کاردرمانی جسمی وحرکتی

 كاردرماني در بيماري هاي جسماني به درمان بيماران و معلوليني مي پردازد كه به علل ارتوپدي،نورولوژي،روماتولوژي و مادرزادي دچار كاهش دائمي يا موقتي در توانائيهاي جسمي شده اند. كاردرماني همچنين به درمان توانبخشي در ضايعات تاندون اكستانسور،ضايعات اعصاب محيطي،سندرومهاي فشاري اعصاب،شكستگي ها،قطع عضوها،سوختگي ها،آتريت روماتوئيد،آتروفي سودوك،سندروم دكورون،كانتراكچر               د و پوئيترن،ضايعات نخاعي،ايسكیمي ولكمن و ... مي پردازد.

 

 اهداف كار درماني:

1.جلوگيري از پيشرفت بيماري و معلوليت

2. بازگرداندن توانائيهاي از دست رفته تا حد امكان

3.بازگشت بيمار به زندگي اجتماعي

 

*فرآيند كاردرمانی:                                                                                                       

 الف:ارزيابي بيمار:از طريق مراجعه به پرونده پزشكي،مصاحبه ،مشاهده و ارزیابی حرکتی.قدرت عضلانی.حسی.عملکردی.   شناختی .درکی.بالینی .تورم وكاركردي انجام می گیرد

ب:تعيين اهداف درماني

ج:طرح ريزي برنامه درماني

د:ارزيابي مجدد بيمار و طرح درماني

*رويكردهاي درماني:

1. Biomechanical  approaches

2. Neurodevelopmental  approaches

3. Rehabilitative  approaches

 

*روشهاي درماني:

1-Purposeful  activity  (فعاليت هدفمند)

2-Therapeutic exercise (تمرينات درماني)

3-اسپلينت:وسيله اي كه براي حمايت يا افزايش عملكرد بدن بكار ميرود. جهت كسب نتايج مطلوب، بكارگيري اسپلينت را بايد بطور دقيق با انجام فعاليت ها و تمرينات درماني تلفيق كرد.

 

   *ضايعات تاندون فلكسور:

درمان توانبخشي این ضايعات در 3 فاز 4 هفته اي انجام ميگيرد:  

فاز اول :ساخت اسپلينت حفاظتي، برنامه تمريني ،درمان ادم،اسكار و جلوگيري ازPIP contracture مي باشد.

 فاز دوم :كنار گذاشتن اسپلينت دور سال،انجام passive hold و ادامه رفع ادم،درمان اسكار و جلوگيري از pip contracture  .

فاز سوم:

1-تسهيل لغزش آزاد و جداگانه تاندونها

2-كنار گذاشتن هر نوع اسپلينت حفاظتي و استفاده از اسپلينت هاي corrective

3-رفع ادم و درمان اسكار

4- آغاز work therapy

5-آغاز فعاليتهاي فانكشنال با دست

6-افزايش تحمل و قدرت عضلاني

 

   *چسبندگي ها:

در درمان كنسرواتیو چسبندگي اهداف كار درماني شامل:

ما ساژ passive stretch (دادن مقاومت به عضلات آنتاگونيست)،

پس از عملTenolysis  مراقبت از زخم،كنترل ادم،splinting. حركات اكتيو وپاسيو وبرگشت فرد به فعاليت فانكشنال. .

*ترميم مرحله اي تاندون:كار درماني قبل از شروع جراحي به رفع كانتراكچر هاي مفصلي،بهبود پوست و بافت نرم و Mobilization  مفاصلStiff  مي پردازد.

پس از مرحله اول جراحي میتوان يك اسپلينت دور سال براي بيمار ساخته واز ماساژ با روغن براي نرم كردن بافت و از يك EXT Splint براي رفع كانتراكچر هاي مفصلي استفاده كرد.

بعد از مرحله دوم جراحي از يك اسپلينت دور سال و كش استفاده شده وبه بيمار فلكشن و اكستنشن پاسيو ارائه وكنترل كانتراكچر ادامه مي يابد.

در هفته ششم كش برداشته و تمرينات Tendon gliding ،استفاده از خمير (putty)و ماساژ با روغن انجام مي شود.         

 در هفته هشتم فعاليت هاي مقاومتي به بيمار ارائه ميگردد.        

