علت و تخشیص اسکولیوز

علت اسکولیوز

علت ایجاد بیماری اسکولیوز شناخته شده نیست. برخی محققان، به امکان ارتباط بین استفاده نادرست از کوله‌پشتی و ایجاد اسکولیوز اشاره کرده‌اند ولی هیچ مدرک علمی مستندی برای تایید این ارتباط وجود ندارد. از دید علت‌شناختی، اسکولیوز را به دو گروه عمده تقسیم می‌کنند.

درصد عمده‌ای از این بیماری بدون علت یا ایدئوپاتیک است و درصد کمی هم می‌تواند به‌دلیل اختلالات سیستم عصبی یا برخی اختلالات عضلانی ایجاد شود. تومورهای نخاعی، اشکال پیشرفته بیماری دوشن و بیماری فلج اطفال می‌توانند منجر به اسکولیوز شوند.این بیماری در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع می‌تواند عوارض بسیار بدی را به‌دنبال خود داشته باشد.در عین حال این بیماری می‌تواند به‌طور وراثتی از والدین به کودکان انتقال یابد، ولی محققان هنوز ژن یا ژن‌های مرتبط با این بیماری را کشف نکرده‌اند اما می توان با حرکات اصلاحی اسکولیوز به درمان آن کمک نمود.

علائم و نشانه ها

علائم اسکولیوز در کودکان به شرح زیر است:
شانه ها ممکن است ارتفاع یکسان نداشته باشند و یکی از آنها بالاتر از دیگری قرار گیرد.
سر در ناحیه مرکز بدن و بالای لگن قرار نمی گیرد.
 قفسه سینه متقارن نیست و دنده ها ممکن است ارتفاع های متفاوت داشته باشند.
تیغه یکی از شانه ها بالاتر و برجسته تر از تیغه شانه دیگر به نظر می رسد.
یکی از دو طرف باسن برجسته تر از طرف دیگر می شود.
لباس های فرد در هنگام پوشیدن به نحو صحیح بر روی بدن قرار نمی گیرد.
بدن بیمار ممکن است به یک طرف خم شود.

تشخیص اسکولیوز

برای تشخیص اسکولیوز معاینه فیزیکی و رادیوگرافیک بیماری لازم است. اگر قوس ستون فقرات بیشتر از ۱۰ درجه باشد، بیمار مبتلا به اسکولیوز است. برای تشخیص قطعی اسکولیوز، رادیوگرافی الزامی است.این رادیوگرافی باید حتما به‌صورت ایستاده تهیه شود تا امکان اندازه‌گیری قوس ستون فقرات به‌طور صحیح امکان‌پذیر باشد. درمان اسکولیوز ارتباط تام و تمامی با تشخیص زودرس آن دارد.

جراحی اسکولیوز

متاسفانه جراحی تصحیح اسکولیوز یکی از خطرناک‌ترین و پر‌عارضه‌ترین انواع جراحی‌ها در کودکان محسوب می‌شود. روش‌های درمانی دیگری هم نظیر تحریکات الکتریکی عضلات، روش‌های کایروپرکتیک و ورزش‌ برای درمان این بیماری پیشنهاد شده است که هیچ مدرک علمی دال بر مفید بودن آنها وجود نداردهیچ منبعی مفید بودن این روش‌ها را تایید نکرده است ولی معمولا متخصصان برای بهبود شرایط بدنی و روحی بیمار در مجموع، ورزش را تجویز می‌کنند. دقت کنید که این ورزش برای درمان اسکولیوز نیست بلکه صرفا برای تقویت بدن بیمار است.

 

منبع:فوق تخصص زانو تهران

درمان اسکولیوز (انحناء جانبی ستون مهره)

عمل جراحی برای اسکولیوزهای بالاتر از 40 درجه توصیه میشود در عمل جراحی اسکولیوزاز وسائل ویژه ای مانند رادها ، هوکها و پیچها و وایر استفاده میشود.

هدف از عمل جراحی راست کردن و متوازن کردن ستون مهره ها است بطوریکه مهره ها را در وضعیت اصلاح شده محکم نگهداریم و پیشرفت خمیدگی را متوقف کنیم .

عمل جراحی یک راه برای تصحیح خمیدگی و کنترل پیشرفت بیماری به منظور جلوگیری از ایجاد انحناهای بزرگتر است یک برنامه جراحی خاص برای هر بیمار برحسب سن ، شدت انحناء ، نوع انحناء و بیماریهای زمینه ای در نظر گرفته میشود.

عمل جراحی می تواند از طریق قدام ستون فقرات یا از خلف ستون فقرات و یا در بعضی موارد ترکیبی از هر دو نوع باشد که همراه با جوش دادن مهره های درگیر به یکدیگر با استفاده از پیوندهای استخوان یا جای گزینهای استخوان است.

 

منبع:متخصص ستون فقرات

 

درمان اسکولیوز (انحراف ستون فقرات )

منظور از اسکولیوز انحراف طرفی یا جانبی ستون فقرات است.در حالت طبیعی ایستاده در نمای خلفی(پشتی) نباید انحرافی در ستون مهره ها وجود داشته باشد.

درحقیقت اگر در وضعیت نرمال خطی از زواید خاری(Spinous Processes) ناحیه گردنی به سمت پایین ترین قسمت(ناحیه ساکروم یا خاجی) به هم وصل گردند این خط باید مستقیم باشد.هرگونه انحراف با هر درجه ای اسکولیوز را مطرح می کند.

جهتاسکولیوز نشان دهنده سمت تحدب است.اسکولیوز چپ یعنی تحدب انحراف به سمت چپ است و بالعکس.اسکولیوز به علت انحرافی که در ستون مهره ها ایجاد می کند باعث چرخش جسم مهره ها نیز می شود که جهت آن به سمت تحدب است.چرخش مهره ها به سمت تحدب باعث می شود که زواید خاری انحرافی در خلاف جهت آن یعنی به سمت تقعر داشته باشند.

