نارسایی کلیه خبر نمی‌کند

---

یکی از مهم‌ترین بیماری‌های کلیوی، نارسایی کلیه است. این بیماری اغلب بی‌سروصدا بروز کرده و به آرامی پیشرفت می‌کند و زمانی بیمار دچار علائم آن می‌شود که دیگر کار از کار گذشته و عملکرد کلیه‌ها تا حد زیادی مختل شده است.

---

با دکتر محمد افشاریان، جراح و متخصص بیماری‌های کلیه و مجاری ادراری و تناسلی در این باره گفت‌و‌گویی کرده‌ایم تا شرایطی که کلیه از کار افتاده برای بدن ایجاد می‌کند مورد بررسی قرار داده و نیز ضمن کسب اطلاعات بیشتر، با اقداماتی ساده از ابتلا به این بیماری پیشگیری کنیم.

 

نارسایی کلیه چیست و به چه علت رخ می‌دهد؟

به کاهش شدید عملکرد کلیه، نارسایی کلیه می‌گویند. این نارسایی به دو نوع مزمن و حاد تقسیم می‌شود.

اگر کلیه‌ها به صورت ناگهانی از کار بیفتند، مثلا فردی در اثر تصادف یا حادثه، خون زیادی از دست بدهد، به نارسایی حاد مبتلا می‌شود. از دست دادن خون، میزان کارکرد خون کلیه را که عضوی پرخون است، به خطر می‌اندازد و باعث می‌شود در مدت کوتاهی از کار بیفتد و نارسایی حاد ایجاد شود، اما اگر عملکرد طبیعی کلیه‌ها به تدریج با اشکال مواجه ‌شود، نارسایی مزمن ایجاد می‌شود.

شایع‌ترین علت نارسایی مزمن، ابتلا به بیماری دیابت است. بیماری دیابت به رگ‌های متوسط خون در افراد مبتلا آسیب می‌رساند و باعث ایجاد نارسایی در عضوهایی مانند کلیه وچشم می‌شود.

پس از آن پر فشاری خون ، دومین علت نارسایی مزمن کلیه محسوب می‌شود. از دیگر بیماری‌های ایجادکننده این نارسایی، بزرگی پروستات است. این عارضه می‌تواند جلوی ادرار را بگیرد.

چنانچه فردی متوجه بیماری شود، می‌تواند از ایجاد این نارسایی جلوگیری کند، اما اگر از بیماری اطلاعی نداشته باشد، نارسایی ماندگار خواهد شد. همچنین گاهی یکی از کلیه‌های بیمار بر اثر  عفونت  از بین می‌رود و کلیه دوم او نیز مبتلا به سنگ می‌شود، اما فرد متوجه بیماری نمی‌شود و به همین دلیل هر دو کلیه از کار می‌افتند.

گاهی نیز نارسایی کلیه بر اثر بیماری‌های مادرزادی مانند دو نوع کیست کلیه به‌وجود می‌آید. یکی از این نوع کیست‌ها در سن کودکی و دیگری در بزرگسالی ایجاد و منجر به نارسایی کلیه می‌شود.

اگر فردی متوجه بیماری نارسایی کلیه در خودش نشود و در موارد شدید به پزشک مراجعه کند، دچار علائم نارسایی مزمن کلیه مانند کاهش وزن، ورم دست و پا، بی‌اشتهایی، خستگی مفرط و بوی بد دهان خواهد شد

مصرف دارو هم می‌تواند باعث ایجاد نارسایی کلیه ‌شود؟

مصرف دارو در دو حالت عوارض به همراه دارد؛ نخست آن که باعث نارسایی حاد کلیه می‌شود. در این حالت ایجاد نفروتیک یا التهاب سلول‌های بینابینی باعث نارسایی حاد کلیه می‌شود. این عارضه با مصرف دارو و درمان‌های نگهدارنده قابل برگشت است.

همچنین مصرف برخی داروها در درازمدت باعث می‌شود کلیه‌ها کارکرد خود را از دست بدهند و به نارسایی برسند. مشهورترین این داروها، داروهای ضددرد ( داروهای مسکن ) است. بنابراین توصیه می‌شود از مصرف خودسرانه این داروها جدا خودداری کنید.

 

آیا نارسایی کلیه علامت مشخصی دارد؟

 کم خونی از علائم اولیه و شایع نارسایی کلیه است. معمولا این بیماران دچاردردنمی‌شوند و پس از مراجعه به آزمایشگاه و انجام آزمایش خون، متوجه بیماری می‌شوند.

