مراقبت دیسک کمر

خیلی‌ها در زندگی حداقل یک بار، درد کمر را تجربه می‌کنند. جالب آن که در بسیاری موارد، چنین دردی ناشی از دیسک کمر و در واقع، بیرون زدگی دیسک تلقی می‌شود، در حالی که اکثر کسانی که دچار کمر درد می‌شوند مبتلا به دیسک کمر نیستند. 

 

 

علامت ایجاد دیسک کمر، در واقع همان درد معروف سیاتیک است. البته سیاتیک برخلاف تصوری که از آن وجود دارد، یک بیماری نیست بلکه یک علامت است و به دردی گفته می‌شود که از درد پایین کمر شروع شده و مانند یک نوار به پشت یک یا هر دوپا ادامه می‌یابد.

البته باید بدانید که بیرون زدن دیسک جز در موارد ضربه‌های شدید معمولا با زمینه قبلی اتفاق می‌افتد وشیوه نادرست زندگی و البته افزایش سن به بالای 40 سال، مهم‌ترین عامل از دست رفتن مایع داخل دیسک کمر است. در واقع، دیسکی که خاصیت ارتجاعی خود را از دست داده به دنبال حرکتی نامناسب یا فعالیتی سنگین و در برخی موارد به صورت خودبه‌خود بیرون می‌زند و درد ایجاد می‌کند.

 اولین و مهم‌ترین گام در درمان دیسک کمر، استراحت است که در روزهای اول به صورت مطلق بوده و بهتر است بیمار هیچ حرکتی، حتی بلند شدن از بستر نیز نداشته باشد، اما در روزهای بعدی به صورت نسبی به معنی حرکات محدود در منزل است.

دارو درمانی جزء مهمی از درمان این بیماران است، برخلاف آنچه تصور می‌شود تجویز دارو فقط برای کنترل درد نیست گرچه کنترل درد هم از اهمیت زیادی برخوردار است، ولی داروهای مورد استفاده در واقع، کاهش التهاب موضعی در ناحیه دیسک و عصب مجاور آن را هدف قرار می‌دهد و به دنبال آن درد بیمار هم کاهش می‌یابد. بعد از درمان اولیه و بهبود نسبی علائم از فیزیوتراپی، آب درمانی و ورزش برای تکمیل درمان و جلوگیری از بازگشت درد استفاده می‌شود.گرچه به نظر می‌رسد که ریشه‌یابی درد کمر و ستون فقرات باید از سوی ارتوپد صورت بگیرد، اما باید بدانید که در کنار متخصصان ارتوپد، جراحان مغز و اعصاب نیز در زمینه مشکلات ستون فقرات فعالیت می‌کنند. البته ارتوپدها بیشتر به تشخیص و درمان انحرافات ستون فقرات و جراحان مغز و اعصاب به درمان بیماری‌های دیسک و تومورهای ناحیه کمر و ستون فقرات می‌پردازند.

چرا دیسک کمر بیرون می‌زند؟

 مبتلایان به دیسک کمر معمولا با ایستادن یا راه رفتن دچار درد می‌شوند و با استراحت، درد شان تخفیف پیدا می‌کند. امروزه ثابت شده است که بسیاری از بیماران، دارای زمینه ارثی این بیماری در خانواده خود هستند. البته سبک زندگی امروزه، همه ما را در معرض آسیب‌های ستون فقرات قرار می‌دهد. به بیان دیگر، نشستن‌های طولانی و بویژه به شیوه نامناسب، رانندگی طولانی، فقدان فعالیت ورزشی صحیح و محیط کار نامناسب و غیراستاندارد ما را در معرض صدمه به ستون فقرات قرار می‌دهد.

دردهایی که نباید با دیسک کمر اشتباه بگیرید

خیلی‌ها دردهای آرتروزی را با دیسک کمر اشتباه می‌گیرند. در حالی که آرتروز ستون فقرات در واقع به معنی پیری بافت‌های استخوانی و مفصلی است.

البته پیری بافت‌های استخوانی و مفصلی ناشی از آرتروز شامل از دست رفتن خاصیت ارتجاعی دیسک‌ها نیز می‌شود. در واقع با از دست رفتن این خاصیت، دیسک‌ها به تدریج به خارج از فضای خود برجسته می‌شوند یا حتی بیرون می‌زنند.

 البته بسیاری از خانم‌ها در دوران بارداری دچار درد‌های کمر می‌شوند که معمولا با اتمام دوران بارداری بهبود می‌یابند. جدا از افزایش وزن خانم‌ها در این دوره، تغییرات هورمونی نیز در بروز این درد‌ها نقش زیادی دارند. البته این دردها معمولا موقتی است و رعایت برخی موارد در سبک زندگی از جمله نحوه نشست و برخاست، استفاده از دارو و انجام حرکات ورزشی توصیه شده از سوی پزشک به رفع آن کمک می‌کند.

تنگی کانال نخاع پس از دیسک کمر

روند پیری در ستون فقرات فقط دیسکها را درگیر نمی‌کند بلکه با افزایش سن، تغییراتی هم در ستون فقرات اتفاق می‌افتد که سبب تنگ شدن کانال نخاعی می‌شود. به بیان دیگر، اعصاب نخاعی که از ستون فقرات خارج می‌شود با این تنگی، تحت فشار قرار می‌گیرد و درد و محدودیت‌های حرکتی در بیمار ایجاد می‌کند. دکتر طبیب خویی با اشاره به مطالب فوق می‌افزاید: مهم‌ترین علامت این بیماران اختلال در راه رفتن است به این صورت که بیمار بعد از مدت کوتاهی پیاده‌روی دچار درد یا گزگز یا ضعف در پاها می‌شود. در چنین شرایطی معمولا احساس درد یا ناراحتی در کمر و پاها با خم شدن به جلو کمی بهبود می‌یابد.