اگر انحراف جانبی در مهره های پشتی اتفاق افتد دنده ها هم جهت با جسم مهره به سمت تحدب می چرخند.چرخش دنده ها به طرف تحدب باعث ایجاد برجستگی در آن سمت می گردد(Posterior Hump).

درمان اسکولیوز

درمان اسکولیوز با توجه به علت و میزان مشکل می تواند درارتباط با موارد زیر باشد:

-درمان فیزیوتراپی

-درمان با بریس

-درمان ارتوپدی(گچ گیری و جراحی)

 

 منبع: برزکار

 

اسکولیوز یا انحراف ستون فقرات و چگونگی درمان آن

 

اسکولیوز (انحراف ستون‌ فقرات‌) خمیدگی‌ بدون‌ درد ستون فقرات که‌ گاهی‌ حالت‌ پیشرونده‌ داشته‌ و باعث‌ تغییر شک‌ قفسه‌ سینه‌ و پشت‌ می‌شود. این‌ عارضه‌ می‌تواند مهره‌های‌ قفسه‌ سینه‌ای‌ (میانی‌) یا مهره‌های‌ کمری‌ (پایینی‌) ستون‌ فقرات‌ را درگیر سازد. این‌ عارضه‌ بیشترین‌ شیوع‌ را در نوجوانان‌ داشته‌ و در دختران‌ شایعتر از پسران‌ است‌. 

 

در مراحل‌ اولیه‌ علایم‌ واضحی‌ وجود ندارد و اسکولیوز توسط‌ پزشک‌ یا مسؤول‌ بهداشت‌ مدرسه‌ در طی‌ معاینات‌ معمول‌ کشف میشود‌

 

 

مراحل‌ پیشرفته‌:

انحنای‌ قابل‌ مشاهده‌ قسمت‌ بالای‌ تنه‌. ستون‌ فقرات‌ به‌ شکل‌ S یا کمان‌ درمی‌ آید.

شانه‌ها غیرهم‌تراز شده‌ و مدور می‌گردند.

فرورفتگی‌ قفسه‌ سینه‌

حرکت‌ موجی‌ پشت‌

به‌ جلو کشیده‌ شدن‌ یک‌ طرف‌ لگن

درد پشت‌

بیماری اسکولیوز شاید برای خیلی از مردم چندان نام آشنایی نباشد، ولی کسانی که به این بیماری مبتلا شده باشند، درد و عذاب ناشی از آن را به خوبی درک می‌کنند. اسکولیوز، یک ناراحتی مربوط به ستون فقرات است که عمدتا کودکان را درگیر می‌کند. از هر هزار نفر کودک آمریکایی ۳ تا ۵ نفر به این بیماری مبتلا می‌شوند که شیوع نسبتا بالایی است.

تعریف‌اسکولیوز عبارت است از قوس جانبی ستون فقرات. این تعریف شاید کمی نامفهوم باشد. برای درک بهتر این بیماری بد نیست برخی مسایل روشن‌تر از روز را توضیح دهیم. اگر از پشت به ستون فقرات نگاه کنید می‌بینید که صاف و مستقیم به سمت بالا رفته است.

اگر هم از پهلو به ستون فقرات نگاه کنید، دو قوس بزرگ را خواهید دید. تحدب قوس پایینی یا قوس کمری به سمت شکم و تحدب قوس فوقانی به سمت پشت قرار گرفته‌اند. درحالی‌که در اسکولیوز اگر از پشت به ستون فقرات نگاه کنیم، ستون فقرات به‌جای اینکه مسیری مستقیم را به سمت بالا طی کند، به سمت راست یا چپ زاویه پیدا کرده است. البته تشخیص این زاویه کار دشواری است و دید یک پزشک متخصص را طلب می‌‌کند.

اسکولیوز عمدتا در کودکان و نوجوانان دیده می‌شود و در بزرگسالان نادر است. البته گاهی این بیماری مزمن و خاموش در بزرگسالی تشخیص داده می‌شود ولی منشاء ایجاد بیماری در همان کودکی بوده است

 

 

اسکولیوز در مراحل ابتدایی معمولا بدون درد است و به همین دلیل تشخیص آن برای بیمار دشوار خواهد بود. در نتیجه اهمیت معاینات منظم برای اطفال و بزرگسالان برای تشخیص بیماری واضح است.> این بیمار ی می‌تواند از حالت خفیف تا بسیار شدید متغیر باشد که در موارد خفیف فقط معاینات پیگیرانه کفایت می‌کند ولی در موارد شدید تنها راه درمان جراحی است.

 

 

در این بیماری یک شانه می‌تواند بالاتر یا پایین‌تر از شانه دیگر قرار گیرد، همچنین ممکن است استخوان کتف به سمت عقب برآمده شود. لگن از حالت موازی خارج شده و یک سمت بالاتر از سمت دیگر قرار می‌گیرد. بدن نیز اصولا به یک سمت تمایل دارد.

 

علت اسکولیوز چیست ؟

علت ایجاد بیماری اسکولیوز شناخته شده نیست. برخی محققان، به امکان ارتباط بین استفاده نادرست از کوله‌پشتی و ایجاد اسکولیوز اشاره کرده‌اند ولی هیچ مدرک علمی مستندی برای تایید این ارتباط وجود ندارد. دکتر صادقی می‌گوید: <از دید علت‌شناختی، اسکولیوز را به دو گروه عمده تقسیم می‌کنند. درصد عمده‌ای از این بیماری بدون علت یا ایدئوپاتیک است و درصد کمی هم می‌تواند به‌دلیل اختلالات سیستم عصبی یا برخی اختلالات عضلانی ایجاد شود. تومورهای نخاعی، اشکال پیشرفته بیماری دوشن و بیماری فلج اطفال می‌توانند منجر به اسکولیوز شوند.

