دکتر بیژن فروغ

ر درد که برای عده زیادی از مردم هم اتفاق می افتد ناشی از گرفتگی عضلات کمر و فشار به ستون فقرات است، این درد اغلب با سیاتیک همراه است .راه های زیادی برای درمان کمر درد وجود دارد مانند فیزیوتراپی و ورزش کمر درد و اگر هیچ یک از این کارها موثر نباشد باید اقدام به جراحی کرد.

انجام تمرين هاي ورزشي مخصوص تقويت پشت و کمر و بازگشت تدريجي فعاليت هاي روزمره، براي بهبود كامل شما، ضروري و مهم است. ارتوپد يا فيزيوتراپيستي كه درمان شما را بر عهده مي گيرد احتمالاً توصيه مي كند به مدت 10 تا 30 دقيقه در روز و روزي 1 تا 3 بار، طي مراحل اوليه به ورزش بپردازيد و ممكن است بعضي از ورزش هاي زير را پيشنهاد نمايد.

K1 . برنامه ورزشي اوليه

مچ

1.به پشت دراز بكشيد.

2. مچ پاها را به بالا و پايين حركت دهيد. اين كار را براي هر پا، 10 بار تكرار كنيد.

پاشنه

1. به پشت دراز بكشيد.

2. به آرامي زانوها را خم و راست كنيد.

3. اين كار را براي هر زانو ، 10 بار تكرار كنيد.

شکم

1. در حالي كه هر دو زانو را خم كرده ايد به پشت دراز بكشيد و دست ها را زير دنده ها (روي شكم) قرار دهيد.

2. عضله هاي شكم را منقبض كنيد به نحوي كه دنده ها به سمت پايين و عقب بروند.

3. نفس خود را نگه نداريد.

4. ثانيه در همين وضعيت باقي بمانيد.

5. عضلات شكم را شل كنيد.

6. اين كار را 10 بار تكرار كنيد.

تكيه دادن به ديوار

1. بايستيد و پشت خود را به ديوار تكيه دهيد.

2. پاها را به اندازه 30 سانتي متر از هم باز كنيد.

3. در حالي كه به آرامي خم مي شويد عضله هاي شكم را منقبض كنيد و هر دو زانو را تا زاويه 45 درجه خم كنيد و 5 ثانيه در همين وضعيت باقي بمانيد.

4. به آرامي به وضعيت ايستاده بر گرديد.

5. كارهاي فوق را 10 بار تكرار كنيد.

بالا آوردن پاشنه ها

1. در كنار ديوار بايستيد و وزن خود را بر روي هر دو پا بياندازيد.

2. به آرامي پاشنه ها را به بالا و پايين حركت دهيد.

3. اين كار را 10 بار تكرار كنيد.

بالا آوردن ساق ها

1. به پشت دراز بكشيد و در حالي كه يك زانو را خم كرده ايد، ساق پای ديگر را به طور مستقيم بالا بياوريد.

2. عضله هاي شكم را منقبض كنيد به نحوي كه كمرتان به حالت ثابت در آيد.

3. به آرامي ساق پاها را حدود 15 تا 30 سانتي متر به طور مستقيم به مدت 1 تا 5 ثانيه بالا نگه داريد و سپس آن را آهسته پايين بياوريد.

4. كارهاي فوق را براي هر پا، 10 بار تكرار كنيد.

کشش زانو

1. در حالي كه هر دو زانو را خم كرده ايد به پشت دراز بكشيد.

2. دست ها را در پشت يك زانو قرار دهيد و يك زانو را بالا بكشيد تا به قفسه سینه برسد و 20 ثانيه در اين وضعيت باقي بمانيد.

3. به حالت عادي برگرديد.

4. كارهاي فوق را براي هر طرف 5 بار تكرار كنيد.

كشش هامسترينگ (تاندون پشت ران)

1. در حالي كه زانوها را خم كرده ايد به پشت دراز بكشيد.

2. دست ها را در پشت يك زانو قرار دهيد و به آرامي زانوي مزبور را به طور مستقيم بالا بياوريد تا در پشت ران آن طرف، كشش حس كنيد. 20 ثانيه در اين وضعيت باقي بمانيد.

4. به حالت عادي برگرديد.

5. كارهاي فوق را براي هر طرف 5 بار تكرار كنيد.

ورزش تثبيت با استفاده از توپ سوييسي

طي هر حركت بايد عضله هاي شكم به طور منقبض باقي بمانند. هر حركت را به مدت 60 ثانيه انجام دهيد. هرچه توپ از بدن دورتر باشد انجام ورزش سخت تر خواهد شد.