البته بسته به شدت علائم بیمار و شدت تنگی، درمان دارویی و فیزیوتراپی در درمان بسیاری از بیماران موثر خواهد بود. وی تاکید می‌کند: کاهش وزن و انجام ورزش‌های صحیح نیز برای بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاع، مفید است. البته در مواردی نیز از تزریق داروهای ضدالتهاب داخل فضای نخاعی استفاده می‌شود و در نهایت در موارد شدید و مقاوم به درمان‌های طبی و ورزشی، جراحی توصیه می‌شود. به بیان دیگر، گرچه جراحی تنگی کانال نخاعی و همین طور جراحی بیرون زدگی دیسک کمر مانند هر جراحی دیگری با خطراتی همراه است، اما در مواردی می‌تواند فرد را به زندگی بازگرداند یا از بروز عوارض جدی و غیرقابل برگشت جلوگیری کند.

جراحی، آخرین اقدام برای درمان دیسک کمر

خوشبختانه اکثر بیماران مبتلا به دیسک کمر نیاز به جراحی پیدا نمی‌کنند، ولی انجام جراحی در سه حالت به بیمار توصیه می‌شود.

 اول این ‌که درد بیمار بسیار شدید باشد و به درمان‌های طبی و ورزشی جواب نداده باشد، دوم وقتی که فشار زیاد روی عصب، باعث ضعف در پاها و کاهش قدرت پاها شده باشد و سوم در مواردی که بیمار دچار بی اختیاری در کنترل ادرار و مدفوع شده باشد که در دو مورد آخر، عمل جراحی در واقع، اورژانس محسوب می‌شود.

در مواردی که میزان بیرون‌زدگی دیسک، خفیف باشد به‌کارگیری این روش‌ها کاربردی و کمک‌کننده است. تزریق‌های داخل فضای نخاعی نیز روش درمانی دیگری است که گرچه گاهی لازم است به فواصل چند ماهه تکرار شود، ولی معمولا برای بیمارانی به کار گرفته می‌شود که جراحی با توجه به شرایط جسمانی برایشان سنگین و خطرناک است

علل تنگی کانال نخاع (Spinal Canal Stenosis)

بیماری تنگی کانال نخاع بیشتر در فقرات لومبار و به میزان بسیار کمتری در فقرات سرویکال و توراسیک گزارش شده است. درگیری می تواند در یک یا چند سطح از فقرات اتفاق بیفتد.

علل تنگی کانال نخاع

1-علل مادرزادی مثل آکندروپلازی، فرم مادرزادی اسپوندیلولیستزی و موارد ایدیوپاتیک

2-علل دژنراتیو و التهابی مثل استئوآرتریت، آرتریت التهابی، کیفوز، اسکولیوز، فرم دژنراتیو اسپوندیلولیستزی.

3-علل متابولیک مثل بیماری پاژه و مسمومیت با فلوئور (Fluorosis)

گیر کردن ریشه عصبی می تواند در ناحیه مرکز کانال نخاعی در قسمت لترال کانال نخاعی، فورامن محل خروج عصب یا خراج از کانال نخاعی باشد.

منبع:متخصص جراحی دیسک کمر

علائم و نشانه های تنگی کانال نخاع (Spinal stenosis)

علائم و نشانه های تنگی کانال نخاعی

مهم ترین علائم و نشانه بالینی در تنگی کانال نخاع لنگش عصبی (Neurogenic claudication) می باشد. بدین صورت که بیمار در حالت استراحت درد ندارد، اما با راه رفتن بتدریج دچار درد کمر و اندام تحتانی می شود. درد و بی حسی بیمار با ایستادن بهتر نمی شود. زمانیکه بیمار به جلو خم می شود و یا می نشیند درد وی کاهش می یابد. بیمار کم کم یاد می گیرد که برای بهبود درد باید بنشیند و یا به جلو خم شود. گاه برای رسیدن به مقصد مجبور است چندین بار بنشیند.

به طور کلی فلکشن کمر؛ درد بیمار را بهتر می کند و راست کردن کمر (extension) درد را تشدید می کند. بنابراین بیمار سربالایی را بهتر از سر پایینی می رود. تشخیص افتراقی این بیماری در افراد مسن لنگش عروقی می باشد (vascular claudication). در لنگش عروق بیمار با ایستادن دردش بهتر می شود و لازم نیست به جلو خم شود. در هنگام سر بالایی رفتن درد بیمار بدتر از سر پایین رفتن است. در هر بیمار مشکوک به تنگی کانال نخاع معاینه نبض هر دو پا و معاینه مفصل هیپ الزامی است. (گاه استئوآرتریت مفصل هیپ با تنگی کانال نخاعی اشتباه شده و باعث درمان نادرست می شود.)

معاینه بیمار تنگی کانال نخاعی

در معاینه بیماران تنگی کانال نخاعی، ممکن است از ابتدا نکته خاصی وجود نداشته باشد. از بیمار می خواهیم که کمی راه رفته و مجددً معاینه می کنیم که ممکن است نقایص حسی یا حرکتی ایجاد شود. ممکن است بیمار پس از کمی راه رفتن دچار درد شود که جهت کاهش درد، کمرش را به جلو خم می کند که اصطلاحاً Stoop Test گفته می شود.

تشخیص تنگی کانال نخاعی

بهترین روش تشخیص تنگی کانال نخاعی MRI می باشد.

منبع:متخصص جراحی ستون فقرات

ورزش های مناسب برای تنگی کانال نخاع

تحلیل رفتن دیسک های بین مهره ای، باعث ناپایدار شدن ستون فقرات شده و این وضعیت در درازمدت ممکن است باعث دیسک بین مهره ای یا فتق بین مهره ای، سفتی رباط ها و مفاصل و ایجاد خارهای استخوانی شود. همه این پیامدها باعث تنگ شدن کانال نخاعی و فشار بر روی ریشه های عصبی می شود که به درد و محدودیت حرکت می انجامد.