 

این بیماری در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع می‌تواند عوارض بسیار بدی را به‌دنبال خود داشته باشد.

 

در عین حال این بیماری می‌تواند به‌طور وراثتی از والدین به کودکان انتقال یابد، ولی محققان هنوز ژن یا ژن‌های مرتبط با این بیماری را کشف نکرده‌اند.

حدود ۸۰ درصد موارد اسکولیوز بدون علامت بوده و قبل یا در طی دوران بلوغ ظاهر می‌شوند. دختران بیشتر از پسرها به این بیماری مبتلا شده و شدت این بیماری در دختران بیشتر است. هرچه کودک در سنین پایین‌تر به این بیماری مبتلا شود، احتمال پیشرفت و وخیم‌تر شدن بیماری بیشتر خواهد بود. در عین حال هرچه زاویه انحراف ستون فقرات بیشتر باشد، وضعیت بیماری بدتر خواهد بود و آخر اینکه اگر این انحراف ستون فقرات در ناحیه فوقانی ستون فقرات باشد خطر پیشرفت بیماری بیشتر خواهد بود

 

 

 

این بیماری بدون درد پیشرفت می‌کند و امکان دارد به‌خاطر عدم تشخیص به موقع، یک قوس ۱۰ درجه به قوسی ۵۰ تا ۶۰ درجه تبدیل شود و آنگاه فقط باید از درمان‌های تهاجمی و خطرناک کمک گرفت. متاسفانه بی‌توجهی کودکان و والدین به انحنای ستون فقرات می‌تواند باعث پیشرفت آرام بیماری شود. این بیماری می‌تواند باعث مشکلات خطرناکی نظیر دردهای شدید کمر، مشکلات تنفسی، دفورمیتی‌های اسکلتی و صدمات قلب و ریه‌ شود.

حال این سوال مطرح می‌شود که اگر اسکولیوز بدون درد است، پس چرا باعث کمردردهای مزمن می‌شود؟ دکتر صادقی می‌گوید: <فرض کنید اسکولیوزکسی در ۱۵ سالگی تشخیص داده شود. در صورت عدم درمان، مثلا در سن ۵۰ سالگی، مشکلات جانبی دیگری آغاز می‌شود. بنابراین در درازمدت در این فرد عوارضی مثل درد پدیدار می‌شوند. اکثر عوارض بیماری مربوط به اسکولیوز درازمدت درمان نشده هستند.

 

درمان‌ دردهای ستون فقرات در افراد مبتلا به اسکولیوز به مراتب دشوارتر است.

 

تشخیص دیرهنگام،جراحی خطرناک

برای تشخیص بیماری معاینه فیزیکی و رادیوگرافیک بیماری لازم است. اگر قوس ستون فقرات بیشتر از ۱۰ درجه باشد، بیمار مبتلا به اسکولیوز است. برای تشخیص قطعی بیماری، رادیوگرافی الزامی است.

 

این رادیوگرافی باید حتما به‌صورت ایستاده تهیه شود تا امکان اندازه‌گیری قوس ستون فقرات به‌طور صحیح امکان‌پذیر باشد.> درمان بیماری اسکولیوز ارتباط تام و تمامی با تشخیص زودرس آن دارد.

پزشکان برای بیمارانی با زاویه کمتر از ۲۰ درجه صرفا معاینات پیگیرانه را پیشنهاد می‌کنند. بیمارانی که در حال رشد هستند هر ۳ تا ۶ ماه باید معاینه شوند و پزشک هرگونه تغییر و تشدید زاویه انحراف ستون فقرات را بررسی می‌‌کند. اگر قوس شدیدتر، شود یا از ابتدا بیشتر از ۲۰ درجه باشد باید از بریس‌های ارتوپدی یا در موارد شدیدتر از جراحی کمک گرفت. اگر قوس انحرافی ستون فقرات بین ۲۵ تا ۴۰ درجه باشد و بیمار، کودک در حال رشد باشد، پزشک استفاده از بریس را تجویز می‌کند

توجه کنید که این بریس‌ها بیماری را درمان نمی‌کنند بلکه از تشدید قوس جلوگیری می‌کنند. این درمان فقط در سنین رشد تجویز می‌شود و اگر بعد از خاتمه سن رشد میزان قوس افزایش نیافته بود، بیمار می‌تواند از این بریس‌ها در ادامه زندگی خود استفاده کند و معمولا محدودیتی برای انجام فعالیت‌های عادی وجود ندارد. اما اگر به‌هر دلیلی درمان بی‌نتیجه بود و قوس به درجه ۴۰ تا ۵۰ رسید یا از ابتدا در همان درجه قرار داشت، تنها راه درمان جراحی ستون مهره‌هاست.

متاسفانه جراحی تصحیح اسکولیوز یکی از خطرناک‌ترین و پر‌عارضه‌ترین انواع جراحی‌ها در کودکان محسوب می‌شود. روش‌های درمانی دیگری هم نظیر تحریکات الکتریکی عضلات، روش‌های کایروپرکتیک و ورزش‌ برای درمان این بیماری پیشنهاد شده است که هیچ مدرک علمی دال بر مفید بودن آنها وجود ندارد

 

هیچ منبعی مفید بودن این روش‌ها را تایید نکرده است ولی معمولا متخصصان برای بهبود شرایط بدنی و روحی بیمار در مجموع، ورزش را تجویز می‌کنند. دقت کنید که این ورزش برای درمان اسکولیوز نیست بلکه صرفا برای تقویت بدن بیمار است.