به پشت دراز بكشيد

1. در حالي كه به پشت دراز كشيده ايد زانوها را خم كنيد و ساق ها را بر روي يك توپ بزرگ (توپ سوييسي) قرار دهيد.

2. به آرامي يك دست خود را تا بالاي سر بياوريد و سپس آن را به وضعيت اوليه برگردانيد (بر روي زمين قرار دهيد) سپس اين كار را با دست سمت مقابل تكرار كنيد.

3. به آرامي يك زانو را صاف كنيد و به طور مستقيم پا را بالا بياوريد و سپس اين كار را با زانو و پاي سمت مقابل تكرار كنيد.

4. به آرامي يك زانو را صاف كنيد و دست سمت مقابل را به بالاي سر برسانيد. سپس اين كار را در سمت مقابل تكرار كنيد.

5. به آرامي، توپ را به وسيله ساق ها جلو و عقب حركت دهيد.

نشستن بر روي توپ

1. روي توپ سوييسي به نحوي بنشينيد كه مفصل ران و زانو ها 90 درجه خم شوند و پاها بر روي زمين قرار بگيرند.

2. به آرامي دست خود را بالاي سر بياوريد و سپس به وضعيت عادي برگردانيد و اين كار را با دقت در سمت مقابل تكرار كنيد.

3. به آرامي پاشنه يك پا را به بالا و پايين حركت دهيد و اين كار را با پاي سمت مقابل تكرار كنيد.

4. به آرامي يك پاشنه را بلند كنيد و دست سمت مقابل آن را تا بالاي سر ببريد و اين كار را با سمت مقابل تكرار كنيد.

5. به آرامي يك پا را به اندازه 5 سانتي متر از زمين بالا بياوريد و سپس اين كار را با پاي مقابل تكرار كنيد.

ايستادن

1. به نحوي در جلوي ديوار بايستيد كه توپ سوييسي بين ناحيه پشت و كمر شما و ديوار قرار بگيرد.

2. به آرامي زانوها را به اندازه 45 تا 90 درجه خم كنيد و 5 ثانيه در اين وضعيت باقي بمانيد. سپس زانوها را صاف كنيد.

3. به آرامي زانوها را به اندازه 45 تا 90 درجه خم كنيد و در همين حال هر دو دست را تا سر، بالا بياوريد.

دراز كشيدن بر روي توپ

1. با شكم روي توپ دراز بكشيد.

2. به آرامي يك دست را تا سر، بالا بياوريد و اين كار را با دست ديگر تكرار كنيد.

3. به آرامي يك ساق را به اندازه 5 تا 10 سانتي متر از زمين بالا بياوريد و اين كار را با ساق ديگر تكرار كنيد.

4. مرحله 1 و 2 را به طور يك در ميان و همراه با يكديگر براي هر طرف تكرار كنيد.

5. يك زانو را خم كنيد و به آرامي ساق همان طرف را بالا بياوريد و سپس اين كار را براي ساق سمت مقابل تكرار كنيد.

توجه

مراقب باشيد كه به كمر خود قوس ندهيد.

K2 . برنامه ورزشي پيشرفته

كشش تا كننده مفصل ران

1. به نحوي روي تختخواب دراز بكشيد كه كمرتان به لبه آن قرار بگيرد. در اين وضعيت زانوها را با دست ديگر بگيريد و به قفسه سينه برسانيد.

2. به آرامي يك ساق را پايين بياوريد و زانو را تا حدي خم كنيد كه در قسمت بالاي لگن/ ران، كشش حس كنيد.

3. كارهاي فوق را براي هر طرف 5 بار تكرار كنيد.

كشش عضله گلابي شكل (piriformis) (يكي از عضلات لگن و پشت مفصل ران)

1. در حالي كه هر دو زانو را خم كرده ايد به پشت دراز بكشيد.

2. يك ساق پا را بر روي ديگري قرار دهيد.

3. زانوي سمت مقابل را تا حدي به قفسه سينه فشار دهيد كه در ناحيه باسن / مفصل ران كشش حس كنيد.

4. ثانيه در اين وضعيت باقي بمانيد.

5. به وضعيت عادي برگرديد.

6. كارهاي فوق را براي هر طرف 5 بار تكرار كنيد.

ورزش تثبيت لگن با استفاده از توپ سوييسي

1. با شكم روي توپ دراز بكشيد.