اگر فردی متوجه بیماری‌اش نشود و در موارد شدید به پزشک مراجعه کند، دچار علائم نارسایی مزمن کلیه مانند کاهش وزن، ورم دست و پا ، بی‌اشتهایی،خستگی  مفرط وبوی بد دهان  خواهد شد.

اکثر بیمارانی که مبتلا به نارسایی کلیه هستند، احساس  خارش  آزاردهنده‌ای را در بعضی مراحل پیشرفت بیماری تجربه می‌کنند. خونریزی‌های کوچک روی پوست یا تیره شدن رنگ ناخن‌ها و پوست از دیگر علائم دیررس این بیماری است و باید فرد تحت دیالیز قرار بگیرد.

 

نارسایی کلیه در کودکان با چه علائمی همراه است؟

یکی از مهم‌ترین علت‌های شیوع ابتلای کودکان به نارسایی کلیه، عفونت‌ ادراری و برگشت ادرار به کلیه‌ها (ریفلاکس ادراری) است. این بیماری بین دختران شایع‌تر از پسران است. در این حالت، ادرار از مثانه به کلیه بازمی‌گردد. اگر عفونت‌ ادراری و برگشت ادرار به کلیه‌ها در کودک شناسایی نشود، کودک به نارسایی کلیه مبتلا خواهد شد. بنابراین اگر بچه‌ای بیش از یک بار به عفونت ادراری مبتلا شود، باید حتما تحت بررسی قرار گیرد.

یکی دیگر از علت‌های شیوع نارسایی کلیه در کودکان، تنگی ابتدا یا انتهای حالب (مثانه) است. این بیماری مادرزادی ممکن است با عوارضی همچون دل‌درد، دل‌پیچه، گریه و بی‌قراری، بی‌اشتهایی و کاهش وزن همراه باشد.

کنترل قند خون در افراد دیابتی و کنترل فشار خون در افراد مبتلا به پرفشاری خون، مهم‌ترین اقدام برای پیشگیری از ابتلا به نارسایی کلیه است

رژیم غذایی مناسب برای این گروه از افراد چیست؟

افرادی که نارسایی کلیه مزمن دارند، باید از رژیم غذایی خاصی پیروی کنند. مصرف نمک در این شرایط باید کم شود و غذاهای کم‌پروتئین و کم‌چرب مورد استفاده قرار گیرد. غذای مصرفی این افراد باید بیشتر گیاهی باشد.

گفتنی است، در افرادی که نارسایی شدید کلیه دارند، اختلالات الکترولیتی ایجاد می‌شود و عملکرد الکترولیت‌های خونی آنها مختل می‌شود که منجر به بالا رفتن پتاسیم خون خواهد شد و بسیار خطرناک است. به همین دلیل این افراد باید از خوردن سبزی‌ و میوه حاوی مقدار زیاد پتاسیم مانند موز و سیب‌زمینی اجتناب کنند.

 

آیا برای خوردن مایعات در مبتلایان به نارسایی کلیه محدودیتی وجود دارد؟

بیمارانی که نارسایی کلیه شدید دارند، در خوردن مایعات محدودیت دارند، اما افرادی که در مرحله اول بیماری قرار دارند، محدودیتی ندارند.

این بیماری چگونه درمان می‌شود؟

مهم‌ترین اقدام برای درمان بیماری، برطرف کردن عامل بیماری مثلا دیابت و فشارخون است تا باقیمانده بافت سالم کلیه حفظ شود و کلیه‌ها بتوانند کار خود را بخوبی انجام دهند.

در مراحل اولیه نارسایی کلیه ممکن است به روش‌های مصنوعی تصفیه خون مانند دیالیز نیازی نباشد و بیمار با مصرف دارو بیماری‌اش را کنترل کند، اما اگر نارسایی کلیه در مراحل پیشرفته باشد، کلیه قادر نخواهد بود عمل تصفیه خون را به خوبی انجام دهد و سموم را از بدن خارج کند. بنابراین افراد مبتلا باید با روش مصنوعی دیالیز و در نهایت، پیوند کلیه درمان شوند.

افراد بسته به شدت بیماری، هفته‌ای دو تا سه مرتبه دیالیز صفاقی یا خونی می‌شوند. برای انجام پیوند کلیه هم باید دهنده ای از بستگان یا اهداکنندگان یا فردی که دچار مرگ مغزی شده، وجود داشته باشد که با کلیه بیمار سازگار باشد. همچنین بهترین زمان برای انجام پیوند کلیه، هنگامی است که بیمار به حد دیالیز رسیده و چند ماهی دیالیز کرده باشد، چون انجام عمل دیالیز احتمال پیوند را بالا می‌برد.

