روماتیسم مفصلی چیست

 

روماتیسم مفصلی یا Rheumatoid arthritis یک بیماری است که موجب التهاب، درد و تورم مفاصل بدن میشود. این بیماری معمولا مزمن بوده و در دراز مدت میتواند موجب تخریب مفصل  شود. از هر صد نفر یک نفر در طول عمرش به نوعی به این بیماری مبتلا میشود. روماتیسم مفصلی میتواند زمینه خانوادگی داشته باشد. این بیماری میتواند در هر سنی بروز کند ولی معمولا در سنین بین 60-40 سالگی دیده میشود. روماتیسم مفصلی در زنان سه برابر شایع تر از مردان است.

 

علت رماتیسم مفصلی چیست

بیماری روماتیسم مفصلی جزو دسته ای از بیماری های انسان است که به آنها بیماری های خود ایمنی یا اتو ایمیون Autoimmune disease میگویند.

 

بدن انسان سیستم دفاعی خاصی دارد که با استفاده از آن در برابر تهاجم میکروب ها از خود دفاع میکند. یکی از روش های سیستم دفاعی بدن، تولید مواد خاصی به نام آنتی بادی Antibody یا پادتن است. این مواد که از جنس پروتئین هستند به میکروب ها میچسبند و موجب تخریب آنها میشوند. گاهی اوقات سیستم دفاعی بدن به دلایلی که هنوز بر ما ناشناخته است بعضی از سلول های بدن خود انسان را غریبه و مهاجم تشخیص داده و بر علیه آنها آنتی بادی یا پادتن تولید میکند. این آنتی بادی ها به سلول ها حمله کرده و موجب آسیب آنها میشوند. مکانیسم ذکر شده علت اصلی بروز بیماری های خود ایمنی است.

 

در روماتیسم مفصلی هم سیستم ایمنی به سلول های بدن بخصوص سلول های سینوویوم Synovium cells بعضی از مفاصل حمله کرده و موجب تغییراتی در آنها میشوند. سینوویوم لایه ای از سلول ها است که سطح درونی کپسول مفصلی را فرش میکنند و موجب ترشح مایع مفصلی( مایع سینوویوم) میشوند. تاثیر آنتی بادی ها بر سلول های سینوویوم موجب میشود سلول های این لایه افزایش پیدا کرده و در نتیجه لایه سینوویال ضخیم، متورم و همچنین ملتهب شود.

 

عروق خونی لایه سینوویال افزایش پیدا کرده، همراه با التهاب لایه سینوویال، ترشح مایع مفصلی هم بیشتر شده و مفصل متورم میشود. بدنبال این تغییرات سلول های سینوویال موادی بنام سیتوکین Cytokin ترشح میکنند که موجب بروز التهاب در مفصل شده و همچنین روی سلول های مفصل اثرات تخریبی دارد.

 

 

        

           

 

                          

                    

             

بدنبال تورم مفصل لیگامان ها و تاندون های اطراف آن تحت کشش قرار میگیرند. این کشش درکپسول مفصلی و تاندون و لیگامان های اطراف مفصل بتدریج آنها را شل و ضعیف کرده و ضعف این ساختمان ها موجب ناپایداری مفصل و در نهایت نیمه دررفتگی و تغییر شکل مفصل میشود.

 

بتدریج و با گذشت زمان بافت سینوویال رشد کرده بر روی غضروف رفته و موجب خوردگی آن میشود.
بعد از مدتی استخوان  اطراف مفصل هم دچار پوکی و خوردگی شده و در آن کیست هایی بوجود میاید. این تغییرات استخوانی تغییر شکل مفصل را تشدید میکنند.

 منبع:ایران ارتوپد

علائم و راه های درمان رماتیسم

روماتیسم مفصلی سبب درگیری مفاصل می شود و سبب بروز سفتی و درد و تورم مفاصل می شود. اگر یک زانو یا دست مبتلا به این بیماری شود سایر مفاصل نیز درگیر خواهند شد. این بیماری معمولاً بیش از یک مفصل را درگیر کرده و هر مفصلی را دچار می کند. معمولاً احساس خستگی و گاهی اوقات تب ایجاد می شود. بعضی بیماران فقط برای چند ماه یا یک سال یا نهایتاً دو سال مبتلا به این بیماری بوده و بعد از طی این دوره بدون ایجاد هیچگونه ضایعه ای، بیماری رفع می شود. بعضی نیز گاهگاهی دچار علائم بوده و گاهی بهبود می یابند. دربعضی بیماران نیز ممکن است بیماری بسیار شدید بوده و برای سالها یا تمام عمر باقی بماند. این فرم بیماری منجر به بروز صدمات شدید به مفاصل می شود.

