دکتر بیژن فروغ

يبوست از شايعترين اختلالات دستگاه گوارش می باشد و در 60 درصد افراد مبتلا به آسيب طناب نخاعی مشاهده می شود. اين کتابچه توسط گروهی از متخصصين طب طناب نخاعی و يبوست، برای استفاده شما که مبتلا به آسيب طناب نخاعی می باشيد و افرادی که در مراقبت از شما ياری و کمکتان می کنند طراحی شده است. ما اميدواريم که اين مجموعه بتواند به شما کمک کند تا یبوست را بهتر درک کنيد، بدانيد که يبوست چيست، چرا عامل خطر برای شما محسوب می گردد و نهايتا" اينکه چگونه آنرا بشناسيم، درمان کنيم و از بروز آن پيشگيری کنيم.

بجاست بگوييم که علايم آسيب طناب نخاعی در افراد مختلف متفاوت است همانگونه که يبوست نيز اين خصوصيت را دارا می باشد. بنابراين در مکانهايی که پزشک، پرستار و يا ساير افراد گروه مراقبتهای بهداشتی حضور فعال دارند استفاده از اين کتابچه لزوم چندانی ندارد. با اين وجود اين کتابچه می تواند در بحث و گفتگو با افراد گروه مراقبتهای بهداشتی، به شما کمک کند تا بتوانيد بهترين روش مراقبتی در خصوص يبوست را بيابيد.

مقدمه :

گروه زيادی از مبتلايان به آسيب طناب نخاعی يبوست را تجربه کرده اند. در اين مبحث ما سعی داريم که هم روشهای پيشگيرانه و هم روشهای درمانی موثر يبوست را آموزش دهيم.

علايم يبوست ممکن است در افراد مبتلا به آسيب طناب نخاعی مختلف باشد، اما احساس ناخوشی و نفخ شکم دو علامتی هستند که عمدتا" اتفاق می افتند. اگر يبوست درمان نشود، ممکنست عوارض شديدتری از قبيل، بی اختياری دفع مدفوع، اتساع روده، هموروئيدهای خونريزی دهنده، انسداد روده و اتونوميک ديس رفلکسی (1 ) ايجاد شوند. تحقيقات نشان داده است که يکی از بهترين روشهای پيشگيرانه، استفاده از يک برنامه از پيش آماده برای نحوه اداره کردن مراحل دفع مدفوع می باشد، که هدف اصلی آن، محافظت از عملکرد روده ها و سلامتی بدن می باشد. رسيدن به يک برنامه فهرست وار منظم جهت دفع مدفوع، مقصود نهايی است . برنامه دفع مدفوع شامل دوره های خاصی از صرف زمان است که بايد در طول هفته برای تخليه روده ها منظور گردد. شما بايد برنامه ای برای عمل دفعی خود، بصورت 3 تا 4 بار در هفته در زمانهای يکسان و مشابه در طول روز داشته باشيد. ثبات در برنامه شما خيلی مهم است.

برنامه های دفع مدفوع در افراد مختلف دقيقا" مشابه نمی باشند. بسياری از افراد جهت تخليه روده نياز به استفاده از شياف ها، لاگزاتيوها (2 ).... تحريک با انگشتان يا تنقيه دارند. بهر حال ممکنست شما به بخشهايی از يک برنامه دفع مدفوع نيازمند باشيد.

ساير مواردی که از يبوست پيشگيری کرده و برنامه دفع مدفوع را کامل می کند عبارتنداز: خوردن غذاهای مناسب، نوشيدن مايعات کافی و تمرينات منظم. در صفحات بعد پاسخ سوالاتی که برای شما و مراقب شما ممکنست پيش آيد، آورده شده است. برخی از سوالاتی که پاسخ آنها آورده شده است عبارتند از:

1. يبوست چيست ؟

2. عملکرد طبيعی روده ها و دفع مدفوع چگونه است؟

3. آسيب طناب نخاعی چگونه بر عملکرد روده ها و دفع مدفوع تاثير می گذارد؟

4. علايم يبوست چيست؟

5. چه عواملی شانس شما را در تشديد يبوست افزايش می دهند؟

6. يبوست چگونه تشخيص داده می شود؟

7. چه درمانهايی موثر هستند؟

8. چگونه می توانيد از يبوست اجتناب ورزيد؟

يبوست و آسيب طناب نخاعی :

1. يبوست چيست ؟

   2 .   اجابت مزاج طبيعی چيست ؟

   3 .  علايمی که متعاقب بروز يبوست ايجاد می شوند، کدامند؟

    4 .   عملکرد دفعی روده ها در افراد بدون آسيب طناب نخاعی چگونه است؟

    5 . آسيب طناب نخاعی چگونه عملکرد روده ها را تحت تاثير قرار می دهد؟

    6 .  آيا سطح ضايعه موضوع مهمی است؟

    7 .   ساير تاثيرات آسيب طناب نخاعی چگونه است؟

    8 . آيا بی اختياری دفع مدفوع ناشی از يبوست است؟

علائم:

اگر يبوست داريد، اغلب همه يا يکی از حالات زير را داريد:

تورم و نفخ شکم. که نسبتا" يا کاملا" با يک حرکت دفعی يا روده ای کاهش  می يابد. اين حالت ممکن است شبيه احساس تجمع گاز باشد، اما در واقع ناشی از وجود مدفوع بسيار زياد در روده است.

درد يا ناخوشی شکمی که نسبتا" يا کاملا" با يک حرکت دفعی تخفيف می يابد.

نشت موکوس (4) از رکتوم .

علائم اتونوميک ديس رفلکسی، ( مانند تعريق و سردرد ) که سريعا" با يک حرکت دفعی تخفيف می يابد و يا از بين می رود.

مدت زمانی بيش از 30 دقيقه ، بين مصرف شياف و آغاز يک حرکت دفعی رضايتبخش.

حرکات دفعی سخت و مشکل .

درد يا خونريزی از هموروئيد - وجود خون روشن و قرمز در مدفوع، روی دستکش يا دستمال توالت ممکن است مورد توجه باشد.

بی اختياری دفع مدفوع - بعضی اوقات ناشی از خوردن غذاهای خاصی می باشد، اما ممکن است نشانه ای از يبوست نيز باشد.

يک برنامه دفعی طولانی تر از برنامه معمول که از ابتدای شروع تا کامل شدن آن بيشتر از 60 دقيقه طول کشد.

تحقيقات نشان داده است که بعضی از افراد مبتلا به آسيب طناب نخاعی بيشتر از سايرين به يبوست مبتلا می شوند. در جدول صفحه بعد فهرست عواملی که خطرات بزرگتر و بيشتری ايجاد می کنند آورده شده است. هر چه عوامل بيشتری علامت زده شوند، شانس ايجاد يبوست بيشتر می گردد.

توجه : مشکلات مربوط به يبوست اغلب با افزايش سن مبتلايان به آسيب طناب نخاعی افزايش می يابد.

منبع:آسیب نخاعی