 

با این وصف، نارسایی کلیه با مصرف دارو درمان نمی‌شود؟

چنانچه نارسایی حاد باشد با رفع عامل نارسایی برطرف می‌شود، اما اگر مزمن باشد، با مصرف دارو از بین نمی‌رود. داروهای نگهدارنده کمک می‌کند بیمار به زندگی ادامه دهد، اما نارسایی باقی خواهد ماند.

 

آیا پیوند کلیه در هر سنی امکان پذیر است؟

پیوند کلیه محدودیت‌هایی دارد و در هر سنی انجام نمی‌شود. این عمل برای افراد مسن بیش از 60 سال و کودکان زیر 10 سال نتایج خوبی ندارد.

 

برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری چه توصیه‌ای دارید؟

کنترل قند خون در افراد دیابتی و کنترل فشار خون در افراد مبتلا به پرفشاری خون، مهم‌ترین اقدام برای پیشگیری از ابتلا به نارسایی کلیه است. بنابراین اگر مبتلا به فشارخون یا قند خون هستید، با پزشک خود مشورت کنید.

همچنین سنگ‌های کلیه و عفونت‌های ادراری را جدی بگیرید. اگر کلیه شما سنگ‌ساز است یا سابقه بیماری مادرزادی دارید، با در نظر گرفتن یک شیوه زندگی درست و همچنین به‌کار بردن رژیم مناسب غذایی، از ابتلا به این بیماری پیشگیری کنید.

منبع:تبیان

دو دشمن کلیه آدم ها

یكی از وظایف مهم و اصلی كلیه، تنظیم تعادل مایعات و املاح بدن است. برای آنکه عملکرد کلیه‌ها به درستی انجام شود، باید خون کافی وارد آنها شود و به شبكه پیچیده مویرگی‌شان برسد...

 

 کلیه‌ها علاوه بر تنظیم آب و املاح بدن، وظیفه تولید هورمون اصلی خونساز بدن (اریتروپوئتین) را هم بر‌عهده دارند. یكی دیگر از وظایف كلیه، دفع سموم بدن با آب به صورت ادرار است. از آنجا که سلامت کلیه ارتباط محکمی با عملکرد صحیح دیگر اعضای بدن از جمله کبد، قلب، چشم و مغز دارد، مراقبت از این عضو اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. پرهیز از مصرف برخی موادغذایی مضر، نوشیدن مایعات كافی و در کل تغییر شیوه زندگی، نه تنها عملکرد کلیه‌ها را بهبود می‌بخشد بلکه بر دیگر اعضای بدن نیز تاثیر مثبتی دارد.

یکی از ارکان حفظ سلامت انسان، محافظت از كلیه در برابر آسیب‌هاست. بیماری‌های کلیوی در مراحل اولیه، کاملا بی‌علامت هستند و ممكن است قبل از ایجاد هرگونه شکایت باعث تخریب قسمت عمده‌ای از فعالیت و عملکرد کلیه شود. تنها راه اطلاع از ابتلا به بیماری‌های کلیوی در مراحل ابتدایی، انجام آزمایش‌های خون و ادرار است.

ابتلا به بیماری‌ مزمن كلیوی شیوع بالایی دارد و طبق آمار ارائه‌شده از هر 8 نفر یك نفر به بیماری مزمن كلیه مبتلا هستند. تغییر در تعداد دفعات ادرار یا حجم ادرار در شبانه‌روز، شب‌ادراری، تغییر رنگ ادرار، ورم صورت یا ورم پاها و درد یا سوزش حین دفع ادرار، بی‌اشتهایی (سوءتغذیه)، كاهش وزن بیش‌ازحد، تهوع و استفراغ، تنگی نفس و كم‌خونی از علایم ابتلا به بیماری كلیوی است. در صورت وجود هر یك از آنها حتما باید به پزشک مراجعه کرد تا آزمایش‌های لازم را برایتان تجویز كند.