  در هفته دوازدهم بيمار به كار خود برگشته و فعاليت دستي انجام ميدهد.

 

بيماري هاي عصبي- عضلاني

كار درماني در اين بيماران به موارد زير مي پردازد:

ü ارائه فعاليتهای مناسب جهت جلوگيري ازبد شكلي هاي مفصلي(ناشي ازضعف پيشرونده وعدم تعادل عضلاني)

ü   تداوم راستاي صحيح بدن واندامها

üحفظ حداکثرتوانا یی فرد برای جابجا یی وتحرک

ü   تجويز وسيله كمكي مناسب

üآموزش احتياطات لازم حين انجام كارهاي روزمره به بیماردر صورت وجود فقدان حسي

üتجويزوسايل كمكي جهت نوشتن،بريدن،دكمه بستن و.. در صورت وجود ضعف عضلاني ومشكل حركات fine  

ü آموزش مهارت هاي روزمره زندگي(ADL)

 

*سوختگيها

فعاليتهاي مهم متخصص كاردرماني در سوختگيهاي كودكان شامل موارد زير است :

ü        جلوگيري ازبدشكلي وتشكيل بافت ترميمي زخم(اسكار)

ü        وضعيت دادن ( Positioning)

ü  تجويزاسپلينت واستفاده ازبانداژ و ژاكت فشاری جهت قادر سازي كودك برای برگشت به زندگي مستقل

ü  فعاليتهاي درماني مناسب جهت بهبود دامنه حركتي   مفاصل،قدرت،هماهنگي عملكردي و مهارت هاي رشدي

ü        درنظرگرفتن ملاحظات درماني روانی– اجتماعي جهت تطابقات هيجاني

 

*مشكلات ارتوپديك كودكان:

شامل مشكلات مفصلي، نواقص و دفورميتهاي مادرزادي اندامها و ...می باشد .

 اهداف كاردرماني در درمان اين بيماران شامل:

ü                       حفظ يا افزايش دامنه حركتي مفاصل

ü                       ارائه تمرينات قبل و بعد از اعمال جراحي.

ü                       حفظ راستاي مفاصل واندامهابااسپلينت مناسب      

ü                       تجويز ارتز مورد نيازوکمک به تطابق با معلوليت

 

کاردرمانی بیماران نورولوژیک

 بيماران نورولوژيك،بيماراني هستند كه با اختلالات سيستم عصبي مركزي(C.N.S) متولد وياافرادي كه دراثربيماري ويا ضربه سروكمر دچارمعلوليت شده اند.شايعترين بيماري هايي كه كاردرماني درآنها مفيد واقع ميشود شامل:ضايعات نخاعي،اختلالات مخچه اي-بيماريهاي نورون محركه فوقاني(U.M.N)و تحتانی(L.M.N)-Head Injury – C.V.A- بيماريهاي دژنراتیو پيشرونده سيستم عصبي مركزي وپلي نوريتها هستند.نقش كاردرماني دراين گونه بيماران با توجه به ماهيت مسير وعوارض بيماري، دراز مدت و با پيگيريهاي ممتد می باشد.

 اهداف كلي كاردرماني در اين بيماران جلوگيري از پيشرفت بيماري و بازگرداندن تواناييهاي ازدست رفته تا حدامكان و بازگشت بيماربه زندگي اجتماعي است.

ارزيابي(Assessment) :

ارزيابي فرايندي است كه توسط آن اطلاعاتي راجع به توانايي ها وناتواناییها و محدوديتهاي بيمار بدست مي آيد.                               

  معاينه بيمار نورولوژيك در كاردرماني به شرح زیر است :

1.   Observation (مشاهده)

2. Mental status  (حالت شعوري و رواني) مثل:speech  -  قضاوت- Body scheme – praxia- orientation و....

3.  سيستم حركتي(motor):بررسي وجود يا عدم ضعف عضلاني،تون عضلاني،رفلكسهاي وتري،حركات اضافه،آتروفي

4. Coordination  (هماهنگي و بالانس)

5. سيستم حسي(sensory):ارزیابی حس سطحي.عمقي و مركب(sterognosis – two point discriminationو...)