 

 

چندین عامل در بروز این وضعیت مؤثر است.

 

۱٫ بد قرار گرفتن وضعیت بدن بخصوص در هنگام نشستن که غالباً با سعی و کوشش در قرار دادن بدن در وضعیت صحیح اصلاح می شود. قوز کمر و طرق مقابله با آن

۲٫ ضعف عضلات در بیماری های عضلانی بدن

 

۳٫ قوز که در مواردی مانند در رفتگی لگن و خمیدگی طبیعی ستون مهره ها دیده می شود.

۴٫ بیماری های ستون مهره ها که به وسیله بیمار و یا پزشک قابل اصلاح نیستند.

۵٫ شکستگی ستون مهره ها در اثر تصادف یا تومور

 

۶٫ علل مادرزادی

میزان شیوع این بیماری

بر اساس علل ایجاد کننده که ذکر شد درصد شیوع آن در جامعه متفاوت است.

 

 

علایم و نشانه های ابتلا به این بیماری

برجستگی غیر عادی در ستون مهره ها همراه یا بدون انحناء جانبی ستون فقرات، درد، اشکال در راه رفتن، خستگی زودرس و در مراحل شدید بیماری ، اختلالات تنفسی و عصبی از علایم آن است.

 

 

روش تشخیص این بیماری

بهترین روش تشخیص ، معاینه دقیق توسط پزشک متخصص است. روشهای پرتونگاری (رادیو گرافیک) هم در تشخیص این معاینه کمک کننده است.

 

در اسکولیوز اگر از پشت به ستون فقرات نگاه کنیم ستون فقرات به‌جای اینکه مسیری مستقیم را به سمت بالا طی کند به سمت راست یا چپ زاویه پیدا کرده است.

* بررسی عمومی در دفورمیتی ستون فقرات

وجود بیماری یا اختلال در ارگانهای دیگر ( بستری در بیمارستان و عمل جراحی، مراجعه به پزشک )، قبل از بررسی دفورمیتی ستون فقرات بسیار مهم است.

چگونگی تشخیص دفورمیتی ستون فقرات ( به توسط بیمار، در مدرسه، توسط والدین).

آیا قبلا” درمانی جهت درفورمیتی ستون فقرات انجام شده است( بریس، گچ، عمل).

وجود درد و یا دفورمیتی بدون درد می باشد.

بررسی سن کرونولوژیک ( سن زمان تشخیص بیماری اهمیت دارد).

میزان پیشرفت دفورمیتی از زمانی که تشخیص داده شده است.

بررسی فاکتورهای رشدی ( میزان رشدف ظهور علائم جنسی ثانوی).

بررسی فاکتورهای ژنتیک ( به طور مثال وجود دفورمیتی در سایر اعضای خانواده ).

علائم و تظاهرات کلینیکی همراه ( درد، خستگی، علائم قلبی ریوی مثل اختلال تنفسی ).

معاینات فیزیکی

در معاینه فیزیکی بیمار باید کاملا” لخت باشد و هیچ گونه پوششی که باعث از دید افتادن یک علامت مهم باشدف نباید وجود داشته باشد.

نگاه

وضعیت بیمار (posture) در موقع ورود به اتاق معاینه اهمیت خاصی دارد.

آیا بیمار به خودی خود، یا توسط همراهان و یا به کمک وسایل کمکی راه می رود.

برقراری ارتباط با معاینه شونده در پیش آگهی درمان بسیار مهم است (همکاری).

نوع راه رفتن  (Gait) به تشخیص دفورمیتیهای اندام تحتانی کمک می کند ( اختلاق طول دو اندام ، وجود پارالیزی با هر علتی و هر نوع ).

نگاه کلی به اندام ( چاقی، قدبلندی، کوتاهی، غیرقرینه بودن ).

بررسی فاکتورهای رشدی (قد، علائم ثانوی جنسی، دندانها).

نگاه از قدام، خلف و طرفین برای بررسی دفورمیتهای ستون فقرات در محورهای قدامی خلفی ( ساژیتال) و طرفی ( کرونال).

بررسی دقیق از نظر پوست ناحیه پشت تنه (sinuses, hairy patch, café-au-lait spots و clefts، توده مثل لیپوم، همانژیوم و … ).

بررسی از ناحیه سرتاخاجی از نظر دفورمیتیها (( تورتیکولی به هر علت، کوهان (Hump) و کتف بالا رفته (High scapula)، غیرقرینه بودن شانه ها، انحراف در خط ستون فقرات، به هم خوردن خط کمربندی (waistline)، غیرقرینه بودن لگن )).

بررسی سایر دفورمیتیهای کونژنیتال در نقاط مختلف بدن.

 

روش درمان این مشکل :

درمان قطعی بیماری مستلزم همکاری صمیمانه خود بیمار است. تغییر عادت در طرز نشستن غلط، استفاده از قوزبند، فیزیوتراپی جهت رفع ضعف عضلات ستون فقرات که می تواند عامل ایجاد کننده باشد، از درمانهای طبی است.

در صورتی که بیماری آنچنان پیشرفت کرده باشد که باعث بروز علائم حسی و حرکتی در اندامها، اشکالات تنفسی و یا تغییر شکل شدید ستون فقرات باشد ممکن است جراحی در درمان کمک کننده باشد.

آیا می توان از ابتلا به این بیماری پیشگیری کرد؟

در مواردی که علت ، وضعیت غلط در نشستن و یا ضعف عضلات باشد، اصلاح نشستن و برخاستن و تقویت عضلات ستون مهره ها به وسیله انجام نرمشهای سبک کمک کننده است.