تغذیه و نارسایی كلیوی

نوع تغذیه، انجام فعالیت‌های ورزشی و مصرف داروها نقش موثری در بهبود عملكرد كلیه و سالم‌ماندن آن دارد. چاقی شکمی یکی از موارد مهمی است که باعث می‌شود تا افراد دچار نارسایی کلیه شوند ولی می‌توان با تغذیه صحیح از آن پیشگیری کرد. به گفته متخصصان تغذیه، مصرف موادغذایی پرپروتئین، روغن حیوانی و لبنیات پرچرب باعث ابتلا به بیماری‌های كلیوی می‌شود. بنابراین توصیه می‌شود مصرف گوشت قرمز را كاهش دهید و روزانه كمتر از 3 تا 5/3 گرم نمك مصرف كنید و دوغ و پنیرهایی كه نمك كمتری دارند، بخورید.

رژیم‌های غذایی پرنمک، باعث بالارفتن فشارخون و آسیب كلیه می‌شود. اگرچه نباید مصرف لبنیات از برنامه غذایی حذف یا محدود شود اما بهتر است نوع كم‌چرب آن را انتخاب و مصرف كرد. توصیه می‌شود، روغن‌های جامد را حذف و از روغن زیتون در تهیه غذاها استفاده كنید. نوشیدن حداقل 8 لیوان آب، باعث سالم‌ماندن كلیه‌ها می‌شود. در برنامه غذایی خود حتما میوه و سبزی را بگنجانید و در طول روز 3 تا 4 عدد میوه بخورید.

كسانی كه BMI بالایی دارند، حتما باید وزنشان را كم كنند زیرا كاهش وزن در كنترل فشارخون و عوارض كلیوی موثر است. پس روزانه 20 تا 30 دقیقه ورزش‌های نرمشی مانند پیاده‌روی و دویدن انجام دهید. بهترین نوع فعالیت ورزشی، ورزش‌های هوازی ایروبیك است. فعالیت‌های ورزشی، باعث تنظیم جریان خون و كاهش فشارخون می‌شود. البته فعالیت ورزشی سنگین مانند وزنه‌برداری و بدنسازی با وزنه‌های سنگین به دلیل اینكه تاثیر منفی روی قلب می‌گذارند، توصیه نمی‌شود.

فشارخون و نارسایی کلیه

در صورتی که كسی به بیماری قند (دیابت)، پرفشاری خون یا چاقی دچار باشد یا یک یا چند نفر از اعضای خانواده بیماری كلیوی داشته باشند، سیگار مصرف كنند، یا سنشان بالاتر از 50 سال باشد بیش از سایرین در معرض خطر است. شایع‌ترین علل ابتلا به بیماری‌های کلیه در دنیا، دیابت و پرفشاری خون است. حدود 80 درصد نارسایی‌های کلیه به این دو علت مربوط می‌شود. كنترل فشارخون در بیماران مبتلا به پرفشاری خون و دیابت، در پیشگیری از آسیب به كلیه موثر است. دیابت می‌تواند باعث از کارافتادن آنها و در نهایت همودیالیز شود. 35درصد مبتلایان به دیابت به بیماری کلیه مبتلا می‌شوند.

پس فشارخونتان را به‌طور منظم كنترل و اگر نیاز به مصرف دارو است، حتما به‌طور منظم آن را مصرف كنید. در صورتی كه فشارخون خیلی بالا نباشد، می‌توان با تغذیه مناسب آن را كنترل كرد اما اگر بیش از 140 بر 90 میلی‌‌‌جیوه باشد باید حتما دارو مصرف شود. كنترل منظم قندخون به خصوص در كسانی كه به دیابت مبتلا هستند یا قند پنهان دارند (یعنی قندخون در حالت ناشتا متعادل است) توصیه می‌شود. اگر اسیداوریك شما بالاست یا سابقه ابتلا به نقرس در خانواده‌تان ارثی است، حتما به پزشك مراجعه كنید.

از لوپوس تا آسیب كلیه

برخی از علت‌های بیماری‌های کلیوی ناشناخته‌اند. عوارض دارویی و سنگ‌های کلیه از دیگر علت‌های آسیب کلیه‌ها هستند. مشكل سنگ كلیه‌تان را جدی بگیرید و درمان را منحصر به زمانی كه سنگ كلیه ساخته شده است، نكنید.

