لیزر درمانی در آسیبهای ورزشی

امروزه از لیزر درمانی در جنبه های مختلفی از ورزش و مسابقات استفاده می شود.

انواع آسیبها  به سه دسته اندام فوقانی ، اندام تحتانی وستون فقرات تقسیم شده اند که به نمونه هایی از  لیزر تراپی با ( نور قرمز و مادون قرمز ) در مواردی چون اپی کندیلیت داخلی و خارجی ، ضایعات مچ دست و مفاصل بین انگشتی از اندام فوقانی و  آسیب تاندون آشیل و ... از اندام تحتانی و سندرمهای گردنی و کشیدگی عضلانی از ستون فقرات می توان اشاره نمود .

 

 

بطور کلی ، لیزر می تواند در اصلاح تغییرات ایجاد شده در ضایعات ورزشی مانند تورم ، هماتوم ، درد، ایسکمی بافتی (کاهش جریان خون در بافت)و...  نقش موثری داشته باشد.

لیزرهای کم توان سبب افزایش جریان خون و لنف موضعی می شوند و پس از جذب هماتوم و کاهش تورم ایجاد شده ، به ترمیم بافتی می پردازند . همچنین پس از آسیب وارد شده  به بافت نرم که سبب ایجاد نقاط ماشه ای   (Trigger point)    دردناک در محل می شوند ، لیزر درمانی به خوبی درد این نقاط را برطرف می سازد . لیزرهای کم توان از طریق افزایش تولید ATP، افزایش آستانه درد ، کاهش آزادی هیستامین ، استیل کولین و برادی کینین ، افزایش سطح بتا آندرفینها در نخاع و ... سبب کاهش درد در فرد آسیب دیده می گردند .

درمان با لیزر باید بطور منظم و به شکل 1 الی 2 بار درروز و یا طبق نظر پزشک صورت پذیرد .

بررسی ها نشان داده اند  ورزشکاران آسیب دیده ای که تحت درمان با لیزرهای کم توان قرار گرفته اند بسیار زودتر از آنهایی که فقط فیزیوتراپی انجام داده اند ، به ادامه فعالیت ورزشی  خود باز می گردند . از طرفی ، تحقیقات دیگر بیانگر این مطلب است که در این ورزشکاران ، میزان آسیب مجدد نیز بطور واضحی کمتر بوده و این مساله نشانگر آن است که لیزر تنها به از بین بردن علایم کمک نمی کند بلکه سبب رفع آسیب اصلی نیز می گردد .  

نکته قابل ذکر دیگر آن است که لیزر درمانی بر روی ضایعاتی که نیاز به جراحی دارند نیز اثر مثبت می گذارد و درصد پاسخ دهی عمل جراحی در ورزشکار را بالا می برد .

لیزر درمانی هم بصورت درمان منفرد و هم به شکل درمان تکمیلی همراه با سایر روشهای درمانی قابل استفاده است .

 

 "نمونه هایی از کاربرد لیزر درمانی در برطرف کردن آسیبهای ورزشی"

 

دکتر latko simunovicZ، مرکز لیزر سوئیس :

مرد ورزشکار 44 ساله ای که رشته ورزشی او بدن سازی بود با تشخیص اپی کندیلیت خارجی دست راست ( آرنج تنیس بازان ) دچار درد شدید در عمل اکستانسیون و چرخش ساعد راست گردید . وی به 12 جلسه فیزیوتراپی کلاسیک ( الکتروتراپی ، ارتعاشات سوپرسونیک و ...) به همراه تزریقات کورتیکو استروئیدی در محل دردناک دست پرداخت اما به نتیجه مطلوبی دست نیافت و دچار افسردگی گردید تا آنکه توسط پزشک متخصص اورتوپدی با لیزر درمانی آشنا شد و پس از 18 جلسه درمان از درد آرنج رهایی یافت . بیمار یک هفته پس از اتمام لیزر درمانی به ورزش خود بازگشت و تمرینات خود را با وزنه های سبک آغاز کرد و بتدریج افزایش داد . پس از گذشت 5 سال از لیزر درمانی ، بیمار بدون هیچ گونه عارضه ای در محل آسیب دیدگی قبلی ، تمرینات ورزشی خود را دنبال نمود .

 

دکتر Simunovicو همکاران ، کلینیک درد – مرکز لیزر سوئیس و دپارتمان فیزیوتراپی و ایمونولوژی کورواسی:

درمان اپی کندیلیت داخلی و خارجی ( آرنج گلف و تنیس بازان) با لیزرهای کم توان در 324 بیمار بررسی گردید که درنهایت درد بیماران بطور کامل همراه با بهبود عملکرد آنها در 82% موارد حاد و 26% موارد مزمن توسط درمان ترکیبی نقاط ماشه ای به همراه اسکن ناحیه بدست آمد. لیزرهای بکارگرفته شده در محدوده نور قرمز و مادون قرمز بودند.