2. به آرامي دست ها را به سمت جلوي توپ ببريد تا توپ زير ساق ها قرار بگيرد و سپس اين كار را به طور معكوس انجام دهيد تا به وضعيت اول بر گرديد.

3. دوباره به آرامي دست ها را به سمت جلوي توپ ببريد تا توپ زير ساق ها قرار بگيرد و آهسته، يك در ميان هر دست را تا سر، بالا بياوريد.

4. به آرامي دست ها را به جلوي توپ حركت دهيد و سپس آنها را يك در ميان به بالاي سر بياوريد.

منبع:وبلاگ دکتر هاشمی

برچسب‌ها: ورزشهای مخصوص کمردرد, درمان کمردرد باورزش, فیزیوتراپی کمر, متخصص کمردرد

معمولاً تشخيص علت زمينه اي كمردرد به وسيله پزشك، متخصصين ارتوپدي، فيزيوتراپيست يا متخصص كايروپراكتيك صورت مي گيرد.

اغلب رسيدن به تشخيص عامل زمينه اي كمردرد و يا از نشانه هاي مرتبط با آن كاملاً پيچيده است. معمولاً تشخيص كامل از طريق استفاده از مجموعه شرح حال بيمار، معاينه فيزيكي (از جمله معاينه رفلكس هاي تاندوني) و در صورت لزوم، آزمايش هاي تشخيصي، مانند سي تي اسكن، MRI يا راديوگرافي با اشعه X صورت مي گيرد. متخصصان كايروپراكتيك، متخصصان استئوپاتي (بيماري هاي استخوان)، فيزيوتراپيست ها، متخصصان بيهوشي/ درد و متخصصان ارتوپدي يا جراحان اعصاب در تشخيص و درمان كمردرد تخصص دارند.

تحقيقات نشان داده اند كه تفاوت طول دو ساق پا به معني ابتلا به كمردرد نيست. تشخيص تفاوت بزبور بسيار ساده است: در حالي كه بر روي سطح صافي در مقابل آينه ايستاده ايد به سطح دو مفصل لگن خود نگاه كنيد. اگر سطح يكي بالاتر از ديگري به نظر مي رسد ، مجله اي در زير پاي كوتاه تر قرار دهيد و به تدريج تعداد مجله ها را زياد كنيد تا دو مفصل مزبور در يك سطح قرار بگيرند. ارتفاع مجله ها را اندازه بگيريد.

به اين ترتيب طول تفاوت بين دو ساق پاي شما مشخص ميشود . در 90% افراد به اين ترتيب طول تفاوت بين دو ساق پا وجود دارد. همين گروه، در طول عمر خود دچار كمردرد مي شوند. تفاوت تنها يك درصدي، 8/0 سانتي متر يا بيشتر است. تشخيص محدوديت چرخش مفصل لگن به داخل نيز آسان است.

براي اين كار روي شكم بخوابيد و ساق پاها را كنار يكديگر قرار دهيد. زانوها را به اندازه 90 درجه خم كنيد به نحوي كه كف پاها به سمت سقف قرار داشته باشد. در حالي كه زانوها را در كنارهم نگه داشته ايد پاها را از هم دور كنيد. در اين حالت، قسمت پايين ساق ها به شكل V در مي آيد. از فردي بخواهيد زاويه هر ساق را نسبت به يك خط عمودي اندازه بگيرد. اين زاويه، همان زاويه هر دو ساق است. زاويه هر ساق بايد حداقل 45 درجه باشد و در صورتي كه گلف يا تنيس بازي مي كنيد اين زاويه 60 درجه خواهد بود.

منبع:وبلاگ دکتر هاشمی

برچسب‌ها: تشخيص كمردرد, علل کمردرد, درمان کمردرد, متخصص کمردرد

تقریبا نصف مردم عادی در دوره ای از زندگی شان دچار کمردرد می شوند و شدت آن تا حدی است که بطور موقت مانع کار می شود. اکثریت کمردرد ها بعلت اختلال در ساختار مفصل، دیسک، استخوان و یا عضلات مجاور بوده و آسیب عصبی بهمراه ندارد. لذا مراقبت و درمان کمردرد را اغلب پزشکان عمومی، ارتوپدی و فیزیوتراپی به عهده می گیرند. در معاینه اغلب اختلال عضوی واضح وجود ندارد. درد و محدودیت حرکت کمر تنها یافته بالینی می باشد.