ورزش های مناسب برای تنگی کانال نخاع

در بیمارانی که دردهای اسکلتی- عضلانی در ستون فقرات (مخصوصا در مهره های گردنی و کمری) دارند و با تغییر وضعیت قرارگیری بدن، شدت درد تغییر می کند، انجام تمرین های ورزشی مناسب در بهبود وضعیت بدن امری ضروری و مفید خواهد بود. چنانچه تنگی نخاع ناشی از فتق دیسک بین مهره ای به داخل کانال نخاعی باشد و ضایعه دیگری مطرح نباشد تمرین های زیر پیشنهاد می شود:

1. تمرین های هوازی (پیاده روی، دوچرخه سواری و شنا)

این ورزش ها را به مدت ?? تا ?? دقیقه، ? روز در هفته در برنامه روزانه خود داشته باشید. سپس به تدریج زمان آن را به مدت ?? دقیقه (? تا ? روز در هفته) افزایش دهید. توجه داشته باشید که باید از دویدن و پریدن اجتناب کنید. ورزش های هوازی علاوه بر اینکه یکی از ورزش های خاص این بیماران هستند، تناسب اندام را نیز حفظ می کنند.

2. تمرین های ثبات ستون فقرات

این ورزش ها باید بعد از آموزش به وسیله کارشناسان به صورت انقباض همزمان عضلات عرضی ناحیه تحتانی شکم و عضلات عمقی ستون فقرات انجام پذیرد.

3. تمرین های مکنزی

این تمرین ها باید به صورت راست شدن و خم شدن به عقب در ناحیه کمر انجام شود.

4. تمرین های کششی

سعی کنید هر روز، انجام تمرین های انعطاف پذیری را به صورت کشش عضلات کمر، شکم، لگن و عضلات ران و ساق در برنامه روزانه خود داشته باشید. بسیاری از ورزش های مناسب برای تنگی کانال نخاعی بر تقویت عضلات شکم و کمر تاکید دارد. این ورزش های کششی روی عضلاتی که انعطاف پذیر نیستند و سفت هستند، انجام می گیرد. 

5. ورزش های قدرتی و کششی

اگر هم ورزش های قدرتی و هم ورزش های کششی را انجام دهید، می توانید زودتر این درد را درمان کنید و به احتمال کمتری این درد را بار دیگر تجربه خواهید کرد.

6. اصلاح سبک زندگی

تغییراتی را در شیوه زندگی مانند نحوه مناسب نشستن، اجابت مزاج، بلند کردن وزنه و... داشته باشید. همچنین در تغییر جهت به سمت طرفین نیز باید اصلاحاتی صورت گیرد.

7. پرهیز از ورزش های نادرست

ممکن است این درد کمر ناشی از فتق دیسک یا سیاتیک باشد. در این صورت، انجام ورزش نادرست می تواند درد ناشی از تنگی کانال نخاعی را بدتر کند. بنابراین قبل از هر برنامه ورزشی، برای تشخیص علت درد، باید نزد پزشک بروید.

8. تقویت گردن 

تقویت عضلات ناحیه گردن و افزایش دامنه حرکتی آن به چهار سمت (جلو، عقب و طرفین)، انقباض عضلات در برابر مقاومت (مانند استفاده از دست) همراه با کشش عضلات گردن (خم کردن گردن توسط دست) نیز توصیه می شود.

9. انجام درست تمرین ها

اگر ورزش را درست انجام ندهید، باعث می شوید تمرین های ورزشی نسبتا بی اثر باشند و ممکن است منجر به درد یا بدتر شدن آن شوند. پس بهتر است از مربی ورزشی یا فیزیوتراپ، طرز صحیح ورزش کردن را یاد بگیرید.

علل تنگی کانال نخاع و درمان آن

تنگی کانال نخاع در حقیقت اصطلاحی است که برای بیان باریک شدن بخش تحتانی مسیر عبور نخاع (کانال نخاع) در ستون فقرات به کار می رود.

علل تنگی کانال نخاع

-       پیر شدن ستون فقرات بر اثر افزایش سن

-        رسوب کلسیم بر روی تاندون ها و لیگمان های مختلف: رسوب کلسیم باعث ضخیم و سفت شدن تاندون ها و لیگمان ها می شود.

-       تشکیل اوستئوفیت (زایده استخوانی با بیرون‌زدگی رویشی استخوان)

-       رشد استخوان‌گونه لبه های مهره ها و مفاصل بین مهره ای

-       فتق دیسک های بین مهره ای

-       لغزش مهره ها روی یکدیگر

-       تروما، مثلا بر اثر ضربه های مکرر و متوالی یا تصادفات

-       عفونت‎ها

-       بیماری استئوآرتریت

-       ناهنجاری‌های مادرزادی

-       اختلال در وضعیت مفاصل بین مهره‌ای پشتی

درمان تنگی کانال نخاع

به خاطر داشته باشید که برطرف شدن درد، هدف اصلی درمان در این بیماران نیست. در فیزیولوژی بدن، درد یک مکانیسم هشدار دهنده مهم است و به معنی وجود یک مشکل زمینه ای می باشد.

به همین دلیل برطرف کردن درد، بدون حل مشکل اصلی می تواند در درازمدت فاجعه آمیز باشد، چرا که موجب پیشرفت بدون سروصدای بیماری زمینه ای خواهد شد.

اغلب مبتلایان به تنگی های نسبی کانال نخاعی، خصوصا در صورتی که زود تشخیص داده شوند، بوسیله روش های غیرجراحی قابل درمان هستند. اما در موادی که این تنگی بدتر و شدیدتر شود، نیاز به جراحی بیشتر خواهد بود.

منبع:فوق تخصص زانو تهران

راههای درمان تنگی کانال نخاع

تنگی کانال نخاع به معنی کاهش فضایی است که نخاع در آن قرار دارد که باعث فشار به نخاع و ریشه های عصبی می شود  و در نتیجه کمردرد و گردن درد می شود.

درمان تنگی کانال نخاع

درمان تنگی کانال نخاعی بستگی به مکان تنگی کانال و شدت علائم دارد که توسط پزشک توصیه میشود.

درمانهای طب فیزیکی: بهبود انعطاف پذیری عضلات و تقویت تدریجی آنها اثرات طولانی بر تنگی کانال نخاعی دارد و درمان اصلی این بیماری محسوب می شود .