 

Leonid Potemkin :

ورزشکار ماراتن 23 ساله روسی که دچار هپاتوز با سطح بالای آنزیمهای کبدی و کم خونی شدید (HGb=9/5)گردیده بود تحت درمان با لیزر قرار گرفت و پس از 4 ماه بهبودی کامل یافت و 3 ماه بعد در مسابقات جهانی برنده مدال گردید.

 

تحقیق دانشکده Couppe، نروژ – دپارتمان فیزیو تراپی :

تعدادی از بیماران مبتلا به التهاب تاندون (تاندونیت) تحت لیزر درمانی به شکل تابش لیزر در محل تاندون آسیب دیده از روی پوست قرار گرفتند و در نهایت نتیجه حاصله حاکی از آن بود که در صورت رعایت صحیح پارامترهای درمانی و روند کاری مطلوب ، لیزر می تواند در درمان تاندونیت ها موثر باشد.

 

 

دپارتمان فیزیوتراپی بروکسل:

این مرکز به بررسی اثرات ترمیمی لیزرهای کم توان بر روی فیبرهای عضلانی و غضروفی پرداخته است.

در این مطالعه بافت غضروفی 15 موش با سوراخ کردن هر دو گوش و عضله قدامی هر دو پا در 20 موش با دادن برش طولی و سپس تابش لیزر در محدوده مادون قرمز به ضایعه سمت راست ،  بررسی شد .  ضایعه سمت چپ ایجاد شده نیز به عنوان گروه شاهد در نظر گرفته شد. در روز اول پس از درمان پارامترهای میکروسکپی از قبیل سلولهای تک هسته ای ، فیبرهای ترمیم شده و تخریب شده و .... در بین دو گروه شاهد و درمان شده تفاوتی نداشت ولی در روز دوم ، سوراخ ایجاد شده در گوش  تابش داده شده نسبت به گوش شاهد از ساختار غضروفی بیشتری پر شد. همچنین تفاوت واضح دیگر آن بود که سوراخ گوش درمان نشده با لیزر با ساختار سلولی کاملا متفاوت با گوش تابش داده شده پر شده بود . در برش عضلانی نیز ، پس از 18 روز ، گروه تابش داده شده ، افزایش واضحی در سلول های تک هسته ای نداشت و یافته مهم در این بررسی ، افزایش واضح تعداد فیبرهای ترمیمی در گروه فوق بود.

امروزه از لیزر درمانی در جنبه های مختلفی از ورزش و مسابقات استفاده می شود.

انواع آسیبها به سه دسته اندام فوقانی، اندام تحتانی و ستون فقرات تقسیم شده اند که به نمونه هایی از لیزر درمانی با ( نور قرمز و مادون قرمز) در مواردی چون اپی کندیلیت داخلی و خارجی، ضایعات مچ دست و مفاصل بین انگشتی از اندام فوقانی و آسیب تاندون آشیل و ... از اندام تحتانی و سندرمهای گردن و کشیدگی عضلانی از ستون فقرات می توان اشاره نمود.

بطو کلی، لیزر می تواند در اصلاح تغییرات ایجاد شده در ضایعات ورزشی مانند تورم، هماتوم، درد، ایسکمی بافتی(کاهش جریان خون در بافت) و ... نقش موثری داشته باشد.

لیزر های کم توان سبب افزایش جریان خون و لنف موضعی می شوند و پس از جذب هماتوم و کاهش تورم ایجاد شده، به ترمیم بافتی می پردازند. همچنین پس از آسیب وارد شده به بافت نرم که سبب ایجاد نقاط ماشه ای (Trigger Point) دردناک در محل می شوند، لیزر درمانی به خوبی درد این نقاط را برطرف می سازد. لیزر های کم توان از طریق افزایش تولید ATP، افزایش آستانه درد کاهش آزادی هیستامین ، استیل کولین و برادی کینین، افزایش سطح بتا آندرفینها در  نخاع و ... سبب کاهش درد در فرد آسیب دیده می گردند.

 

درمان با لیزر باید بطور منظم و به شکل 1 الی 2 بار در روز و یاطبق نظر پزشک صورت پذیرد.

بررسی های نشان داده اند ورزشکاران آسیب دیده ای که تحت درمان با لیزر های کم توان قرار گرفته اند بسیار زودتر از آنهایی که فقط فیزیوتراپی انجام داده اند، با ادامه فعالیت ورزشی خود باز می گردند. از طرفی ، تحقیقات دیگر بیانگر این مطلب است که در این ورزشکاران، میزان آسیب مجدد نیز بطور واضحی کمتر بوده و این مسأله نشانگر آن است که لیزر تنها به از بین بردن علائم کمک نمی کند بلکه سبب رفع آسیب اصلی نیز می گردد.