سابقه

کمردرد مزمن اغلب در ناحیه پایین کمر در حوالی مهره های سوم تا پنجم کمری و یا در عضلات اطراف مهره ها و محل اتصال مهره های کمری به لگن (مفصل ساکروایلیاک) احساس می شود. درد ممکن است موقع بیدار شدن از خواب و یا موقع حرکت بعد از استراحت شدت یابد. این نوع درد نشانه ضایعه عضوی خطیر نیست. درد به عضلات کمر و لگن و پاها انتشار داشته ولی محدودیت چندانی در حرکات ایجاد نمی کند. استئوپروز (پوکی استخوان) ممکن است در بیماران سنین بالا وجود داشته باشد ولی بخودی خود عامل درد نمی باشد. دردهای شبانه که باعث اختلال خواب بیمار باشد ممکن است نشانه بیماری های خطیر مثل متاستاز استخوانی باشد. تب، عرق شبانه و کاهش وزن ممکن است نشانه بیماری های عفونی مثل تب مالت، سل، سرطان غدد لنفاوی و یا HIV باشد. کمردرد بندرت بعلت پارگی حلقه اطراف دیسک بین مهره ای و فتق دیسک کمر بوجود می آید. سیاتیک علائم خاص خودش را بعلت دیسک کمر ظاهر می نماید که در پایین به شرح آن پرداخته خواهد شد.

نوع خاصی از آرتروز پیشرونده که تحت عنوان اسپاندیلیت انکیلوزان نامیده می شود سیر پیشرونده درد و جمود مفاصل مهره ها در سرتاسر ستون فقرات پدید می آورد. تنگی کانال کمر، در افراد پیر و معمولا مردان، با کمردرد، لنگیدن و درد سیاتیک موقع راه رفتن مشخص می شود. کمردرد مداوم و پیشرونده شدید بدون سابقه قبلی التهاب مفصلی یا تصادف،ممکن است بعلت بیماریهای مختلف پشت پریتوان مانند تومورهای کلیه و پانکراس، زخم دودنیوم و پارگی آنوریسم آئورت شکمی و یا خونریزی پشت پریتوان بوجود آمده باشد.درد حاد ناحیه کمر بدنبال پیچ خوردگی و ضرب دیدگی و یا بلند کردن جسم سنگین به فاصله چند ساعت پدید می آید که اصطلاحاً کشیدگی یا Strain گفته می شود. این درد اغلب بعلت آسیب فاست مهره (مفصل پایک های مهره ها) و ندرتاً بعلت پارگی دیسک پدید می آید. در این شرایط خم شدن به جلو و پهلو و راست کردن کمر بعلت درد مشکل می شود. درد ناحیه طرفی کمر اغلب بعلت آسیب مفصل پایکهای مهره (Facet) می باشد و درد موجب اسپاسم عضلات آن ناحیه می گردد. در نوجوانان درد حاد ناحیه کمر اغلب بعلت اسپاندیلولیستیز (لغزیدن و جابجایی مهره ها روی هم) که ناشی از ضعف رباطهای بین پایکهای مهره ای ناحیه L₅ می باشد. این خود زمینه را برای شکستگی فراهم می کند.

درد ناحیه پشت و بالای کمر ممکن است بعلت شکستگی فشاری مهره باشد که معمولا بعلت افتادن روی باسن یا به پشت پدید می آید. در افراد پیر با پوکی استخوان شکستگی خود بخود مهره نیز دیده می شود. درد شدید کمر بعد از ضربه مستقیم روی فقرات یا به سر که موجب پارگی رباطها و عناصر نگهدارنده مهره ها می شود موضوع جدی تشخیص از نظر بی ثبات بودن مهره های فقرات می باشد. اختلال در کنترل ادرار نشانه فشار و آزردگی نخاع یا ریشه های کدا اکین (دم اسبی) است. دیسک کمر بعلت پارگی حلقه اطراف دیسک معمولا در L₅-L₄ و S₁-L₅ موجب درد سیاتیک با علائم حسی و حرکتی مربوطه می شود. پارگی و جابجایی دیسک L₅ بعلت آسیب مفصل پایکهای S₁-L₅ می باشد.

پاتوفیزیولوژی

عناصر حساس به درد، انتهاهای عصبی دریافت کننده درد در کپسول مفصلی پدیکولهای مهره ها و حلقه اطرف دیسک‌ها است. همچنین غضروف روی مهره ها در مواردیکه ضایعه استخوانی وجود داشته باشد عامل احساس درد است. درد از محل اولیه به نواحی دورتر مثل پا و پشت منعکس می شود. دردهای عضلات ناحیه دور فقرات به همان نواحی محدود می شود.