داروها برای کاهش موقت علایم و شرکت بهتر بیمار در برنامه توانبخشی از دارو استفاده می شود: مسکن هاو ضد التهابهای غیر استروئیدی میتواند در مواردی تجویز شود.  نمونه این داروها مانند ایبوپروفن ،ادویل ،ناپروکسن  می باشند

شل کننده های عضلانی مانند سیکلوبنزاپرین و سایر شل کنندها ی عضلات مثل متوکاربامول(روباکسین) و تیزانیدین (سیردالود) در برخی بیماران کمک کننده می باشند.

 ضد افسردگی ها: مقادیر پائین امی تریپتیلین وسایر داروهایی از  دسته ضد افسردگی ها اثرات مفیدی دارد.برخلاف باور رایج داروهای ضدافسردگی اعتیاد اور نیستند.

داروهای ضد تشنج:مانند گاباپنتین(نورونتین)وپره گابالین(لیریکا) باعث کاهش درد های عصبی میشود.

تزریقات استروئید:تزریقات در کنار ریشه عصب گرفتار ممکن توسط پزشک صورت گیرد. و بیمار را برای برنامه توانبخشی آماده سازد.

استفاده از یخ وگرما ممکن است در موارد تنگی کانال ناحیه گردنی توصیه شود.

طب سوزنی در بیمارانی که چسبندگی عضلات کمر دارند کمک کننده است

در مواردی استفاده از واکرو عصا توصیه شود .این وسایل  علاوه برکمک به  راحت ایستادن باعث میشوند که شما بتوانید به سمت جلو خم شده ودرد بهتر شود.

عمل جراحی تنگی کانال نخاع

 در مواردی که با روشهای گفته شده، درمان  علائم تنگی کانال امکانپذیر نیست و یا علایم بیمار پیشرفت کند ممکن است جراحی لازم شود اما باید توجه داشت که انتخاب برای جراحی باید دقیق باشد زیرا  در مواردی ممکن است علایم نه تنها باقی بماند بلکه حتی بدتر هم بشود.

منبع:متخصص جراحی و اتوپدی تهران

راههای درمان تنگی کانال نخاع

کانال نخاع وظیفه حفاظت از نخاع و ریشه های عصبی را به عهده دارد. در صورتی که کانال نخاع از میزان خاصی در هر یک از محل های نخاع گردنی، پشتی یا کمری باریک تر باشد (بسته به میزان باریکی که ایجاد شده) می تواند برای بیمار مشکل ساز باشد. این تنگی می تواند نسبی و یا کامل باشد.

درمان تنگی کانال نخاع

به خاطر داشته باشید که برطرف شدن درد، هدف اصلی درمان در این بیماران نیست. در فیزیولوژی بدن، درد یک مکانیسم هشدار دهنده مهم است و به معنی وجود یک مشکل زمینه ای می باشد.

به همین دلیل برطرف کردن درد، بدون حل مشکل اصلی می تواند در درازمدت فاجعه آمیز باشد، چرا که موجب پیشرفت بدون سروصدای بیماری زمینه ای خواهد شد.

اغلب مبتلایان به تنگی های نسبی کانال نخاعی، خصوصا در صورتی که زود تشخیص داده شوند، بوسیله روش های غیرجراحی قابل درمان هستند. اما در موادی که این تنگی بدتر و شدیدتر شود، نیاز به جراحی بیشتر خواهد بود.

پس مراجعه دیرهنگام بیمار به پزشک متخصص و عدم تشخیص به موقع بیماری می تواند عواقب بدی برای شخص در پی داشته باشد.

درمان دارویی تنگی کانال نخاع

- می توان از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مثل: بروفن، ناپروکسن، سلبرکس، ایندومتاسین و نیز مسکن های موضعی تحت نظر پزشک استفاده کرد.

- شل کننده های عضلانی مثل: متوکاربامول نیز مجاز هستند.

- مصرف کورتون ها پیشنهاد نمی شود، مگر در موارد خاص و به صورت محدود.

- تزریقات موضعی کورتون، فقط در موارد خاصی موثر بوده و برای تمام بیماران پیشنهاد نمی شود.

در چه صورت جراحی لازم می شود؟

در صورتی که روش های بالا نتوانند طی مدت ۴ تا ۶ هفته مشکلات بیمار را بهبود قابل توجهی بخشند، و یا اینکه علائم زیر دیده شوند، باید جراحی انجام شود:

- ضعف حرکتی

- اختلال در دفع ادرار و مدفوع

- کاهش قدرت عضلانی ناشی از فشار بر ریشه های عصبی

- تنگی های شدید کانال نخاعی (در MRI بیمار وجود داشته باشد)

- توانایی راه رفتن بیمار در حد قابل توجهی کاهش یابد و مجبور باشد برای طی مسافتی کوتاه، مرتبا خود را به جلو خم کند و یا بنشیند.

منبع:متحصص جراحی و اتوپدی تهران

عوارض و درمان تنگی کانال نخاع

تنگی کانال نخاعی در حقیقت اصطلاحیست که برای بیان باریک شدن بخش تحتانی مسیر عبور نخاع (کانال نخاعی) در ستون فقرات بکار میرود. این تنگی میتواند نسبی و یا کامل باشد. گرچه مواردی از تنگی کانال نخاعی از بدو تولد وجود دارند، اما اغلب مبتلایان در سنین بالای پنجاه سال هستند و بر اثر تغییرات دژنراتیو و پیر شدن ستون فقرات به این بیماری مبتلا شده اند.

بسیاری از این افراد بدون علامت هستند تا اینکه علت های دیگر باعث فشار بیشتر بر نخاع شده و تنگی را تشدید کنند.

درمان تنگی کانال نخاع

به خاطر داشته باشید که برطرف شدن درد، هدف اصلی درمان در این بیماران نیست. در فیزیولوژی بدن، درد یک مکانیسم هشدار دهنده مهم است و به معنی وجود یک مشکل زمینه ای می باشد.

به همین دلیل برطرف کردن درد، بدون حل مشکل اصلی می تواند در درازمدت فاجعه آمیز باشد، چرا که موجب پیشرفت بدون سروصدای بیماری زمینه ای خواهد شد.

