در اغلب موارد، درد سیاتیک بخوبی به برخی اقدامات اولیه پاسخ می دهد. اگر بتوان فعالیت معمولی را ادامه داد ودرعین حال از عواملی که باعث تشدید درد و گرفتکی رگ سیاتیک می شود پرهیز کرد،درد سیاتیک زودتر بهبود می یابد.
علائم
در برخی افراد دردهای سیاتیک ممکن است همانند سوزن سوزن شدن همراه با درد مبهم در ناحیه باسن باشد. در افراد دیگر نیز ممکن است شدت درد به حدی باشد که فرد توان حرکت نداشته باشد.
معمولا علائم سیاتیک یک طرفه بوده و تنها در یک سمت باسن احساس شود. در برخی دیگر از افراد نیز ممکن است احساس درد شدیدی در ناحیه ای از پا و یا لگن احساس شود و بی حسی در ناحیه ای دیگر از پا احساس شود.
درد پا ممکن است در ناحیه ساق پا و یا کف پا حس شود. در این حالت پای دردناک ممکن است با ضعف نیز همراه باشد. درد سیاتیک افزایش یابنده و تدریجی است.
فشار روی اعصاب سیاتیک موجب درد آزار دهنده معمولاً در کپلها می شود که تا ران و ساق پا و حتی کف پا کشیده می شود . ذرگیری عصب سیاتیک غالباً با ضعف و بی حسی و خواب رفتگی همراه است . تحریک دیسک کمر و التهاب مفصل کمر و مهره ها می تواند موجب التهاب عصب سیاتیک شوند
سياتيك در شما ممکن است دردهای شدیدی ایجاد کند که ازناحیه کمرشروع می شود و به پایین و به سمت ساق پا تیر می کشد. درد ها درارای یک طیف می باشد و از دردهای گاهگاهی یا احساس یک بی حسی و یا کرختی در پاها دردهای شدید ناتوان کننده ای که اجازه راه رفتن را از فرد می گیرد متفاوت باشد.
درمانهای درد سیاتیک
استفاده از کیسه یخ
در ابتدا می توان از قرار دادن کیسه محتوی یخ بر روی محل درد بمدت ۲۰ دقیقه ،چند بار در روز استفاده کرد استفاده از یخ در دو روز اول شروع درد سیاتیک ،ورم ودرد راکاهش می دهد. برای این منظور می توان از کیسه ای محتوی قطعات کوچک یخ یا یک بسته سبزیجات یا نخود یخ زده استفاده کرد. کیسه یخ یا سبزیجات ونخود یخ زده را لای حوله بپیچید تا از اسیب به پوست پیشگیری شود. استفاده از یخ هر بار،بیش از ۲۰ دقیقه نیز به اعصاب وسایر بافتهای بدن اسیب می زندو نباید بیش از ۲۰ دقیقه در هر بار از یخ استفاده شود.
استفاده از گرما و کیسه اب داغ
پس از دو تا سه روز،از گرما در موضع دردناک استفاده کرد. می توان از کیف اب داغ که لای حوله پیچیده شده بمدت ۲۰ دقیقه در هر بار استفاده کرد. بعد از ۴۸ ساعت از شروع درد حاد از لامپ گرما زا یا بالش ها و پتوهای گرم کننده در حالی که در پائینترین درجه حرارت تنظیم شده نیز می توان استفاده کرد. اگر درد ادامه پیدا کرد بطور متناوب می توان از گرما ویخ استفاده کرد. استفاده از گرما و یخ بستگی به تحمل و واکنش بدن و طبیعت بدن نیز دارد. برخی افراد با سرما احساس بهبود می کنند و برخی با گرما. بنابراین واکنش بدن در تصمیم گیری این موضوع مهم است.
ورزشهای کششی
ورزشهای کششی برای کمردرد و درد سیاتیک میتواند باعث بهتر شدن درد شده وفشار بر ریشه عصب را کاهش دهد. از حرکتهای سریع وفنر مانند ،حرکات پیچشی، حرکات پرشی در طی انجام ورزش کششی بایدخودداری کرد. باید سعی شود هر کشش بمدت حداقل ۳۰ ثانیه نگه داشته شود. کشش نباید درد زیادی ایجاد کند و در حد تحمل انجام شود.