 

 

آیا بیماران مبتلا باید به نکات بهداشتی – درمانی خاصی توجه کنند؟

طرز صحیح نشستن روی صندلی، رانندگی، خوابیدن، راه رفتن کمک کننده است. اما رعایت نکات بهداشتی، درمانی براساس علل بیشمار آن متفاوت می باشد.

ممکن است در اثر بی مبالاتی و نادیده گرفتن دستورات پزشک در انجام ورزشهای مخصوص، استفاده نامناسب از قوزبندها ، بیماری عود یا پیشرفت نماید.

 

بی علاقگی نوجوانان و دانش آموزان به نرمش و ورزش و وضعیت بد قرارگیری آنها هنگام نشستن پشت نیمکت های مدرسه بخصوص هنگام مطالعه می تواند از علل این بیماری باشد.

علل‌

 

معمولاً ناشناخته‌ است‌. اسکولیوز گاهی‌ نتیجه‌ موارد زیر است‌:

بیماری‌های‌ دستگاه‌ عصبی‌ مرکزی‌، نظیر فلج اطفال یا دیستروفی عضلانی

نقایص‌ مادرزادی‌ ستون فقرات

نابرابری‌ طول‌ پاها

عوامل تشدید کننده بیماری

 

 

منبع:پزشکان بدون مرز 

 

اسکولیوز ستون فقرات چگونه درمان میشود

 

اسکولیوز به معنای انحراف جانبی ستون مهره است. وقتی ستون فقرات را از جلو نگاه میکنیم به صورت یک خط صاف عمودی دیده میشود و وقتی این خط، قوسی شکل میشود به آن اسکولیوز میگویند. تصمیم گیری برای نوع درمان به عوامل مختلفی بستگی دارد که مهم ترین آنها شدت قوس جانبی ستون فقرات است و اینکه آیا فرد هنوز در حال رشد است یا بلوغ کامل شده و رشد بدنی او تمام شده است. 

این بیماری در مدت چند سالی که بچه بالغ میشود پیشرفت کرده و شدت آن بیشتر میشود و بعد از پایان بلوغ معمولا پیشرفت آن متوقف میشود پس این نکته که بیمار در زمان رشد بلوغ است یا بلوغ را به پایان رسانده است برای درمان بسیار مهم است.  

       هر چه بیماری که دچار اسکولیوز است جوانتر باشد مشکلات بیشتری دارد چون زمان بیشتری برای رشد دارد و نتیجتا زمان بیشتری هم برای پیشرفت شدت اسکولیوز دارد. هر چه قوس اسکولیوز در ستون فقرات بالاتر باشد بیمار مشکلات بیشتری خواهد داشت.  در تصمیم گیری درمانی متخصص ستون فقرات در اسکولیوز وقتی که شدت انحراف ستون مهره زیر 20 درجه است یا سن بچه نزدیک سن بلوغ است پزشک ارتوپد معمولاً فقط بیمار را تحت نظر گرفته و درمانی انجام نمیدهد. در این موارد پزشک معالج هر 6-3 ماه از بیمار عکسبرداری کرده و شدت قوس را اندازه گیری میکند تا اگر قوس شدیدتر شد درمان مناسب را انجام دهد. 

 ◄  اگر شدت قوس ستون مهره بین 45-25 درجه باشد و بچه هنوز در حال رشد باشد پزشک ارتوپد معمولاً از بریس استفاده میکند. هدف از استفاده از بریس در این وارد اینست که تا کامل شدن بلوغ فرد از بیشتر شدن شدت قوس جانبی ممانعت به عمل آید. بریس ها وسایلی هستند که به دور کمر و تنه بسته میشوند. 

گاهی در بیمارانی که سن کمی دارند ممکن است پزشک معالج تصمیم بگیرد موقتا از بریس استفاده کند تا وقتی سن وی کمی بیشتر شد عمل جراحی را انجام دهد. معمول ترین بریسی که در درمان اسکولیوز بکار میرود بریس میلواکی است که از ناحیه لگن تا گردن فرد را میگیرد و از کنار هم به قفسه سینه فشار میاورد تا انحراف جانبی را اصلاح کند. این بریس بای تا پایان بلوغ پوشیده شود و در آن زمان در یک بازه زمانی 12-6 ماه کم کم کنار گذاشته شود. 

 ◄  اگر شدت قوس ستون مهره بیش از 45 درجه باشد و بچه هنوز در حال رشد باشد پزشک معالج ممکن است توصیه به عمل جراحی کند. 

◄  در قوس های بیش از 55-50 درجه حتی وقتی سن رشد بچه کامل شده است ممکن است عمل جراحی انجام شود. در مواردی هم که علیرغم استفاده از بریس شدت انحراف جانبی ستون مهره همچنان رو به افزایش است هم از عمل جراحی استفاده میشود. مورد دیگری که از عمل جراحی برای درمان اسکولیوز استفاده میشود وقتی است که بدنبال بیماری های عصبی یا عضلانی ایجاد شده باشند. این اسکولیوز ها معمولا پیشرونده بوده و به درمان با بریس جواب مناسبی نمیدهند. عمل جراحی اسکولیوز یا انحراف جانبی ستون مهرهدر حین جراحی پزشک ارتوپد با استفاده از وسایل فلزی مخصوصی به شکل پیچ، قلاب، سیم و میله ستون مهره را صاف تر کرده و آنها را در همین حال نگه میدارد. در این اعمال جراحی معمولاً از پیوند استخوان هم استفاده میشود تا مهره ها را در وضعیت اصلاحی جدید به یکدیگر جوش بدهند.

 معمولاً در روز دوم بعد از جراحی بیمار میتواند بدون بریس راه برود و بعد از یک هفته از بیمارستان مرخص میشود. بعد از جراحی معمولاً دردی وجود ندارد. بیمار حدوداً بعد از 9-6 ماه میتواند به فعالیت های ورزشی برگردد با این حال چون قدرت انعطاف پذیری مهره بعد از جراحی کم میشود بیمار باید از انجام ورزش های شدید مثل ورزش های رزمی خودداری کند.