اغلب مبتلایان به تنگی های نسبی کانال نخاعی، خصوصا در صورتی که زود تشخیص داده شوند، بوسیله روش های غیرجراحی قابل درمان هستند. اما در موادی که این تنگی بدتر و شدیدتر شود، نیاز به جراحی بیشتر خواهد بود.

عوارض ناشی از تنگی کانال نخاع

• اختلال در دفع ادرار و مدفوع معمولا بصورت بی اختیار

• اختلال در راه رفتن

• فلج اندام تحتانی

• افزایش درد هنگام راه رفتن

• درد ناحیه کمر و اندام تحتانی که معمولا شدت درد به هنگام صاف کردن تنه افزایش می یابد.

• کاهش درد هنگام خم کردن تنه به طرف جلو: در این وضعیت فشار از روی ریشه‌های اعصاب نخاعی برداشته می‌شود و به همین دلیل درد کاهش می یابد.

منبع:فوق تخصص زانو و ارتوپدی تهران

درمان تنگی کانال نخاعی با ورزش

به طور کلی در بیمارانی که دردهای مکانیکال ستون فقرات گردنی و کمری دارند و با تغییر وضعیت قرارگیری بدن، شدت درد تغییر می‌کند، انجام تمرین‌های ورزشی مناسب در بهبود وضعیت بدن امری ضروری و مفید خواهد بود. چنانچه تنگی نخاع ناشی از فتق دیسک بین مهره‌ای به داخل کانال نخاعی باشد و ضایعه دیگری مطرح نباشد، تمرینات زیر پیشنهاد می شود.

ورزش های مناسب برای تنگی کانال نخاعی

• تمرین‌های هوازی شامل پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری و شنا را به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه، ۳ روز در هفته در برنامه روزانه خود داشته باشید. سپس به تدریج زمان آن را به مدت ۴۵ دقیقه ۵ تا ۷ روز در هفته افزایش دهید. توجه داشته باشید که از دویدن و پریدن اجتناب کنید. ورزش های هوازی علاوه بر آنکه یکی از ورزش های خاص این بیماران می باشند، تناسب اندام را نیز حفظ می کنند.

• تمرین‌های ثبات ستون فقرات بعد از آموزش توسط کارشناسان به صورت انقباض همزمان عضلات عرضی ناحیه تحتانی شکم و عضلات عمقی ستون فقرات انجام ‌پذیرد.

• تمرین‌های مکنزی به‌صورت راست شدن و خم شدن به عقب در ناحیه کمر که شامل چند تمرین است، توصیه می‌شود.

• سعی کنید تقریبا هر روز، انجام تمرین‌های انعطاف‌پذیری را به صورت کشش عضلات کمر، شکم، لگن و عضلات ران و ساق در برنامه روزانه خود داشته باشید. بسیاری از ورزش های مناسب برای تنگی کانال نخاعی بر تقویت عضلات شکم و کمر تاکید دارد. این ورزش های کششی روی عضلاتی که انعطاف پذیر نیستند و سفت هستند، انجام می گیرد. همچنین ورزش های کششی کمک می کند تا مواد مغذی ستون فقرات و مناطق اطراف آن فراهم شود.

• اگر هم ورزش های قدرتی و هم ورزش های کششی را انجام دهید، می توانید زودتر این درد را درمان کنید و به احتمال کمتری این درد را بار دیگر تجربه خواهید کرد.

• تغییراتی را در شیوه زندگی نظیر نحوه مناسب نشستن، ‌اجابت مزاج، بلند کردن وزنه و... داشته باشید. همچنین در تغییر جهت به سمت طرفین نیز باید اصلاحاتی صورت گیرد.

• ممکن است این درد کمر ناشی از فتق دیسک و یا سیاتیک باشد و انجام ورزش نادرست می تواند درد ناشی از تنگی کانال نخاعی را بدتر کند. لذا قبل از هر برنامه ورزشی، برای تشخیص علت درد، باید نزد پزشک بروید.

• تقویت عضلات گردن در ناحیه گردن به چهار سمت (جلو، عقب و طرفین)، انقباض عضلات در برابر مقاومت (مانند استفاده از دست) همراه با کشش عضلات گردن (خم کردن گردن توسط دست) توصیه می‌شود.

• اگر ورزش را درست انجام ندهید، باعث می شوید که تمرینات ورزشی نسبتا بی اثر باشند و ممکن است منجر به درد و یا بدتر شدن آن گردند. پس بهتر است از مربی ورزشی و یا فیزیوتراپ، طرز صحیح ورزش کردن را یاد بگیرید.

منبع:متخصص جراحی و ارتوپدی تهران

تشخیص،علائم و درمان تنگی کانال نخاع

تنگی کانال نخاعی در حقیقت اصطلاحیست که برای بیان باریک شدن بخش تحتانی مسیر عبور نخاع ( کانال نخاعی ) در ستون فقرات بکار میرود . این تنگی میتواند نسبی و یا کامل باشد . گر چه مواردی از تنگی کانال نخاعی از بدو تولد وجود دارند ، اما اغلب مبتلایان در سنین بالای پنجاه سال هستند و بر اثر تغییرات دژنراتیو و پیر شدن ستون فقرات به این بیماری مبتلا شده اند.

علائم تنگی کانال نخاع

کمردرد در زمان نشستن و یا خم شدن رو به جلو ، درد ، ضعف عضلانی ، کرختی یک یا هر دو پا ، باسن و یا ساق پاها ،احساس سوزش ، سوزن سوزن شدن و حتی خارش آنهاها ( مثلا پا ) ، درد و گرفتگی های عضلانی ، خستگی زود رس و احساس ضعف و لنگش پاها رفتن ( لنگش عصبی ) که وجه تفاوت آن از لنگش های عروقی ( ناشی از نارسائی عروق خونی ) اینست که در موارد عروقی ایستادن و توقف کردن برای برطرف شدن علائم کافیست اما در موارد نخاعی فرد حتما باید خود را به جلو خم کند و یا به حالت چمباطمه بنشیند تا احساس بهبودی کند .