داروهای مورد استفاده برای درمان درد سیاتیک
داروهای مسکن وضد التهابی وضد درد: مسکنهایی مانند ایبوپروفن(بروفن،ادویل،ژلوفن) ناپروکسن و پماد دیکلوفناک(آلفن ایکس)، نیز گاهی اوقات برای درد سیاتیک موثر هستند پمادهای رهامین؛ روزماری نیز موثر می باشند .سایر داروها مانند ایندومتاسین،کتورولاک، سلبرکس(سلکوکسیب) و ملوکسیکام نیز ممکن است استفاده شوند. باید توجه داشت که این داروها عوارض گوارشی؛ کلیوی و قلبی دارند و باید با نظر پزشک مصرف شوند.
● داروهای شل کننده عضلات مانند متوکاربامول(روباکسین)،سیکلوبنزاپرین(فلکسریل)
● داروهای نارکوتیک مانند کدئین، ،مپریدین(دمرول)
● داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای مانند امی تریپتیلین،نورتریپتیلین
● داروهای ضد تشنج مانند گاباپنتین(نورونتین). پره گابالین(لیریکا)
● داروی مسکن ترامادول
درمان طب فیزیکی وتوانبخشی
زمانی که درد حاد وشدید با اقدامات درمانی توسط پزشک متخصص طب فیزیکی بهبود پیدا کرد،درمانهای طب فیزیکی وتوانبخشی می تواند باعث جلوگیری ازعود درد سیاتیک و کمردرد می شود. این روشها که توسط پزشک توصیه می شود،شامل ورزشهایی است که به بهبود وضعیت بدن کمک می کند.، همچنین میتواند باعث تقویت عضلاتی گردد که حمایت از ستون فقرات را برعهده دارند .
از دیگر مزایای انجام ورزشهای توصیه شده توسط پزشک متخصص طب فیزیکی بهبود انعطاف پذیری بدن است که از تکرار بیماری تاحد زیادی جلوگیری می کند. گاهی پزشک بیمار را به فیزیوتراپی معرفی می کند.
روشهای فیزیوتراپی در صورتی که با روشهای دستی و بصورت تخصصی انجام شوند می توانند به درمان سیاتیک کمک کنند.
تزریق استروئید (کورتون)
در برخی موارد ،پزشک متخصص طب فیزیکی وتوانبخشی ممکن است لازم بداند که تزریق کورتون انجام گیرد. تزریق کورتون در داخل ناحیه ای که ریشه عصب گرفتار شده انجام می پذیرد. کورتیکو استروئید کمک می کند که درد والتهاب اطراف عصب تحریک شده،کاهش یابد. اثر دارو معمولا ظرف چند هفته از بین می رود. اما در طی این مدت اقدامات طب فیزیکی و توانبخشی برای درمان بیماری ادامه می یابد.
انجام تزریق بدون توانبخشی معمولا اثر گذرایی برای کاهش درد دارد و درمان بیماری اصلی نمی باشد. تعداد تزریقات کورتون در طی سال باید محدود باشد زیرا تزریق زیاد داروهای کوتیکو استروئیدی(کورتون) عوارضی بدنبال دارد.
جراحی
جراحی برای مواردی در نظر گرفته می شود که درمانهای طب فیزیکی موثر نباشد و بیمار دچار ضعف،بی اختیاری ادرار یامدفوع ودرد سیاتیک و کمردردی باشد که باگذشت زمان بدتر می شود وبا سایر درمانها بهتر نمی شود. نوار عصب و عضله می تواند شدت آسیب و نیاز به جراحی را مشخص تر نماید. جراح می تواند زائده استخوانی یاقسمتی از دیسک بیرون زده یا دچار فتق را که باعث فشار بر روی عصب گیر افتاده می شود،بردارد.
باید توجه داشت که متاسفانه جراحی دیسک حتی میتواند منجر به بدتر شدن بیماری دیسک شده و در شرایط غیرضروری نباید اقدام به جراحی کرد. بنابر این توصیه می شود پیش از انجام جراحی دیسک با یک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی مشورت گردد.
منبع:متخصص ارتوپدی و جراحی تهران