منبع :ایران ارتوپد  

اسکولیوز کودکان

گاهی بریس نمی تواند مانع پیشرفت اسکولیوز شود . گاه بریس مناسب نیست و گاه کودک بطور مناسب آنرا نپوشیده است . اما گاهی علی رغم بریس مناسب و رعایت پوشیدن مناسب بریس انحنا پیشرفت می نماید . پزشک بر اساس شرایط موجود پیشنهاد جراحی می دهد.اهدف جراحی اسکولیوز شامل جلوگیری از پیشرفت انحنا ، اصلاح انحنا و ایجاد راستایی طبیعی تر ستون فقرات و فراهم کردن ظاهری بهتر می باشد . از سوی دیگر جراحی از عوارض احتمالی در عملکرد قلب ، ریه و درد پشت پیشگیری می کند .

جراحی برای انحناهای بالای 40 درجه بخصوص اگر پیشرونده باشند توصیه می شود . بایستی بخاطر داشت که جراح تصمیم گیرنده اصلی در رابطه با نوع و زمان جراحی است .برای این تصمیم جراح موارد زیر را در نظر می گیرد :

·         سن کودک و سالهای باقیمانده از رشد وی چقدر است ؟

·         انحنا کجاست و شدت آن چقدر است ؟

·         چند انحنا وجود دارد ؟

معمولا قبل از جراحی رادیوگرافی های تکمیلی MRI در خواست می شود. اگر اسکولیوز از نوع مادرزادی باشد بررسی های قلب و کلیوی از نظر وجود مشکلات مادرزادی ضروری است چرا که همزمان با رشد جنینی و ایجاد اختلال در ستون فقرات در هفته های 3 تا 6 حاملگی ، دستگاه قلبی وکلیوی نیز تکامل می یابند، لذا اختلال در ستون فقرات می تواند با اختلال قلب و کلیه همراه باشد .سونوگرافی کلیه ها و اکوی قلب می تواند جراح را نسبت به سلامت کودک و تحمل وی برای جراحی مطمئن نماید .

در جراحی ، در اغلب موارد اصلاح انحنا و جوش دادن مهره ها (فیوژن) با کمک وسیله گذاری مورد نظر است. وسیله ها شامل : پیچ ، قلاب ، نوارهای فلزی ، میله ها می باشد جراح مهره ها را در حد امکان به وضیعت طبیعی بر می گرداند و با استفاده از استخوان فرد یا استخوانهای جایگزین دیگر تلاش می نماید که مهره ها را با یکدیگر جوش دهد. وسیله های بکاربرده شده برای ثبات ستون فقرات باعث می شود مهره ها در وضیعت اصلاح شده حفظ شوند. تا جوش خوردن مهره ها که حدود 6 تا 9 ماه طول می کشد رخ دهد .

جراحی به چند روش از طریق پشت ستون مهره ها ( روش خلفی ) ، از جلوی ستون مهره ها ( روش قدامی ) یا با استفاده از ترکیب هر دو روش انجام می شود.در موارد خاص روشهای کمتر تهاجمی مثل روشهای درون بین (توراکوسکوپی) برای اصلاح اسکولیوز استفاده می شود که بهبودی سریعترو آثار جراحی کمتر بر جای خواهد گذاشت . اما باید دانست این روشها در موارد خاص انجام پذیر است و جراح بر اساس نوع ، شدت و محل انحنا و سن بیمار روش جراحی مورد نیاز را بر می گزیند . گاه بر اساس تجربه جراحان اختلاف در روش جراحی وجود خواهد داشت . بعنوان مثال می توان در موارد خاص با استفاده از وسیله گذاری ویژه از انجام دو عمل جراحی خودداری کرد و فقط یک مرحله جراحی را انجام داد .همانند هر نوع جراحی، جراحی اسکولیوز نیز احتمال خطراتی را دارد .جراح قبل از اقدام به جراحی به شما توضیح می دهد و رضایت شما را طلب می نماید . تعدادی از عوارض محتمل جراحی شامل موارد زیر است ،اما باید دانست این عوارض از نظر آماری زیاد نیستند و اگر جراحی ضرورت دارد عوارض هم بایستی پذیرفته شوند.

·         احتمال دارد جوش خوردن مهره ها کامل صورت نگیرد.این عارضه با وسیله گذاری های جدید بسیار نادر است واگر هم پیش آید مشکلی برای بیمار ایجاد نمی کند .

·         احتمال شکستگی وسیله ها وجود دارد .این عارضه نیز نادر است و اگر باعث عدم ثبات جراحی شود ممکن است جراحی مجدد نیاز شود.

·         احتمال دارد که اصلاح کامل بد شکلی ممکن نباشد .مجموعه ای از عوامل گاه باعث عدم اصلاح کامل می شوندکه بیمار بایستی به حداکثر اصلاحی که امکان پذیر است راضی باشد .

·         احتمال درد در ناحیه عمل وجود دارد . این درد گاه طولانی مدت می شود .اما این عارضه بسیار نادر است واکثر بیماران دردی از ناحیه جراحی ندارند .

·         احتمال عفونت محل زخم همانند همه جراحی ها وجود دارد . در اکثر موارد این عفونت بخوبی با یک جراحی کوچک مجدد بهبود می یابد . در موارد بسیار نادر عفونت سخت درمان می شود.

·         احتمال آسیب به نخاع و اعصاب وجود دارد . در اسکولیوزهای عادی این آسیبها بسیار نادر هستند اما در موارد خاص اسکولیوز و یا همراهی اسکولیوز با مشکلات نخاعی احتمال آن بیشتر می شود . اما همیشه بایستی این خطر نادر را بخوبی شناخت و از آن مطلع بود.