تشخیص تنگی کانال نخاع

تاریخچه بالینی ، معاینه دقیق ،رادیوگرافی ساده ، سی تی اسکن و خصوصا ام.آر.آی برای تشخیص قطعی بسیار مفید و ارزشمندند.

درمان تنگی کانال نخاع

اغلب مبتلایان به تنگی های نسبی کانال نخاعی ، خصوصا در صورتیکه زود تشخیص داده شوند ، بوسیله روش های غیر جراحی قابل درمانند اما در موادی که علائم پیشرفته ای وجود داشته باشند ، امکان نیاز به جراحی بیشتر خواهد بود.

برای دارودرمانی ، می توان از داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی مثل بروفن ، ناپرکسن ، سلبرکس ، ایندومتاسین و نیز مسکن های موضعی استفاده کرد . شل کننده های عضلانی مثل متوکاربامول نیز مجازند اما مگر در موارد خاص و بصورت محدود ، مصرف کورتون ها را پیشنهاد نمی کنیم .

منبع:دکتر حسین زاده متخصص طب فیزیکی و توانبخشی کرمان

علل ،علائم و درمان تنگی کانال نخاع

علل تنگی کانال نخاع

بیماری پاگت استخوان

در این بیماری، استخوان‌های جدید ایجاد می‌‌شوند. این بیماری استخوان‌هایی را ایجاد می‌کند که به‌صورت غیر طبیعی بزرگ هستند و در صورت بروز در ستون فقرات و نخاع از میزان فضای موجود در مجرای نخاعی می‌کاهند.

بیماری آکوندروپلازی

این اختلال ژنتیکی در اوائل کودکی، منجر به کوتاه ماندن قد می‌شود. افرادی که به این بیماری مبتلا هستند، در هنگام تولد دارای مجاری نخاعی باریک می‌باشند.بیماری آکندروپلازی نوعی کوتاهی قد است که در آن بازوها و پاهای کودک به نسبت طول بدن کوتاه‌تر هستند.

علاوه بر این، اغلب تنه طبیعی و سر بزرگ‌تر است.بیمار دچار آکندروپلازی، از بدو تولد دچار کوتاه شدگی اندام‌ها و انگشتان، تنه‌ی نسبتاً باریک، شکل سه شاخه‌ی دست‌ها، ماکروسفالی(جمجمه‌ی بزرگ) و پیشانی برجسته است.

تومورهای نخاعی

زائده‌های غیرطبیعی می‌توانند داخل طناب نخاعی، درون غشاهای پوشاننده‌ی طناب نخاعی یا در فضای بین طناب نخاعی و مهره‌ها شکل گیرند. بزرگ شدن تومورها ممکن است بر طناب نخاعی و ریشه‌های عصبی فشار وارد کنند

علائم تنگی کانال نخاع

 کمردرد در زمان نشستن و یا خم شدن رو به جلو

ضعف عضلات

کرختی یک یا هر دو پا، باسن و یا ساق پاها

خواب رفتگی، احساس سوزش، سوزن سوزن شدن و حتی خارش پاها، باسن و یا ساق پا

گرفتگی های عضلانی

خستگی زودرس

درمان تنگی کانال نخاع

به خاطر داشته باشید که برطرف شدن درد، هدف اصلی درمان در این بیماران نیست. در فیزیولوژی بدن، درد یک مکانیسم هشدار دهنده مهم است و به معنی وجود یک مشکل زمینه ای می باشد.

به همین دلیل برطرف کردن درد، بدون حل مشکل اصلی می تواند در درازمدت فاجعه آمیز باشد، چرا که موجب پیشرفت بدون سروصدای بیماری زمینه ای خواهد شد.

منبع:دکتر ریحانی متخصص ارتوپدی تهران

تشخیص ،علت و علائم تنگی کانال نخاعی

گاهی اوقات نه به علت فشار به نخاع که به علت تحت فشار قرار گرفتن ریشه های عصبی است که از ستون مهره گردنی در حال خارج شدن هستند. فشار بر این اعصاب میتواند موجب احساس درد تیرکشنده در گردن، بالا و پشت قفسه سینه، شانه، بازو، ساعد و دست شده و علائمی بصورت گزگز و خواب رفتگی در اندام فوقانی ایجاد کند.

تشخیص تنگی کانال نخاعی گردن

پزشک بعد از توجه به گفته های بیمار در مورد مشکلاتش وی را معاینه میکند. استفاده از روش های تصویربرداری مانند رادیوگرافی ساده ،سی تی اسکن  وام ار ای و همچنین کمک گرفتن از الکترومیوگرافی  میتواند به تشخیص تنگی کانال نخاعی گردن کمک کند.

علت تنگی کانال نخاعی

۱٫ ضخیم شدن لیگامانهای داخل کانال
۲. برجسته شدن یا بیرون زدگی دیسکها به داخل کانال
۳. ایجاد خارهای استخوانی در داخل کانال
۴. شکستگی مهره ها
۵. تغییر در مفاصل کنار مهرهای (مفاصل فاست)

علائم و نشانه های تنگی کانال نخاعی

کمردرد در زمان نشستن و یا خم شدن رو به جلو ، درد ، ضعف عضلانی ، کرختی یک یا هر دو پا ، باسن و یا ساق پاها ،احساس سوزش ، سوزن سوزن شدن و حتی خارش آنهاها ( مثلا پا ) ، درد و گرفتگی های عضلانی ، خستگی زود رس و احساس ضعف و لنگش پاها رفتن ( لنگش عصبی ) که وجه تفاوت آن از لنگش های عروقی ( ناشی از نارسائی عروق خونی ) اینست که در موارد عروقی ایستادن و توقف کردن برای برطرف شدن علائم کافیست اما در موارد نخاعی فرد حتما باید خود را به جلو خم کند و یا به حالت چمباطمه بنشیند تا احساس بهبودی کند .

