in Plasma Is Useful for the Prediction of Insulin Resistance and Metabolic Syndrome, Diabetes Care 29:1357–1362.
7- Varady.KA , et al. Adipokine Responses to Acute Resistance Exercise in Trained and Untrained Men, Medicine & Science in Sports & Exercise, 23 November 2009.
8- de Lemos ET, et al. Exercise training is associated with improved levels of C-reactive protein and adiponectin in ZDF (type 2) diabetic rats, Med Sci Monit, 2007;Aug;13(8):BR168-74.
9- R C Melo, et al. High eccentric strength training reduces heart rate variability in healthy older men, Br J Sports Med, 2008; 42:59–63.
10- Edmund Cauza, et al. The Relative Benefits of Endurance and Strength Training Metabolic Factors and Muscle Function of People With Type 2 Diabetes Mellitus, Arch Phys Med Rehab, 2005; 86: 1527-1533.
11- DARCYE J. CUFF, et al, Effective Exercise Modality to Reduce Insulin Resistance in Women with Type 2 Diabetes, Diabetes Care, 2003;26:2977–2982.
12- KAREN A. et al, Battling Insulin Resistance in Elderly Obese People With Type 2Diabetes , Diabetes Care, 2003; 26:1580–1588, 2003
13- Eriksson JG. Exercise and the treatment of type 2 diabetes mellitus, Sports Med, 1999; 27(6):381-91.
14- Gerald F. Fletcher, et al. Statement on Exercise: Benefits and Recommendations for Physical Activity Programs for All American, American Heart Association, 1996; 94:857-862.
15- Michael J Mueller, et al. Plantar Stresses on the Neuropathic Foot during Barefoot Walking, J Phys Ther, 2008; 88 (11):1375–1384.
16- Petrofsky J, Lee S and Bweir S, Gait characteristics in people with type 2 diabetes mellitus, Eur J Appl Physiol. 2005 Mar;93(5-6):640-7.
17- Joseph W LeMaster, et al. Effect of Weight-Bearing Activity on Foot Ulcer Incidence in People With Diabetic Peripheral Neuropathy, J Phys The r, 2008;88:1385–1398.
18- CLAUDIA GIACOMOZZI. Walking Strategy in Diabetic Patients with Peripheral Neuropathy, Diabetes Care, 2002; 25:1451–1457.
19- D.S. Blaise Williams, Denis Brunt and Robert J.Tanenberg. DIABETIC NEUROPATHY IS RELATED TO JOINT STIFFNESS DURING LATE STANCE PHASE, Journal of applied biomechanics,2007;23(4)p. 251-260.
20- ELIZABETH J. Higbie, et al. Effects of concentric and eccentric training on muscle strength, cross-sectional area, and neural activation, J Appl Physiol, 1996; 81:2173-2181.
21- Dario I. Carrasco, Effect of concentric and eccentric muscle actions on muscle sympathetic nerve activity, J Appl Physio, 1999; 86:558-563.
22- Coury HJ, et al, Change in knee kinematics during gait after eccentric isokinetic training for quadriceps in subjects submitted to anterior cruciate ligament reconstruction, Gait Posture, 2006;24(3):370–374.
5- DAVID W. DUNSTAN, et al. High-Intensity Resistance Training Improves Glycemic Control in Older Patients with Type 2 Diabetes, Diabetes Care, 2002; 25:1729–1736.
دكتر بيژن فروغ استاد دانشگاه ،رئیس بخش بیمارستان فیروزگر و مدیر گروه طب فیزیکی و توانبخشی دانشگاه،موسس مرکز تحقیقات دانشگاه، عضو انجمن بین المللی درد، عضو انجمن جهانی طب فیزیکی ،عضو انجمن جهانی توانبخشی مغز و اعصاب WFNR،عضو مرکز تحقیقات ضایعات نخاعی ،عضو مرکز تحقیقات دیابت