نکته قابل ذکر دیگر آن است که لیزر درمانی بر روی ضایعاتی که نیاز به جراحی دارند نیز اثر مثبت می گذارد و درصد پاسخ دهی عمل جراحی در ورزشکار را بالا می برد.

لیزر درمانی هم بصورت درمان منفرد و هم شکل درمان تکمیلی همراه با سایر روشهای درمانی قابل استفاده است.

 

مکانیزم ضد درد لیزر

لیزر کم توان سبب ایجاد بی دردی می شود چگونگی اثر آن به شرح زیر است :

1-مانع آزاد شدن و ساخته شدن مواد تحریکی از بافت آسیب دیده می شود به عبارتی آزاد شدن موادی چون هیستامین ، استیل کولین و سروتونین که همگی محرک رسپتورهای درد هستند را کم تر می کند .

2-با ازدیاد فعالیت استیل کولین استراز مانع تجمع استیل کولین می گردد .

3- مانع ساخت برادی کینین ها (محرک احساس درد ) و پروستاگلاندین ها (به خصوص PGE2) می شود .

4-باعث افزایش دفع ادراری سروتونین و گلوکوکورتیکوئید (عامل مهار ساخت بتاآندورفین)  می گردد .

5-با ایجاد وازودیلاتاسیون و افزایش درناژ لنفی سیرکولاسیون بهتر بافتی و کاهش ادم بافتی را باعث گشته و نیز فشار را از انتهای عصب برداشته و تحریک آن ها کاهش می یابد .

6-باعث افزایش بتاآندورفین ها و انکفالین ها در مایع نخاعی در سطح ماده ژلاتینی و کنترل درد می شود .

7-تولید ماده Pکه باعث انتقال سریع تر ایمپالس های درد می شود را کاهش می دهد .

8-با تاثیر بر روی مکانیسم های مهاری کورتکس ، باعث افزایش ایمپالس های نزولی ضد درد بر روی شاخ خلفی و مهار احساس درد در سطح کورتکس می شود .

9-فعالیت های فیبرهای عصبی غیر درد از نوع فیبر Aaبالا می رود و افزایش این ایمپالس ها روی شاخ خلفی نخاع ، در لایه 2 در ماده ژلاتینی باعث کاهش احساس درد ، از طریق کند کردن انتقال ایمپالس درد با کنترل مکانیسمGate  می شود .

10-لیزر باعث افزایش ATPسلولی می شود . یعنی با تحریک سلولی (Biostimulation) متابولیسم بافتی از مسیر بی هوازی انتقال می یابد و کاهش متابولیت های اسیدی که از محرک های رسپتورهای درد هستند ، حاصل می شود .

 

 

 آنچه بیماران باید بدانند :

(دکتر کاربان)

 درمان با لیزر باید به طور منظم و یا طبق نظر پزشک صورت گیرد . جلسات درمانی معمولا" به صورت هفته ای 3-2 بار در نظر گرفته می شود که این به علت جلوگیری از رسیدن به دوز باری است . در بعضی موارد جلسات درمان بیشتر تکرار می گردد .

مزایای لیزردرمانی شامل تقلیل دوران درمان به حدود نصف و کاهش در اثر علائم بالینی همراه با بهبود کارآیی عضو ، عدم نیاز به استفاده از داروهای ضد درد و ضد التهاب ، عدم عفونت و تحمل ضرب از طرف بیماراست .

عوارض گزارش شده برای لیزردرمانی شلامل عوارض چشمی ، واکنش درد ، احساس کاذب سلامت ، احساس خستگی ، افت فشار خون و سرگیجه می باشد .

 

 

برای پرهیز از این عوارض نکات زیر باید رعایت شود :

      1-    استفاده از عینک مناسب

2-    در مورد واکنش درد باید به بیمار گفته شود این پدیده  کوتاه مدت است و در جلسات اول تظاهر می یابد و بعد از مدتی از بین می رود .

3-    به بیمار تذکر داده می شود علیرغم این که درد کاهش پیدا کرده ولی باید احتیاط لازم را داشته باشد و از وارد کردن استرس بر ضایعه اصلی پرهیز کند .

4-    در احساس خستگی به دنبال درمان که بسیار شایع می باشد توصیه به ادامه درمان می شود زیرا این خستگی ناشی از کاهش درد و متعاقب آن کاهش تلاش جسمی است .

     5-در مواقع کاهش فشار خون و سرگیجه بهتر است بیماران قبل از درمان مایعات کافی بنوشند و پس از مدتی استراحت از بستر برخاسته و بلافاصله فعالیتی انجام ندهند

 

 

منبع:فیزیوتراپی تخصصی