 علائم تنگی کانال نخاعی

در موارد شدید تنگی کانال نخاعی ، اختلال در دفع ادرار و مدفوع ، معمولا بصورت بی اختیاری ، بندرت و در موارد شدید اختلال در راه رفتن و فلج اندام تحتانی نیز محتملند ( در ایران متاسفانه موارد زیادی از این گروه مشاهده می شوند ، که یکی از علت های مهم و اصلی این مسئله مراجعه ی دیر هنگام و یا ترس از تشخیص و حتی ترس از عمل جراحی است ).

منبع:دکتر ریحانی متخصص جراحی و ارتوپدی تهران

علائم و جراحی تنگی کانال نخاعی

کانال نخاع وظیفه حفاظت از نخاع و ریشه های عصبی را به عهده دارد. در صورتی که کانال نخاع از میزان خاصی در هر یک از محل های نخاع گردنی، پشتی یا کمری باریک تر باشد (بسته به میزان باریکی که ایجاد شده) می تواند برای بیمار مشکل ساز باشد. این تنگی می تواند نسبی و یا کامل باشد.

اگر چه مواردی از تنگی کانال نخاع از بدو تولد وجود دارد، اما اغلب مبتلایان در سنین بالای ۵۰ سال هستند و بر اثر آسیب و پیر شدن ستون فقرات به این بیماری مبتلا شده اند.

علائم تنگی کانال نخاعی

 - کمردرد در زمان نشستن و یا خم شدن رو به جلو

- ضعف عضلات

- کرختی یک یا هر دو پا، باسن و یا ساق پاها

- خواب رفتگی، احساس سوزش، سوزن سوزن شدن و حتی خارش پاها، باسن و یا ساق پا

- گرفتگی های عضلانی

- خستگی زودرس

- احساس ضعف و لنگیدن پاها (لنگش عصبی) : تفاوت لنگش عصبی از لنگش عروقی ناشی از نارسایی عروق خونی این است که در موارد عروقی، ایستادن و توقف کردن برای برطرف شدن علائم کافی است، اما در موارد نخاعی، فرد حتما باید خود را به جلو خم کند و یا به حالت چمباتمه بنشیند تا احساس بهبودی کند.

 راه های تشخیص تنگی کانال نخاع

- تاریخچه بالینی بیمار

- معاینه دقیق

- رادیوگرافی ساده

- سی تی اسکن

- ام.آر.آی

جراحی تنگی کانال نخاعی در صورت لازم 

در صورتی که روش های بالا نتوانند طی مدت ۴ تا ۶ هفته مشکلات بیمار را بهبود قابل توجهی بخشند، و یا اینکه علائم زیر دیده شوند، باید جراحی انجام شود:

- ضعف حرکتی

- اختلال در دفع ادرار و مدفوع

- کاهش قدرت عضلانی ناشی از فشار بر ریشه های عصبی

- تنگی های شدید کانال نخاعی (در MRI بیمار وجود داشته باشد)

- توانایی راه رفتن بیمار در حد قابل توجهی کاهش یابد و مجبور باشد برای طی مسافتی کوتاه، مرتبا خود را به جلو خم کند و یا بنشیند.

در موارد بالا، باید به صلاحدید جراح اعصاب و یا جراح ستون فقرات، به آزاد سازی نخاع از طریق جراحی فکر کرد. نتایج حاصل از جراحی تنگی نخاع در ۵۰ درصد موارد رضایتبخش بوده است.

منبع:دکتر ریحانی متخصص جراحی و ارتوپدی تهران

علل و درمان تنگی کانال نخاع

 

تنگی کانال نخاع در حقیقت اصطلاحی است که برای بیان باریک شدن بخش تحتانی مسیر عبور نخاع (کانال نخاع) در ستون فقرات به کار می رود.

درمان تنگی کانال نخاع

الف. درمان بدون جراحی تنگی کانال نخاع

-          ارائه ورزشها و تمرینات مخصوص به بیماران جهت جلوگیری از پیشرفت بیماری و درمان علائم آن

-          استفاده از کمربند طبی یا لوازم ارتوپدی فنی حمایت کننده

-          انجام فیزیوتراپی و آب درمانی

-          درمان دارویی با ضد دردهای ساده یا داروهای ضد التهاب

-          انجام تزریق اپیدورال (که امروزه منسوخ شده و  جای خود را به تزریق ترانس فورامینال داده است.)

-          ماساژ درمانی

ب. درمان جراحی تنگی کانال نخاع

(مراجعه بیماران به کلینیک های طب فیزیکی و توانبخشی میتواند با انجام درمان به موقع از پیشرفت بیماری و نیاز به انجام عمل باز و جراحی کانال استنوزیس جلوگیری نماید.)

علل تنگی کانال نخاع

-       پیر شدن ستون فقرات بر اثر افزایش سن

-        رسوب کلسیم بر روی تاندون ها و لیگمان های مختلف: رسوب کلسیم باعث ضخیم و سفت شدن تاندون ها و لیگمان ها می شود.

-       تشکیل اوستئوفیت (زایده استخوانی با بیرون‌زدگی رویشی استخوان)

-       رشد استخوان‌گونه لبه های مهره ها و مفاصل بین مهره ای

-       فتق دیسک های بین مهره ای

-       لغزش مهره ها روی یکدیگر

-       تروما، مثلا بر اثر ضربه های مکرر و متوالی یا تصادفات

-       عفونت‎ها


منبع:تبیان. وبلاگ دکتر حیدریان

درمان های مکمل کمردرد

طب سوزنی یکی از شناخته شده ترین روش های موثر در کاهش درد و درمان انواع دردهای ستون فقرات از جمله کمردرد است.

ماساژ درمانی نیز از دیگر روش های موثر در بهبود کمردرد است. البته باید توجه داشت این کار از سوی فردی متخصص، ورزیده و آشنا به علوم پزشکی انجام شود.

در برخی موارد فتق شدید، دیسک یا تنگی کانال نخاع، ماساژ می تواند خطرناک یا عارضه دار باشد و نباید انجام شود. بنابراین بررسی گرافی "عکس" یا ام. آر. آی بیمار قبل از انجام ماساژ ضروری است.

انجام همزمان طب سوزنی و ماساژ در مواردی می تواند به تسریع روند درمان کمک کند.