اگرچه سنگ‌سازی كلیه، بیماری‌ عودكننده‌ای است اما با رژیم غذایی مناسب، نوشیدن مایعات و تحرك كافی قابل‌پیشگیری است. اگر سنگ كلیه با اقدام‌های درمانی به موقع رفع نشود ممكن است باعث سنگ‌سازی بیشتر شود. در این صورت ممكن است با جراحی یا سنگ‌شكنی، مشكل را برطرف كرد. انجام جراحی مکرر و سنگ‌شكنی می‌تواند به بافت كلیه آسیب برساند و در نهایت به نارسایی كلیوی بینجامد. در صورتی كه مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت، فشارخون، كلیه پلی‌کیستیک و بیماری?های روماتیسمی مثل لوپوس یا آرتریت روماتویید هستید حتما به پزشك مراجعه كنید تا كلیه‌هایتان مورد بررسی قرار گیرد.

معمولا بسیاری از افراد برای كاهش دردهای خفیف بدنی یا درمان عفونت حتی عفونت‌ ساده‌ای كه ممكن است ویروسی باشد از مسكن‌ها یا آنتی‌بیوتیك‌ها استفاده می‌كنند. اگرچه مصرف مسكن‌ها تحت‌نظر پزشك و در مقاطع زمانی كوتاه اشكالی ندارد اما مصرف خودسرانه داروهای مسکن و آنتی‌بیوتیک‌ها، می‌تواند به کلیه‌ها آسیب برساند.

پس دارو را در موارد ضروری و تحت‌نظر پزشک مصرف كنید. سایر داروهای خاص و بعضی سموم، آفت‌کش‌ها و موادمخدر و... هم می‌توانند به آسیب کلیه منجر شوند. مصرف مكمل‌های غذایی به خصوص در ورزشكاران نیز باید تحت‌نظر متخصص پزشكی ورزشی باشد زیرا تركیب‌های موجود در مكمل‌ها می‌تواند با تاثیر بر نفرون‌ها باعث آسیب كلیه شود.

منبع: سیمرغ

برگشت ادرار به کلیه‌ها آسیب می‌زند

به طور طبیعی، موقعی که ادرار از کلیه ها توسط مجاری حالب (میزنای) وارد مثانه می شود، به خاطر خاصیت دریچه بین میزنای و مثانه، دیگر ادرار از مثانه وارد حالب نمی شود و در صورت برگشت غیرطبیعی از مثانه به حالب، آن را ریفلاکس ادراری می نامند.

 

شیوع این بیماری در کودکان مبتلا به عفونت ادراری تا 70 درصد است و اهمیت آن در این سنین بسیار زیاد می باشد، زیرا که می تواند باعث عفونت مثانه و عفونت کلیه ها شده وعفونت کلیه باعث تخریب قسمتی از بافت کلیه می گردد.

 

تقریبا 5 درصد نوزادانی که به‌علت تب به پزشک مراجعه می‌کنند، دچار عفونت ادراری هستند.

 

قبل از یک سالگی شیوع عفونت ادراری در پسرها بیشتر است و جالب است بدانید قبل از شش ماهگی شیوع عفونت ادراری در پسرهای ختنه نشده 10 برابر پسرهای ختنه شده است. بنابراین ختنه یکی از عواملی است که به جلوگیری از عفونت ادراری کمک می‌کند.

در سنین بالاتر و به‌خصوص دوران مدرسه و در سنین بلوغ، عفونت ادراری در دخترها بیشتر است.

 

در بچه‌های زیر 2 سال علائم تب، بیقراری، بوی بد ادرار، درد شکم، بی‌حالی و خوب شیر نخوردن و وزن نگرفتن می‌توانند علائم عفونت ادراری باشند.

در کودکان بالای 2 سال علائم سوزش ادرار، تکرر ادرار، درد پهلو، تهوع و استفراغ و حتی اسهال هم به موارد فوق اضافه می‌شود.

ریفلاکس یا برگشت ادرار از مثانه به کلیه‌ها باعث بروز عفونت ادراری می شود که معمولا در 30 تا 50 درصد دختر بچه‌ها دیده می‌شود

عفونت ادراری بیماری است که در اثر وارد شدن میکروب به مجاری ادرار ایجاد می‌شود. معمولا علت اصلی عفونت ادراری، عامل باکتریایی موجود در دستگاه گوارش است که در کودکان بیشتر دیده می‌شود و عموما مثانه را درگیر می‌کند.

 

ریفلاکس یا برگشت ادرار از مثانه به کلیه‌ها باعث بروز عفونت ادراری می شود که معمولا در 30 تا 50 درصد دختر بچه‌ها دیده می‌شود.

والدین در صورت وجود رفلاکس در کودکان باید به آن توجه و به پزشک متخصص مراجعه کنند.