منشاء درد در کمر، درد مزمن آرتروز مفاصل پدیکولهای مهره ها و لیگامانهای مجاور آن است. درد این ناحیه به التهاب ارتباط چندانی ندارد. با پیشرفت دژنرسانس سطوح این مفاصل (فاست ها) هیپرتروفی مفصل و شل شدن رباطهای نگهدارنده آن، استواری فقرات را بر روی هم و وضعیت محوری ستون فقرات بهم می خورد. در نتیجه لغزیدن یک فقره روی فقره دیگر (اسپوندیلولیستزیس) موجب تنگ شدن کانال نخاع و فشار بر ریشهای عصبی کودا اکین و درد و اختلال عصبی مربوط به این ناحیه می شود.

پیش آگهی

اغلب کمر دردها خود بخود بهبود می یابند ولی در بعضی افراد درد و ناراحتی مزمن ادامه می یابد. در اغلب موارد ۵۰ درصد درد شدید در مدت یک ماه و بقیه درد در مدت دو ماه بهبود می‌یابد و در موارد کمی بمدت طولانی تر دوام می یابد. احتمال عود درد حاد در سه ماه بعدی ۲۵ درصد و در یک سال ۷۵ درصد است. سیر کمردردها به علل عفونی و تومورها و… مربوط به عامل بیماری و نحوه پاسخ به درمان می باشد.

تشخیص

محدودیت دامنه حرکات، در بلند کردن پا در حال خوابیده به پشت، خم شدن از ناحیه کمر در حال ایستاده و دیگر محدودیت های حرکت بعلت درد وجود دارد. اختلال در حس مربوطه به ریشه های عصبی کمری و خاجی و ضعف عضلات مربوط به این ریشه ها و کاهش رفلکس ها در موارد آسیب ریشه های عصبی این ناحیه بوجود می آید. در موارد مشخص کمر درد بعلت کشیدگی و زور معمولا رادیوگرافی کمر و CT اسکن و اسکن MRI ضروری نیست. در موارد درد مقاوم بیش از چند هفته و در موارد درد به علت نامشخص بررسیها با رادیولوژی و اسکن جهت تشخیص موارد عفونی و توموری ضرورت پیدا می کند. در موارد آرتروز بدون عارضه عصبی اغلب رادیوگرافی ساده کمر کافی است. تغییرات دژنراتیو در سطوح مفاصل مهره ها و دیسک با پیشرفت سن بیشتر دیده می شود و اغلب بدون علامت است. در موارد دردهای شدید و مقاوم عمقی پایین کمر و ناحیه زیر دنده ها بررسی بیشتر با اسکن ضروری است. آزمایش خون از نظر سدیمانتاسیون، CRP، شمارش خون و در مواردی کشت خون و ایمونوالکتروفورز برای رد عفونت و تومورها ضرورت پیدا می کند.

درمان

انواع مسکن ها در کاهش کمر درد موثر بوده و ارجحیت چندانی نسبت به یکدیگر ندارند. برای کاهش درد استراحت در مرحله حاد ضرورت دارد. دراز کشیدن در هر وضعیتی که راحت باشد خوب است. ماساژ عضلات کمر، گرم کردن عضلات دچار اسپاسم، استفاده از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مثل دیکلوفناک، بروفن و ایندومتاسین موثر است. در گذشته از اجزاء کشش و روش های فیکس نمودن استفاده می نمودند اما امروزه متروک شده است. شل کننده‌ها مثل دیازپام بیشتر مصرف می شود در مواردی تاثیر در سیر بهبودی دارد. دستکاری های ناشیانه فیزیوتراپی روی کمر ممکن است در مواردی به آسیب بیشتر منجر شود. توضیح چگونگی اختلال و نحوه تشدید ناراحتی در نشستن و ایستادن نامتناسب و برداشتن و بلند کردن اجسام سنگین برای پیشگیری از عود بیماری کمک می کند.

استفاده از کرست کمر ارتوپدی در مرحله فعالیت بعد از بهبودی نسبی توصیه می شود. توجه به وضعیت مناسب تختخواب و صندلی در کار و رانندگی لازم است. در مواردی درد مزمن کمر نشانه افسردگی و اضطراب مزمن بوده که صرفا به درمان با داروهای مربوطه جواب می دهد. در ۴۰ سال گذشته مشخص شده است که جراحی اغلب عوارض بیشتر از اثر مطلوب در درمان کمردرد داشته است.در موارد استثنایی برای ایجاد ثبات و بهم پیوستن مهره ها، عمل جراحی لازم است.