Hallux Rigidusهالوكس ريجيدوس سفتي و درد شست پا:
مقدمه:( Hallux Rigidus (HR
سفتي شست پا پس از هالوكس والگوس شايعترين گرفتاري در پا مي باشد .اين مشكل در واقع آرتروز شست پا بوده و مفصل متاتارسو فالينجيال انگشت اول دچار خشكي تدريجي مي گردد.
اين مفصل ۱۵ درجه به سمت خميدگي و ۷۵ درجه به سمت پشت dorsiflexion حركت دارد .
اين بيماري با محدوديت حركتي به سمت پشت شروع مي شود .
بيومكانيك:پايداري انگشت اول پا در عملكرد قسمت داخلي پا نقش مهمي داردو ۴۰تا ۶۰ درصد وزن بدن در هنگام ايستادن و راه رفتن توسط انگشت شست پا تحمل مي شود. در فعاليتهاي ورزشي مانند دويدن و پرش و... اين فشار به سه برابر افزايش مي يابد.
علائم باليني:اين بيماري با درد و محدوديت حركتي د رمفصل1st MTPانگشت اول شروع مي شود.بتدريج علائم گسترش يافته و در پشت انگشت اول در ناحيه 1st MTPبرجستگي بوجود مي آيد و در نهايت حركت مفصل كاملا محدود مي شود.
گاهي بدليل تلاش بيمار به انتقال وزن به قسمت بيروني پا درد در قسمت بيروني پا نيز بوجود مي آيد.
پاتوژنز:در سال ۱۸۸۷ اين بيماري توسط Davies-Colleyتوصيف شد. بلند بودن متاتارس اول يكي از علل سفتي مفصل شست مي باشد. فرسایش تدریجی مفصل MTPاول سبب آرتروز این مفصل شده و محدودیت حرکت این مفصل را بوجود می آورد.
کفش نامناسب ُبیماریهای روماتیسمی ُنقرس و ورزشهای با تحرک بالا مانند باله و ژیمناستیک از دیگر علل سفتی شست می باشد.
طبقه بندي:
الف: طبقه بندي راديوگرافيك
۱:علائم خفيف بدون تغيير در فضاي مفصلي و شروع خاري شدن استخوان مفصل
۲:تغييرات متوسط،كاهش فضاي مفصلي و ايجاد استخوانسازي در فضاي مفصل
۳:تغييرات شدي،استخوانسازي نابجا و محدوديت شديد در حركت مفصل.
ب)طبقه بندي باليني :
۰: 40 تا 60 درجه حركت Dorsiflexion حركت نرمال شست و كاهش ۲۰ درصدي حركت شست بدون درد.
۱:تغييرات مفصلي خفيف ،ايجاد استئوفيت در مفصل،۳۰ تا ۴۰ درجه حركت Dorsiflexion
درجه2: 10تا 30درجه يا كمتر حركت Dorsiflexion،كاهش خفيف تا متوسط فضاي مفصلي،ايجاد استئوفيت و اسكلروز مفصلي.
درجه 3:حركت مفصل از 10 درجه كمتر مي شود.كيت در استخوان مفصل ديده مي شود. شدت درد بصورت ثابت و دائمي است.
درجه 4:سفتي مفصلبطر كامل،از بين رفتن كامل فضاي مفصلي، و وجود loose bodies
| Grade 0 |
DF of 40-60 Degrees (20% loss of normal motion), normal radiographic results and no pain. |
| Grade 1 |
DF of 30-40 Degrees, dorsal osteophytes, and minimal to no other joint changes. |
| Grade 2 |
DF of 10-30 Degrees, mild flattening of the MTP joint, mild to moderate joint space narrowing or sclerosis and osteophytes. |
| Grade 3 |
DF of less than 10 degrees, often less than 10 Degrees PF, severe radiographic changes with hypertrophied cysts or erosions
or with irregular sesamoids, constant moderate to severe pain, and pain at the extremes of ROM. |
| Grade 4 |
Stiff joint, radiographs showing loose bodies or Osteochondral Defects and pain throughout entire ROM. |
درمان:
استفاده از كفش پنجه پهن
استفاده از كفي از نوع Morton’s extension orthosisبراي ايجاد كاهش حركت در هنگام راه رفتن در مفصل شست .
استفاده از كفش پنجه قايقي rocker bottom shoe
استفاده از داروهاي ضد التهابي غير استروييدي.
كشش عضلات پشت ساق پا.
تزريق كورتون در نوع دوم از نظر طبقه بندي راديوگرافيك.
در صورت عدم پاسخ به درمانهاي محافظه كارانه از روشهاي جراحي استفاده مي شود كه البته بندرت نياز به جراحي خواهد بود و معمولا در موارد شديد و در طبقه بندي آخر شست يفت بكار مي رود.
دكتر بيژن فروغ استاد دانشگاه ،رئیس بخش بیمارستان فیروزگر و مدیر گروه طب فیزیکی و توانبخشی دانشگاه،موسس مرکز تحقیقات دانشگاه، عضو انجمن بین المللی درد، عضو انجمن جهانی طب فیزیکی ،عضو انجمن جهانی توانبخشی مغز و اعصاب WFNR،عضو مرکز تحقیقات ضایعات نخاعی ،عضو مرکز تحقیقات دیابت