6. standing- Gait

7. در بعضي موارد تست قدرت عضله –Rom  پسيو و اكتيو :  به منظور تعيين كانتراكچر هاي بالقوه يا فعلي كه سبب محدود شدن پتانسيل عملكردي ميشوند،صورت می گيرد تا نياز به استفاده از اسپلينت مشخص شود.

8. ارزيابي عملكردي(Functional):اين ارزيابي در ضايعات نورون محركه فوقاني (مثل همي پلژي)در وضعيت عملكردي مورد استفاده قرار ميگيرد. مثلا بردن دست به پشت سر جهت ارزيابي حركات شانه و آرنج  و رساندن دست به دهان به منظور بررسي حركت آرنج(Flex).

9. ارزيابيهاي ديگر مثل ADL (of living Activity Daily): بررسی موانع موجود درمنزل،تطابقات لازم براي رانندگي و فعاليت هاي      حرفه اي بايد به دقت  انجام شوند.

 

اهداف كلي كاردرمانی در بيماران نورولوژيك:

ü      كنترل بالانس و پوسچرال(stability)

ü      درمان motor-sensory

ü      ايجاد Relaxation Response در بيمار

ü      مهار الگو هاي حركتي ناخواسته و غير طبيعي

ü      تسهِِِیل الگوهای حرکتی نرمال در فعالیتهای عملکردی

ü      استفاده از وسايل جبراني و جايگزين و اسپلينت

ü      تمرينات راه رفتن وايستادن

ü      تمرين و آموزش فعاليت هاي A.D.L

ü        جلوگيري از كانتراكچر و حفظRom با حركات پسيو و اكتيو و positioning صحيح

 

                             اهداف تجویز اسپیلنت:

الف-حفظ قدرت عضله بخصوص اندام فوقاني مثلcock-up

ب-  جلوگيري از دفورميتي توسط اسپلينت هاي preventive

ج-  حفظ  Grip درآتروفي عضلات تنار يا ضعف شديد فلكسورهاي انگشتان

د-ساپورت سر: collarگردني براي ساپورت عضلات ضعيف

ه- تسهيل درامر تحرك و حفظ امنيت بيمارمثلا" toe-up

و-تهيه ابزار هاي كمكي وتطابقي مثل بزرگ كردن grip

ژ- تهيه sling هاي حمايتي يا ساپورتیو،مثلا" براي كاهش ادم اندام فوقاني يا جلوگيري از stretchعضلات شانه

 

مراحل درماني:

1- : Adjuctive Methodsشامل روشهايي هستند كه فرد را براي انجام مهارتهاي كار كردي آماده مي سازند ،اين روشها شامل.Exercise:تكنيكهاي facilitation و inhibition-positioning- تهيهsplint  ومداليتهاي فيزيكي ديگر .

2-Enabling activity :اين فعاليت ها براي بيمار مفهوم خاصي نداردو علاقه و انگيزه بيمار را مثل فعاليت هدفمند تحريك نمي كند مانند : sanding – peg board براي آموزش مهارتهاي دركي ،حركتي و...

3-purposeful activities(فعاليت هاي هدفمند):

بطور طبيعي براي بيمار معني دار ميباشند مانند كارهاي دستي، هنري،غذا خوردن،لباس پوشيدن ،ورزش و...                        occupational performance \ community                       -4

Reintegration

بيمار نقشهاي كاري خود را در محيط زندگي و جامعه بدست مي آورد و وظايفي مانند مراقبت ازخود(self-care) كار-تحصيل وگذراندن اوقات فراغت رادربالاترين سطح بطور مستقل انجام ميدهد.

 

 

 

نويسنده:رويا منصوري كاردمان كلينيك تبسم تلفن كلينيك:۶۶۵۷۲۲۲۰


درمان در کلینیک مرکز جامع توانبخشی تبسم

جهت تماس با ما می توانید از ساعت 9 تا 21 با شماره تلفنهای زیرتماس بگیرید

66572220 (ده خط)

و یا به آدرس : 

bijanfr@gmail.com

ایمیل بفرستید.

در صورت تمایل به مراجعه حضوری به آدرس زیر مراجعه نمایید:

بزرگراه چمران – ابتدای باقرخان غربی – پلاک 89 قدیم – 26 جدید طبقه دوم 

دکتر بیژن فروغ