بادکش گذاری "Cupping" که شامل گذاشتن بادکش در برخی نقاط بدن، طب سوزنی روی کمر یا اندام تحتانی است نیز از دیگر روش های کمکی محسوب می شود.

گرم نگه داشتن موضع، استفاده از کیسه آب گرم و قراردادن جریان آب گرم روی کمر روزانه برای حدود ۱۵ الی ۱۰ دقیقه نیز می تواند کمک کننده باشد.

استفاده از چسب های مخصوص حاوی مواد گیاهی ضد درد از جمله منتول در موضع درد نیز می تواند به شل شدن عضلات و کاهش درد بینجامد.

درمان تنگی کانال نخاع بدون جراحی

     

 

کانال نخاع فضایی است در داخل ستون فقرات که در داخل آن نخاع قرار گرفته است. این کانال از کنار هم قرار گرفتن سوراخی که در وسط مهره ها است ایجاد میشود. این کانال از داخل توسط غشائ محکمی بنام لیگامان زرد حمایت میشود. در ادامه به بحث درمان تنگی کانال نخاعی کمر می پردازیم.

 

تنگی کانال نخاع چیست؟

 تنگی کانال نخاعی (spinal canal stenosis) یک وضعیت غیر طبیعی است که میتواند در هر قسمتی از کانال نخاعی اتفاق بیفتد. وقوع این حالت در قسمت کمر بیشتر از سایر قسمتهای ستون فقرات میباشد. کوچک شدن این فضا سبب فشار روی نخاع در داخل کانال شده و علائم این بیماری ایجاد میشود.

 

علت تنگ شدن کانال نخاع چیست؟

 

۱. ضخیم شدن لیگامانهای داخل کانال

 

۲. برجسته شدن یا بیرون زدگی دیسکها به داخل کانال

 

۳. ایجاد خارهای استخوانی در داخل کانال

 

۴. شکستگی مهره ها

 

۵. تغییر در مفاصل کنار مهرهای (مفاصل فاست) 

 

آیا این بیماری زمینه ارثی دارد؟

در بعضی بیماران فضای داخل کانال بصورت مادرزادی تنگ تر از حالت عادی است این افراد بیشتر از بقیه در معرض ایجاد علائم تنگی کانال میباشند.

بیمارانی که دچار لغزندگی یا انحراف ستون فقرات هستند بیشتر از بقیه در معرض خطر ایجاد تنگی کانال هستند.

علائم تنگی کانال نخاع چیست؟

کمر درد به علت تنگی کانال نخاع

احساس گزگز - مورمور  و بی حسی در اندام تحتانی

محدودیت در مسافتی که بیمار میتواند پیاده راه برود

خصوصیات درد در این بیماری

درد در کمر و پا بهمراه بی حسی بتدریج و باگذشت زمان زیاد میشود

درد کم و زیاد می شود و ممکن است بعضی روزها نباشد

تشدید درد میتواند بصورت درد سیاتیکی با انتشار به پاها باشد

درد در راه رفتن طولانی یا ایستادن طولانی ایجاد میشود

با ایجاد درد بیمار حالت خم شده به جلو به خود میگیرد

درد ممکن است فقط در طول شب اتفاق بیفتد

در حالت شدید میتواند با ضعف حرکتی یااختلال در کنترل ادرار باشد

تشخیص

با مراجعه بیماران به کلینیک درد و معاینه دقیق صورت میگیرد.شایعترین وسیله تایید این تشخیص انجام MRI میباشد.

درمان تنگی کانال نخاع

الف. درمان غیر جراحی

ارائه ورزشها و تمرینات مخصوص به بیماران جهت جلوگیری از پیشرفت بیماری و درمان تنگی کانال نخاعی استفاده از کمربند طبی یا لوازم ارتوپدی فنی حمایت کننده

انجام فیزیوتراپی و آب درمانی

درمان دارویی با ضد دردهای ساده یا داروهای ضد التهاب

انجام تزریق اپیدورال

 

تزریق اپیدورال چیست و چگونه انجام میشود؟

تزریق استروئید به داخل فضای اپیدورال از مراحل درمانی ثابت و تایید شده در بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاع است. این روش که قبلا توسط نیدلهای درشت و در فضای میانی ستون فقرات انجام میشد امروزه منسوخ شده و  جای خود را به تزریق ترانس فورامینال داده است. این کار توسط فوق تخصص درد و در اتاق عمل انجام میشود.

 

 

 

روش انجام تزریق ترانس فورامینال

 

بیمار بصورت سرپایی بستری میشود

 

پس از بیحس کردن پوست در اتاق عمل وسیلهای شبیه یک سوزن نازک و بلند تحت مونیتور فلوروسکوپ به محل تنگی فرستاده میشود

 

پس از اطمینان از محل تزریق داروی مورد نظر تزریق شده و تنگی برطرف میگردد

 

یکساعت پس از این کار بیمار با پای خود ترخیص میشود

 

چند روز پس از این کاربیمار استراحت نسبی در منزل دارد

 

 

 

 

آیا این روش عوارضی هم دارد؟ 

 

این کار تحت فلوروسکوپی انجام میشود. فلوروسکوپ وسیلهای است که توسط اشعه ایکس تصویر مستقیمی را از داخل بدن به ما می دهد.با این روش از عوارضی مانند تزریق داخل نخاع یا داخل عروق جلوگیری میشود

 

 

استفاده از رادیوفرکونسی در بیمارانی مشکل مفصل فاست را هم دارند میتواند سبب بهبود کامل بیماران گردد.

 

 

ب. درمان جراحی کانال نخاعی کمری

 

در چه بیمارانی عمل جراحی باز باید انجام شود؟

 

۱. مشکل حرکتی پیشرونده

 

۲.اختلال در کنترل ادرار و مدفوع

 

۳. محدودیت شدید حرکتی در بیماران

 

۴. عدم پاسخ به درمانهای غیر جراحی

 

 

 

مراجعه بیماران به کلینیکهای درد میتواند با انجام درمان به موقع از پیشرفت بیماری و نیاز به انجام عمل باز جلوگیری نماید.

 

 

 

منبع:دکتر مجید حیدریان