خار پاشنه و درمان آن
خار پاشنه التهاب حاد یا مزمن فشیای کف پا است که به شکل برجستگی کف پا (اسپور) در قسمت داخلی استخوان پاشنه بروز میکند و در رادیوگرافی نیمرخ پاشنه قابل مشاهده است. علت خار پاشنه و علت اصلی درد در این بیماری خود خار نیست بلکه التهاب و ضخیم شدن فشیای کف پا در ناحیه پاشنه عامل ایجاد درد میباشد.

التهاب طولانی مدت فشیا ، می تواند باعث رسوب کلسیم در محل اتصال فشیا به پاشنه پا شود. تجمع کلسیم به خودی خود دردناک نیست و درد ، ناشی از کشیدگی فشیا است. درد در خار پاشنه پا ، به صورت دردی مبهم است اما گاهی به صورت درد تیز حس می شود ؛ محل احساس درد در مرکز پاشنه یا لبه داخلی آن است.

از علایم این بیماری معمولا احساس درد در هنگام راه رفتن و در برخی موارد هنگام استراحت در پاشنه پا میباشد.بیمار در مراحل اولیه بیماری در اثر ایستادنهای طولانی مدت و در مراحل پیشرفته تر بعلت کشش تکراری فشیای کف پا از درد پاشنه شکایت دارد. بیماری در ابتدا با درد شدیدی که منجر به لنگیدن میشود همراه است اما بتدریج در اثر راه رفتن درد کمتر میشود و دوباره با ایستادنهای طولانی مدت درد شدت اولیه خود را پیدا میکند. شدت درد خار پاشنه در ابتدای صبح، بعد از بیدار شدن و نیز بعد از استراحت، بیشتر است و با راه رفتن کم می شود. این درد، در اولین قدم بعد از استراحت طولانی مدت، بسیار دردناک است و علاوه بر این راه رفتن روی سطوح سخت و ناهموار و حمل اشیاء سنگین، منجر به افزایش درد میشود.
علت اصلی ایجاد این بیماری وارد شدن استرس یا آسیب به بافت پاشنه پا است که منجر به التهاب و استخوانی شدن رباطهای کف پا میشود. عوامل اصلی تشدید کننده این بیماری شامل ایستادن به مدت طولانی و دویدن بوده و این بیماری کمتر در اثر راه رفتن زیاد بوجود می آید. بیماریهای روماتولوژی نامناسب بودن کفش ،افزایش ناگهانی وزن در دوران بارداری ،انحراف پا ، صاف بودن کف پا ،اضافه وزن (به همین علت ، خار پاشنه بیشتر در افراد چاق دیده می شود.) ،مشکلات بیو مکانیک ( ناهنجاری هایی که منجر به راه رفتن غیر عادی می شود)،التهاب مفاصل،پوشیدن کفش نامناسب با پاشنه خیلی بلند و تنگ یا کفش بدون پاشنه و صاف ازجمله عوامل دیگر بروز خار پاشنه میباشند.
بهبود بیماری در ابتدای دوره درمان آهسته است و سپس سرعت پیدا میکند. بیمار باید از سرپا بودن به مدت طولانی اجتناب کند. افراد چاق بایستی وزن خود را کاهش دهند و از کفشهای دارای پد اسفنجی استفاده کنند. افراد مبتلا بایستی از کفشهای با پاشنه 3 سانتی متر و در صورت داشتن کمردرد از پاشنه اسفنجی استفاده نمایند.
یک کفی ویژه خار پاشنه پا باعث می شود از فشار پا روی پاشنه کاسته شود.
بیمار بایستی خصوصا در اوایل درمان تا حد امکان کمتر به پاشنه پایش فشار وارد نماید. در مواردی که درد حاد وجود دارد استفاده از کیسه یخ بمدت 15-10 دقیقه 4-3 بار در روز موثر میباشد
بعضی مواقع تزریق داروهای استروئیدی (کورتون) داخل پاشنه باعث کاهش موقت درد میشود.
دستگاه الکتروتراپی در فیزیوتراپی برای کاستن از درد و ورم بسیار اثربخش است.همچنین در بعضی مواقع از اولتراسوند و لیزر هم برای درمان این بیماری استفاده می شود.
جدیدترین روش درمان خار پاشنه استفاده از امواج شوکی میباشد. این امواج شکلی از امواج صوتی می باشند که انرژی بالایی داشته و می تواند منشا این بیماری ( التهاب فاشیای کف پا) را بدون ایجاد عارضه ایی درمان نماید.
اگر درمان با شیوه های مزبور امکان پذیر نشود، باید از عمل جراحی برای خارج کردن خار پاشنه کمک گرفت.
میزان ابتلا به خار پاشنه، در زنان بیشتر است، زیرا، زنان بیشتر به مدت طولانی می ایستند. البته این امکان هم هست که این بیماری بخشی از یک بیماری باشد که کل بدن را گرفته باشد و نیاز به اقدامات بیشتری برای تشخیص و درمان داشته باشد.
منبع:فیزیوکلینیک




دكتر بيژن فروغ استاد دانشگاه ،رئیس بخش بیمارستان فیروزگر و مدیر گروه طب فیزیکی و توانبخشی دانشگاه،موسس مرکز تحقیقات دانشگاه، عضو انجمن بین المللی درد، عضو انجمن جهانی طب فیزیکی ،عضو انجمن جهانی توانبخشی مغز و اعصاب WFNR،عضو مرکز تحقیقات ضایعات نخاعی ،عضو مرکز تحقیقات دیابت