راه های درمان آرتروز مفصل ران (لگن)
ساییدگی مفصل ران که به آن آرتروز یا استئوآرتریت ران هم میگویند در واقع بیماری غضروف مفصل است. در ساییدگی یا آرتروز، غضروف مفصلی نازک و خراب میشود.
روند استئوآرتریت یا آرتروز لگن قابل برگشت نیست ولی میتوان تا حدی مانع از پیشرفت آن شد. به بیان دیگر وقتی یک مفصل سائیده شده است به وضعیت قبلی خود برنمیگردد. پس هدف از درمان چیست. هدف درمان کاهش درد لگن و دیگر مشکلات بیمار و کند کردن روند پیشرفت علائم آرتروز لگن است. برای این کار پزشک ممکن است از اقدامات غیر جراحی استفاده کرده یا اقدام به عمل جراحی کند.
درمان غیر جراحی آرتروز مفصل ران
در مراحل اولیه آرتروز و هنگامی که شدت تخریب غضروف مفصل هنوز شدید نشده است درمان های غیر جراحی مفیدند این اقدامات عبارتند از:
- از اعمال فشارهای زیاد به مفصل ران پرهیز کنید. کارهایی مثل نشست و برخاست زیاد بخصوص بر روی زمین، استفاده زیاد از پله، راه رفتن زیاد روی زمین های شیب دار، استفاده از توالت های سنتی و بلند کردن اشیاء سنگین مضر بوده و درد را تشدید کرده و سرعت پیشرفت بیماری را هم بیشتر میکند.
- ورزشهای ملایم مانند شنا کردن و راه رفتن در استخر و دوچرخه سواری برای تقویت عضلات ران و بهتر کردن حرکات مفصل مفیدند.
- استفاده از داروهای ضد درد و ضد التهاب مثل بروفن مفید است.
- به اندازه کافی بخوابید.
- اگر وزنتان زیاد است باید حتما با کمک پزشک آنرا کاهش دهید. کاهش وزن، هم شدت درد شما را کم کرده و هم پیشرفت بیماری را کند میکند.
- در صورت نیاز در موقع راه رفتن از عصا استفاده کنید.
- لگن خود را گرم نگه دارید. در زمستان شلوار گرم کن بپوشید. در تابستان جلوی باد مستقیم کولر و پنکه قرار نگیرید. در مواقعی که شدت درد افزایش میابد با استفاده از گرمای موضعی میتوانید شدت درد را کاهش دهید. گرمای موضعی را میتوانید از حوله گرم، کیسه آب گرم یا حوله برقی بدست آورید.
- در موارد خاصی ممکن است پزشک معالج با تزریق داروهای کورتیکوستروئیدی در داخل مفصل ران شدت درد را کاهش دهد.
درمان جراحی ساییدگی مفصل ران
در مواردی که شدت ساییدگی مفصل آنقدر زیاد باشد که اقدامات فوق نتواند درد بیمار را کاهش دهد میتوان از درمان های جراحی استفاده کرد. در حین عمل جراحی میتوان از روش های زیر استفاده کرد.
در مواردی که شدت تخریب مفصل زیاد نباشد و قسمت هایی از مفصل آزرده بوده و قسمت هایی دیگر سالم باشد میتوان از روش های استئوتومی استفاده کرد. استئوتومی به معنای برش دادن استخوان است. در این روش با استفاده از ابزارهای خاص، استخوان لگن یا استخوان بالای ران را در قسمت های معینی برش داده و سپس استخوان را در وضعیت جدیدی قرار داده و با پیچ و پلاک در وضعیت جدید محکم میکنند. بعد از مدتی استخوان در وضعیت جدید جوش میخورد.
پس هدف از این نوع جراحی تغییر وضعیت استخوان است. و هدف از این تغییر وضعیت این است که توزیع نیروهایی را که به مفصل ران وارد می شود تغییر دهیم. این کار موجب می شود به قسمت هایی از مفصل که ساییدگی دارد نیروی کمتری وارد شود و یا ممکن است موجب شود تا نیروی وزن به سطح مفصلی وسیعتری توزیع شده و فشار کمتری به مفصل وارد شود. با این کار شدت درد کاهش یافته و سرعت پیشرفت آرتروز هم کم میشود.
وقتی شدت آرتروز زیاد بوده و تمام غضروف مفصل را درگیر کرده باشد پزشک معالج اقدام به تعویض مفصل کرده و یک مفصل مصنوعی را جایگزین مفصل هیپ میکند. در این عمل جراحی هم استابولوم و هم سر استخوان ران تعویض میشود.
درمان دیگری که امروزه ندرتا از آن استفاده میشود خشک کردن مفصل است. به این صورت که با عمل جراحی سر استخوان ران را به حفره استابولوم جوش میدهند . به این ترتیب درد بیمار هم از بین میرود ولی البته مفصل دیگر حرکتی هم نخواهد داشت.
منبع:متخصص جراحی و ارتوپدی تهران
دكتر بيژن فروغ استاد دانشگاه ،رئیس بخش بیمارستان فیروزگر و مدیر گروه طب فیزیکی و توانبخشی دانشگاه،موسس مرکز تحقیقات دانشگاه، عضو انجمن بین المللی درد، عضو انجمن جهانی طب فیزیکی ،عضو انجمن جهانی توانبخشی مغز و اعصاب WFNR،عضو مرکز تحقیقات ضایعات نخاعی ،عضو مرکز تحقیقات دیابت