 

ریفلاکس در بچه های با عفونت ادراری و بدون عفونت ادراری دیده می شود، ولی همراهی آن در بچه های با عفونت ادراری بویژه اگر عفونت در سن پایین تر باشد، بیشتر است.

 

عوارض ریفلاکس ادراری

اهمیت تشخیص ریفلاکس در سنین پایین خیلی زیاد است، زیرا که می تواند باعث انتشار عفونت از مثانه به کلیه ها شده و عفونت کلیه در سنین پایین (زیر 10 سال) باعث تخریب قسمتی از بافت کلیه می گردد و فشار خون ،عفونت ادراری مکرر و حتی نارسایی کلیه و دیالیز را ممکن است در آینده به دنبال داشته باشد.

 

وقتی که کودکی در اثر برگشت ادرار مبتلا به عفونت ادراری می شود، باکتری ها به طرف بالا رفته و سبب آسیب کلیه ها می شوند. هر بار که این تکرار می شود، کلیه ها بیشتر آسیب می بینند و بلاخره مرحله ای می رسد که متاسفانه کلیه ها کار خود را از دست می دهند.

بنابراین والدین، عفونت ادراری در کودکان خود را نباید سهل و ساده تلقی کنند.

 

تشخیص ریفلاکس ادراری

تشخیص ریفلاکس ادراری، با گرفتن عکس رنگی از مثانه مقدور است.

توسط پزشک متخصص، یک سوند ادراری از مجرا وارد مثانه می شود و مثانه از طریق سوند پر از ماده حاجب می شود تا در رادیوگرافی دیده شود.

در حالت طبیعی فقط مثانه پر می شود و ماده حاجب نمی تواند وارد حالب ها شود. ولی در کودکی که دارای ریفلاکس ادراری است، بسته به شدت ریفلاکس، مقداری از ماده حاجب وارد حالب ها و کلیه ها خواهد شد.

برای درمان عفونت ادراری ناشی از برگشت ادرار باید تحت نظر پزشک متخصص، آنتی بیوتیک مصرف کرد

درمان ریفلاکس ادراری

با کنترل و درمان طبی مناسب، 80 درصد موارد ریفلاکس ادراری، بدون عمل جراحی بهبود می یابد.

برای درمان عفونت ادراری ناشی از برگشت ادرار باید تحت نظر پزشک متخصص، آنتی بیوتیک مصرف کرد.

 

بسیاری از ریفلاکس های ادراری خفیف، با گذشت زمان و بزرگ شدن کودک برطرف می شوند. منتهی این کودکان باید تحت نظر پزشک متخصص بوده و در صورت لزوم درمان شوند تا آسیبی به کلیه ها وارد نشود.

 

هر قدر سن کودک کمتر و شدت ریفلاکس ادراری کمتر باشد، احتمال بهبود آن بیشتر است.

گاهی لازم است برای این کودکان، آنتی بیوتیک خاصی تجویز شود.

 

در موارد زیر لازم است که برای درمان این بیماری، حتما عمل جراحی انجام شود:

- علی رغم مصرف آنتی بیوتیک، کودک به طور مکرر مبتلا به عفونت ادراری شود.

- کلیه ها شروع به آسیب دیدن کنند.

- کودک به اندازه ای بزرگ شده باشد که دیگر شانس بهبودی وجود نداشته باشد.

- شدت ریفلاکس ادراری زیاد باشد.

- خانم مبتلا به ریفلاکس ادراری که حامله شود. چون ریفلاکس ادراری فرد را مستعد عفونت ادراری می کند و عفونت ادراری درخانم های حامله پرخطر است.

منبع:تبیان

نارسایی کلیه خبر نمی‌کند

نارسایی کلیه چیست و به چه علت رخ می‌دهد؟

به کاهش شدید عملکرد کلیه، نارسایی کلیه می‌گویند. این نارسایی به دو نوع مزمن و حاد تقسیم می‌شود.

اگر کلیه‌ها به صورت ناگهانی از کار بیفتند، مثلا فردی در اثر تصادف یا حادثه، خون زیادی از دست بدهد، به نارسایی حاد مبتلا می‌شود. از دست دادن خون، میزان کارکرد خون کلیه را که عضوی پرخون است، به خطر می‌اندازد و باعث می‌شود در مدت کوتاهی از کار بیفتد و نارسایی حاد ایجاد شود، اما اگر عملکرد طبیعی کلیه‌ها به تدریج با اشکال مواجه ‌شود، نارسایی مزمن ایجاد می‌شود.