هر فردی می تواند به این بیماری مبتلاشود، اما این بیماری در شایعتر است. معمولاً در میانسالی شروع شده و در سنین پیری شایعتر است. اما کودکان و جوانان نیز ممکن است به آن مبتلا شوند. علل اصلی بروز این بیماری هنوز بطور کامل شناخته نشده است. اما می دانند که در این بیماری سیستم ایمنی فرد علیه بافتهای بدن وی وارد عمل می شوند. عللی که فرد را مستعد ایجاد این بیماری می کند شامل ژنتیک ، محیط و هورمونها می باشند

تشخیص این بیماری راحت نیست زیرا آزمایش دقیقی جهت تشخیص این بیماری وجود ندارد، علائم این بیماری مشابه بیماریهای دیگر است و ایجاد کامل علائم، مدت زمان زیادی طول می کشد. اما جهت تشخیص مجموعه ای، از اخذ شرح حال، معاینات بالینی ، عکسبرداری و تستهای آزمایشگاهی کمک کننده می باشند.
روشهای زیادی جهت درمان این بیماری وجود دارد.منظور از درمان تسکین و کاهش درد، کاهش تورم ، کاهش یا توقف روند تخریب مفاصل ، کمک به ایجاد احساس بهتر در فرد و حفظ فعالیت او می باشد.
آموزش بیمار، برخورد و اقدامات صحیح خود بیمار با مشکلاتش و گروههای حمایتی که به فرد کمک می کنند. تا اطلاعات بیشتری در ارتباط با نحوه درمان، چگونگی انجام فعالیتهای بدنی و استراحت را داشته، نحوه بیان مشکلاتش را پیدا کند. این برنامه ها به بیمار کمک می کنند تا نکات بیشتری را در ارتباط با بیماری خود و نحوه کاهش درد، احساس کنترل بیشتر بر بیماری، اعتماد به نفس و داشتن یک زندگی فعالتر، بیاموزند. درمانهایی که جهت بهبودی این بیماری مورد استفاده قرار می گیرند شامل تغییر در روش زندگی، داروها، جراحی ، مراجعات منظم به پزشک و روشهای درمانی جایگزین یا تکمیلی می باشند.

از کارهایی که می توان جهت درمان این بیماری استفاده نمود تغییر در روش زندگی است که شامل ایجاد تعادل بین میزان فعالیت و استراحت ، مراقبت از مفاصل کاهش استرس های روانی، استفاده از یک رژیم غذایی سالم می باشد.
از داروها برای کاهش درد ، تورم و توقف روند بیماری به سمت بدتر شدن استفاده می شود. دارویی که پزشک تجویز می کند براساس سلامت عمومی بیمار، شدت بیماری و اینکه بیماری تا چه اندازه شدید خواهد شد و مدتی که باید بیمار دارو بگیرد و اینکه دارو تا چه اندازه کارایی داشته و عوارض جانبی آن چه می باشد، خواهد بود.

جراحی: روشهای جراحی زیادی جهت درمان این بیماری مورد استفاده قرار می گیرد. از این روش جهت تسکین درد، کمک به عملکرد بهتر مفاصل و عملکرد بهتر فرد در فعالیتهای روزمره خود استفاده می شود.
مراجعات منظم به پزشک : بسیار مهم است اینکه آیا بیماری شدیدتر شده و آیا دارو کمک کننده بوده است، عوارض جانبی داروها ظاهر شده اند و در صورت نیاز داروها را عوض نماید. اقداماتی که ممکن است نیاز به انجام آن شود شامل: آزمایش خون، ادرار و عکسبرداری می باشد.

روش درمانی جایگزین : گاهی اوقات از رژیمهای غذایی خاص ، ویتامینها و سایر روشهای دیگر جهت درمان روماتیسم مفصلی استفاده می شود. بعضی درمانها به کاهش استرس بیمار کمک می کند. بسیاری از این روشها بی ضرر می باشند و اما باید گفت که این روشها بطور کامل و دقیق مورد بررسی قرار نگرفته اند لذا قبل از استفاده از آنها حتماً باید با پزشک مشورت شود.



منبع: نیک صالحی