·         احتمال مشکلات دیگر داخلی و بیهوشی از جمله لخته شدن خون در پاها ، ریه و یا عوارض دیگر بیهوشی وجود دارد .این عوارض نادر هستند.

دوره نقاهت بعد از جراحی اسکولیوز

بلافاصله بعد از جراحی شما نتیجه اصلاح ستون فقرات را خواهید دید و ظاهر کودک بسیار بهتر می شود. معمولا 48 ساعت بعد پس از پوشیدن بریس کودک از تخت خارج می شود و براه می افتد .زخم 2 هفته بعد بهبودی کامل می یابد. ممکن است تا 2 هفته داروی ضد درد نیاز باشد . بین 6 تا9 ماه برای جوش خوردن کامل زمان لازم است و بر اساس نوع جراحی در این مدت ممکن است پوشیدن بریس نیاز باشد .تا زمان وقوع جوش خوردن کودک از بلند کردن بار سنگین ، خم شدن و چرخش ستون فقرات بایستی خودداری کند .با تکمیل جوش خوردن بتدریج تمریناتی با توصیه پزشک شروع می کند و پس از یک سال می تواند به تعدادی از ورزشها باز گردد.مشورت با پزشک معالج در این باره ضروری است .

اسکولیوز بالغین

بندرت بعلت درد مزمن یا ایجاد علائم عصبی ، اسکولیوز بالغین نیاز به جراحی پیدا می کند .بایستی بدانید که جراحی در بالغین با عوارض بیشتری همراه است . اما اگر جراح تصمیم گرفت شما را جراحی کند بپذیرید و برای درمان مشکل خود اقدام کنید.

 

 

چطور بچه‌ها کج و کوله می‌شوند؟

---

کارشناسان معتقدند هر دانش‌آموز ایرانی به طور متوسط با یک یا دو معضل مربوط به سیستم اسکلتی ـ عضلانی مواجه است؛ اختلالاتی همچون گودی بیش از حد کمر، پاهای پرانتزی و انحنای غیرطبیعی ستون فقرات. به همین دلیل باید به این اختلالات بیشتر توجه داشت و تا حد امکان از بروز آن‌ها پیشگیری نمود.

---

دکتر سید منصور رایگانی، استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و متخصص طب فیزیکی و توان‌بخشی با اشاره به دو نوع اختلال اسکلتی ـ عضلانی میان کودکان و نوجوانان می‌گوید:

یک نوع اختلال ساختاری وجود دارد که در آن، مشکل به صورت ماهیتی در ساختار استخوان، عضله یا تاندون وجود دارد و تغییر آن نیازمند مداخلات جدی پزشکی یا جراحی است. نوع دیگر اختلالات معمولاً به دلیل وضعیت‌های نامناسب ایجاد می‌شود و کودکان و نوجوانان در طول زمان و در مراحل مختلف رشد به آن دچار می‌شوند. این گروه از اختلالات با تغییرات وضعیتی خاص، تمرین‌های مناسب ورزشی یا تجویز وسایل طبی برطرف خواهد شد.

اختلالات وضعیتی، شایع‌ترین مشکلات سیستم اسکلتی ـ عضلانی کودکان و نوجوانان است، البته این اختلالات قابل درمان بوده و حتی می‌توان از بروز آن‌ها پیشگیری کرد.

دکتر رایگانی به اهمیت تغذیه، ورزش و وضعیت‌های مناسب اشاره کرده و تاکید می‌کند در صورت رعایت موارد زیر، اختلالات وضعیتی کمتر بروز می‌کند.

صافی کف پا

یکی از دغدغه‌های والدین، صافی کف پای کودک است. صافی کف پا تا سن 3 تا 5 سالگی مشخص نمی‌شود. اما پس از این سن که پا ساختار طبیعی خود را پیدا می‌کند، اگر مشخص شود که قوس طبیعی کف پا شکل نگرفته است، می‌توان آن را اختلال صافی کف پا نامید.

گاهی علل استخوانی می‌تواند سبب بروز چنین اختلالی شود. اما در اغلب موارد، وضعیت نامناسب، شل بودن و عدم استحکام لیگمان‌ها یا عضلات داخلی کف پا علت بروز این اختلال است.

گاهی صافی کف پا به علت مشکلات اسکلتی ـ عضلانی و عصبی است که به صورت یک مجموعه نمایان می‌شود. بنابراین باید توجه داشت که صافی کف پا همراه با علائم دیگری نباشد.

اما اگر صافی کف پا به تنهایی وجود دارد و مشکل خاصی ایجاد نکرده است، اصلاح کفش و استفاده از کفی‌های خاص و همچنین ورزش‌هایی که پزشک توصیه می‌کند وضعیت را بهبود می‌بخشد. ولی اگر درد ساق پا و کمر درد نیز همراه با صافی کف پا وجود دارد، باید اقدامات جدی‌تری انجام شود.

نور خورشید، به عنوان یک منبع مهم، در تأمین ویتامین D مورد نیاز بدن نقش کلیدی دارد. شیشه پنجره‌ها مانع ورود کامل اشعه ماورای بنفش نور خورشید به داخل و جذب آن توسط پوست می‌شود؛ لذا برخلاف آنچه مردم تصور می‌کنند، استفاده از نور خورشید از پشت شیشه، نیاز کودکان را برآورده نمی‌کند

زانوهای پرانتزی

یکی از شایع‌ترین اختلالاتی که در سنین بعد از تولد تا حدود 3 سالگی موجب نگرانی والدین می‌شود، بحث زانوهای پرانتزی یا ژنوواروم است. البته معمولاً وجود زانوی پرانتزی تا حدود 2 تا 3 سالگی طبیعی است. اما اگر پس از 3 سالگی باز هم مشکل ادامه داشت، باید حتماً به پزشک مراجعه کرد.