شایع‌ترین علت نارسایی مزمن، ابتلا به بیماری دیابت است. بیماری دیابت به رگ‌های متوسط خون در افراد مبتلا آسیب می‌رساند و باعث ایجاد نارسایی در عضوهایی مانند کلیه و چشم می‌شود.

پس از آن پرفشاری خون، دومین علت نارسایی مزمن کلیه محسوب می‌شود. از دیگر بیماری‌های ایجادکننده این نارسایی، بزرگی پروستات است. این عارضه می‌تواند جلوی ادرار را بگیرد.

چنانچه فردی متوجه بیماری شود، می‌تواند از ایجاد این نارسایی جلوگیری کند، اما اگر از بیماری اطلاعی نداشته باشد، نارسایی ماندگار خواهد شد. همچنین گاهی یکی از کلیه‌های بیمار بر اثر عفونت از بین می‌رود و کلیه دوم او نیز مبتلا به سنگ می‌شود، اما فرد متوجه بیماری نمی‌شود و به همین دلیل هر دو کلیه از کار می‌افتند.

گاهی نیز نارسایی کلیه بر اثر بیماری‌های مادرزادی مانند دو نوع کیست کلیه به‌وجود می‌آید. یکی از این نوع کیست‌ها در سن کودکی و دیگری در بزرگسالی ایجاد و منجر به نارسایی کلیه می‌شود.

اگر فردی متوجه بیماری نارسایی کلیه در خودش نشود و در موارد شدید به پزشک مراجعه کند، دچار علائم نارسایی مزمن کلیه مانند کاهش وزن، ورم دست و پا، بی‌اشتهایی، خستگی مفرط و بوی بد دهان خواهد شد

مصرف دارو هم می‌تواند باعث ایجاد نارسایی کلیه ‌شود؟

مصرف دارو در دو حالت عوارض به همراه دارد؛ نخست آن که باعث نارسایی حاد کلیه می‌شود. در این حالت ایجاد نفرونیک یا التهاب سلول‌های بینابینی باعث نارسایی حاد کلیه می‌شود. این عارضه با مصرف دارو و درمان‌های نگهدارنده قابل برگشت است.

همچنین مصرف برخی داروها در درازمدت باعث می‌شود کلیه‌ها کارکرد خود را از دست بدهند و به نارسایی برسند. مشهورترین این داروها، داروهای ضددرد (داروهای مسکن ) است. بنابراین توصیه می‌شود از مصرف خودسرانه این داروها جدا خودداری کنید.

 

آیا نارسایی کلیه علامت مشخصی دارد؟

کم خونی  از علائم اولیه و شایع نارسایی کلیه است. معمولا این بیماران دچار درد نمی‌شوند و پس از مراجعه به آزمایشگاه و انجام آزمایش خون، متوجه بیماری می‌شوند.

اگر فردی متوجه بیماری‌اش نشود و در موارد شدید به پزشک مراجعه کند، دچار علائم نارسایی مزمن کلیه مانند کاهش وزن،ورم دست و پا ، بی‌اشتهایی،خستگی مفرط وبوی بد دهان  خواهد شد.

اکثر بیمارانی که مبتلا به نارسایی کلیه هستند، احساس خارش آزاردهنده‌ای را در بعضی مراحل پیشرفت بیماری تجربه می‌کنند. خونریزی‌های کوچک روی پوست یا تیره شدن رنگ ناخن‌ها و پوست از دیگر علائم دیررس این بیماری است و باید فرد تحت دیالیز قرار بگیرد.

 

نارسایی کلیه در کودکان با چه علائمی همراه است؟

یکی از مهم‌ترین علت‌های شیوع ابتلای کودکان به نارسایی کلیه، عفونت‌ ادراری و برگشت ادرار به کلیه‌ها (ریفلاکس ادراری) است. این بیماری بین دختران شایع‌تر از پسران است. در این حالت، ادرار از مثانه به کلیه بازمی‌گردد. اگر عفونت‌ ادراری و برگشت ادرار به کلیه‌ها در کودک شناسایی نشود، کودک به نارسایی کلیه مبتلا خواهد شد. بنابراین اگر بچه‌ای بیش از یک بار به عفونت ادراری مبتلا شود، باید حتما تحت بررسی قرار گیرد.

یکی دیگر از علت‌های شیوع نارسایی کلیه در کودکان، تنگی ابتدا یا انتهای حالب (مثانه) است. این بیماری مادرزادی ممکن است با عوارضی همچون دل‌درد، دل‌پیچه، گریه و بی‌قراری، بی‌اشتهایی و کاهش وزن همراه باشد.