اختلالات ساختاری و کمبود ویتامین D یا کلسیم می‌تواند علت بروز این اختلال باشد و به همین دلیل باید بررسی‌های لازم توسط پزشک صورت گیرد. در سنین بالاتر و پس از 4 سالگی، معمولاً زانو به طرف داخل متمایل می‌شود. این حالت ساختاری که معمولاً تا بزرگسالی ادامه پیدا می‌کند، حالت طبیعی بدن است. ولی همین حالت هم اگر بیش از حد باشد، نیاز به بررسی خواهد داشت.

گودی بیش از اندازه کمر

گودی کمر یکی از شایع‌ترین اختلالات ستون فقرات است. البته اغلب بزرگسالان با این مشکل روبه‌رو بوده و کودکان و نوجوانان چندان درگیر آن نمی‌شوند. بسیاری از مواقع، کودکان و نوجوانانی که دچار چاقی بیش از حد و چاقی شکمی هستند، به دلیل ضعف عضلات شکم دچار این مشکل می‌شوند.

در مواردی که این اختلال با کیفوز یا قوز پشت همراه است، باید بررسی‌های جدی‌تری انجام شود.

در بیشتر مواقع، افزایش بیش از حد قوس کمر به دلیل اختلالات وضعیتی است که در چاقی‌های شکمی ایجاد می‌شود. البته باید برای بررسی اختلالات لگن و ضایعات مادرزادی ستون فقرات معاینات لازم صورت گیرد.

قوز پشت

قوز پشت یا کیفوز که با گردی شانه و افتادگی کتف و شانه‌ها همراه است، مشکلی شایع میان نوجوان و به خصوص دختران به شمار می‌رود.

وضعیت نامناسب نشستن و انجام فعالیت‌های دستی یا وضعیت نامناسبی که نوجوانان در زمان بلوغ می‌گیرند، منجر به ایجاد این حالت می‌شود.

اگر حالت قوز بیش از حد معمول و همراه با درد و اختلالات عصبی باشد، به آن بیماری شورمن می‌گویند که نوع ساختاری این اختلال است. این بیماری به درمان‌های جدی و حتی در موارد نادری جراحی نیاز پیدا می‌کند. ولی در اکثر مواقع اختلال با اصلاح وضعیت، توجه به وضعیت بدن هنگام کار کردن و انجام ورزش‌های کششی شانه، کتف و نواحی فوقانی ستون فقرات برطرف می‌شود.

در شرایطی که قوز پشت علل وضعیتی دارد، استفاده از وسایل طبی تحت عنوان قوزبندها چندان توصیه نمی‌شود. استفاده از این لوازم باعث می‌شود فرد نتواند ساختار طبیعی بدن را حف0کند و عضلات در وضعیتی نامناسب قرار می‌گیرد. به همین دلیل توصیه می‌شود تنها با انجام ورزش‌های مناسب و تقویت عضلات، این حالت را برطرف کنیم.

اسکولیوز

اسکولیوز یا انحنای غیر طبیعی ستون فقرات به یک طرف نیز مشکلی است که میان خانم‌ها بیشتر مشاهده می‌شود. در این شرایط ستون فقرات به یک طرف منحرف شده و باعث ایجاد برآمدگی از پشت در یک طرف دنده‌ها می‌شود. این اختلال باید در مراحل اولیه تشخیص داده شود و درمان‌های لازم صورت گیرد.

آپارتمان‌نشینی، تهدیدی برای سلامت اسکلتی کودکان است

دکتر حسین بابایی، متخصص اطفال گفت:

دریافت نور مستقیم خورشید از نیازهای حیاتی کودکان به خصوص در دوران شیرخوارگی است. نور خورشید، به عنوان یک منبع مهم، در تأمین ویتامین D مورد نیاز بدن نقش کلیدی دارد.

شیشه پنجره‌ها مانع ورود کامل اشعه ماورای بنفش نور خورشید به داخل و جذب آن توسط پوست می‌شود؛ لذا برخلاف آنچه مردم تصور می‌کنند، استفاده از نور خورشید از پشت شیشه، نیاز کودکان را برآورده نمی‌کند.

با آپارتمان‌نشینی نمی‌توان انتظار داشت همه مراحل زندگی روال سابق خود را طی کند، چرا که محدودیت‌های این شیوه زندگی مانند کاهش تحرک بدنی و عدم دریافت نور خورشید، استفاده از مکمل‌ها را ضروری می‌سازد.

ویتامین D در رشد و تکامل استخوان‌های بدن کودک نقش حیاتی را دارد و کمبود آن زمینه‌ساز بروز مشکلاتی مانند تأخیر در سینه‌خیز و چهار دست و پا راه رفتن، دیر نشستن و درآمدن دندان‌های کودک، ایجاد پاهای پرانتزی و نرمی استخوان جمجمه است.

تغییر شکل پاها به صورت پرانتزی، یکی از علائم بیماری راشیتیسم است. در این بیماری، استخوان‌ها و مفاصل زانو به هم نزدیک یا از هم دور می‌شوند.

تشخیص زودهنگام و تغییر روش زندگی در بهبود این بیماری موثرند. تشخیص و درمان این بیماری قبل از 10 الی 12 ماهگی کودک موجب می‌شود که تغییرات زیادی در اسکلت اندام تحتانی ایجاد نشود. با افزایش سن کودک و وارد آمدن فشار بیشتر به اندام‌های اسکلتی تحتانی، روند تخریبی این بیماری سرعت بیشتری به خود می‌گیرد. 

منبع:وبلاگ دکتر دقاق زاده