کنترل قند خون در افراد دیابتی و کنترل فشار خون در افراد مبتلا به پرفشاری خون، مهم‌ترین اقدام برای پیشگیری از ابتلا به نارسایی کلیه است

رژیم غذایی مناسب برای این گروه از افراد چیست؟

افرادی که نارسایی کلیه مزمن دارند، باید از رژیم غذایی خاصی پیروی کنند. مصرف نمک در این شرایط باید کم شود و غذاهای کم‌پروتئین و کم‌چرب مورد استفاده قرار گیرد. غذای مصرفی این افراد باید بیشتر گیاهی باشد.

گفتنی است، در افرادی که نارسایی شدید کلیه دارند، اختلالات الکترولیتی ایجاد می‌شود و عملکرد الکترولیت‌های خونی آنها مختل می‌شود که منجر به بالا رفتن پتاسیم خون خواهد شد و بسیار خطرناک است. به همین دلیل این افراد باید از خوردن سبزی‌ و میوه حاوی مقدار زیاد پتاسیم مانند موز و سیب‌زمینی اجتناب کنند.

 

آیا برای خوردن مایعات در مبتلایان به نارسایی کلیه محدودیتی وجود دارد؟

بیمارانی که نارسایی کلیه شدید دارند، در خوردن مایعات محدودیت دارند، اما افرادی که در مرحله اول بیماری قرار دارند، محدودیتی ندارند.

این بیماری چگونه درمان می‌شود؟

مهم‌ترین اقدام برای درمان بیماری، برطرف کردن عامل بیماری مثلا دیابت و فشارخون است تا باقیمانده بافت سالم کلیه حفظ شود و کلیه‌ها بتوانند کار خود را بخوبی انجام دهند.

در مراحل اولیه نارسایی کلیه ممکن است به روش‌های مصنوعی تصفیه خون مانند دیالیز نیازی نباشد و بیمار با مصرف دارو بیماری‌اش را کنترل کند، اما اگر نارسایی کلیه در مراحل پیشرفته باشد، کلیه قادر نخواهد بود عمل تصفیه خون را به خوبی انجام دهد و سموم را از بدن خارج کند. بنابراین افراد مبتلا باید با روش مصنوعی دیالیز و در نهایت، پیوند کلیه درمان شوند.

افراد بسته به شدت بیماری، هفته‌ای دو تا سه مرتبه دیالیز صفاقی یا خونی می‌شوند. برای انجام پیوند کلیه هم باید دهنده ای از بستگان یا اهداکنندگان یا فردی که دچار مرگ مغزی شده، وجود داشته باشد که با کلیه بیمار سازگار باشد. همچنین بهترین زمان برای انجام پیوند کلیه، هنگامی است که بیمار به حد دیالیز رسیده و چند ماهی دیالیز کرده باشد، چون انجام عمل دیالیز احتمال پیوند را بالا می‌برد.

 

با این وصف، نارسایی کلیه با مصرف دارو درمان نمی‌شود؟

چنانچه نارسایی حاد باشد با رفع عامل نارسایی برطرف می‌شود، اما اگر مزمن باشد، با مصرف دارو از بین نمی‌رود. داروهای نگهدارنده کمک می‌کند بیمار به زندگی ادامه دهد، اما نارسایی باقی خواهد ماند.

 

آیا پیوند کلیه در هر سنی امکان پذیر است؟

پیوند کلیه محدودیت‌هایی دارد و در هر سنی انجام نمی‌شود. این عمل برای افراد مسن بیش از 60 سال و کودکان زیر 10 سال نتایج خوبی ندارد.

 

برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری چه توصیه‌ای دارید؟

کنترل قند خون در افراد دیابتی و کنترل فشار خون در افراد مبتلا به پرفشاری خون، مهم‌ترین اقدام برای پیشگیری از ابتلا به نارسایی کلیه است. بنابراین اگر مبتلا به فشارخون یا قند خون هستید، با پزشک خود مشورت کنید.

همچنین سنگ‌های کلیه و عفونت‌های ادراری را جدی بگیرید. اگر کلیه شما سنگ‌ساز است یا سابقه بیماری مادرزادی دارید، با در نظر گرفتن یک شیوه زندگی درست و همچنین به‌کار بردن رژیم مناسب غذایی، از ابتلا به این بیماری پیشگیری کنید.

منبع: تبیان