عوامل و علائم پوکی استخوان

پوکی استخوان عبارت است ازکاهش تراکم و قدرت طبیعی استخوان که منجر به سستی استخوان و مستعد شدن آن برای شکستگی می شود .این عارضه بیشتر در خانم های یائسه دیده می شود.

عوامل پوکی استخوان

۱-    کاهش توده استخوانی
۲-    اشکال در روند ترمیم آسیب های جزئی که به صورت طبیعی در اثر کشیدگی و ساییدگی استخوان ایجاد می شود.
۳-    افتادن یا سقوط از جایی

علائم پوکی استخوان

این بیماری اغلب بدون علامت بوده ولی از علائم شایع آن می توان به کمردرد ، تغییر شکل ستون فقرات به صورت قوز کردن ،کاهش قد ، بروز شکستگی با ضربه خفیف به ویژه در ناحیه استخوان ران و بازو و نیز درد ناگهانی پشت همراه با یک صدای خردشدگی که نشانه بروز شکستگی مهره هاست اشاره کرد.

منبع:الفبا.تندرستی

عوامل و نشانه پوکی استخوان

استخوان بافت زنده‌ای است که از دو لایه داخلی و خارجی تشکیل شده است. لایه داخلی ضخیم بوده و از شبکه‌های محکمی تشکیل شده که توده استخوانی را ایجاد می‌کند. در بدن انسان استخوان‌ها به طور مرتب ساخته شده و از بین می‌روند. البته سرعت این روند در تمام عمر فرد یکسان نیست؛ به طوری که توده استخوانی در سنین ۲۰ تا ۳۰ سالگی به حداکثر میزان خود می‌رسد و سپس به تدریج کاهش می‌یابد.

نشانه پوکی استخوان

اهمیت پوکی استخوان در این است که اغلب تا زمان شکستگی استخوانی علامتی ندارد. ستون فقرات، استخوان ران، لگن، ‌مچ دست و انتهای ساعد به ترتیب شایع‌ترین محل‌هایی هستند که در اثر پوکی استخوان دچار شکستگی می‌شوند. بسیاری از شکستگی‌های ستون فقرات فقط با درد شدید پشت همراه هستند و علامت دیگری ندارند. انحراف ستون مهره‌ها در اثر جوش خوردن خودبخودی‌ آن‌ها می‌تواند از علایم این بیماری باشد.

عوامل پوکی استخوان

- سن و پوکی استخوان

با بالا رفتن سن، تراکم استخوان در هر دو جنس به تدریج کاهش می‌یابد؛ به طوری که از حدود ۴۰ سالگی نیم تا یک درصد در سال کاهش می‌یابد.

- جنس و پوکی استخوان

پوکی استخوان در زنان به دلیل کم بودن توده استخوان و پدیده یائسگی شایع‌تر است. زنان در هر سنی ۴ تا ۵ برابر مردان دچار شکستگی استخوان می‌شوند.

- یائسگی و کاهش هورمون‌های جنسی و پوکی استخوان

هورمون‌های جنسی نقش مهمی در استحکام استخوان‌ها دارند. بنابراین هر عاملی از جمله یائسگی که باعث کم شدن این هورمون‌ها شود پوکی استخوان را تسریع می‌کند.

- سابقه فامیلی و پوکی استخوان

در صورت سابقه شکستگی در بستگان نزدیک (پدر، مادر، خواهر و برادر)، احتمال ابتلا به شکستگی تا دو برابر افزایش می‌یابد.

- نژاد و عوامل ارثی و پوکی استخوان

نژاد آسیایی و افرادی که پوست و موی روشن دارند بیشتر در معرض پوکی استخوان هستند.

- جثه بدنی و پوکی استخوان

استخوان بندی ظریف و جثه کوچک‌تر موجب افزایش احتمال پوکی استخوان می‌شود.

- بیماری‌ها و پوکی استخوان

برخی بیماری‌ها مانند بیماری‌های مزمن کبد و کلیه، دیابت نوع ۱، افزایش هورمون تیروئید و پاراتیروئید، اختلالات هورمون‌های جنسی، اسهال مزمن و اختلالات سوء جذب، بی‌اشتهایی عصبی، پیوند اعضا و برخی سرطان‌ها باعث افزایش احتمال ابتلا به پوکی استخوان می‌شوند.

- مصرف داروها و پوکی استخوان

مصرف طولانی مدت داروهای حاوی کورتون، داروهای ضد صرع و داروهایی که برای درمان بیماری‌های تیروئید مصرف می‌شوند؛ موجب بروز پوکی استخوان می‌شود. این دسته داروها حتما باید با تجویز پزشک و در صورت نیاز با مکمل‌های دارویی مانند کلسیم و ویتامین «د» مصرف شوند.

- ورزش و فعالیت بدنی و پوکی استخوان

ورزش سبب افزایش رشد استخوانی به ویژه در کودکی و دوران بلوغ می‌شود. ورزش مناسب و متناسب با سن بطور مستمر موجب افزایش تراکم استخوانی می‌شود و در پیشگیری از پوکی استخوان مؤثر است.

- رژیم غذایی و پوکی استخوان

کلسیم باعث قوی شدن استخوان‌ها می‌شود. ویتامین «د» نیز مثل کلیدی است که باعث ورود کلسیم به استخوان‌ها و استحکام آن‌ها می‌شود. مصرف این دو ماده در رژیم غذایی به پیشگیری از پوکی استخوان کمک می‌کند.

- مصرف دخانیات و الکل و پوکی استخوان

مصرف دخانیات شامل سیگار، قلیان، پیپ و چپق موجب اختلال در جذب کلسیم و ساخت استخوان، یائسگی زودرس، کاهش وزن و تخریب هورمون‌های جنسی می‌شود که به تسریع پوکی استخوان می‌انجامد. مصرف الکل نیز با کم کردن فعالیت سلول‌های سازنده استخوان موجب پوکی استخوان می‌شود.

منبع:متخصص جراحی و اتوپدی تهران

عوامل،تشخیص و جلوگیری از پوکی استخوان

پوکی استخوان یا استئوپروز،عبارت از حالتیست که در اثر تخریب بافت استخوانی، توده‏ای استخوان کاهش یافته سرانجام به شکستگی استخوان منجر می‏شود (تعداد و اندازه‏ ی تیغه‏ های استخوانی بافت استخوانی کاهش می‏یابد). توده‏ ی استخوانی هر فرد معمولاً در ٣٠ تا ٣۵ سالگی به بیشترین حد خود می‏رسد. پس از این سن، کم شدن توده استخوان به صورت یک روند طبیعی آغاز می‏شود.

عوامل پوکی استخوان

- جنسیت: زنان بسیار بیشتر از مردان به پوکی استخوان و شکستگی ناشی از آن دچار می‏شوند.( در واقع ۴ برابر آقایان). زیرا زنان از ابتدا تراکم استخوان کمتری دارند و بیشتر هم عمر می‏کنند.

- سن: با افزایش سن احتمال بروز پوکی استخوان بیشتر می‏شود.

- شروع یائسگی: استروژن هورمون زنانه ‏ای است که از کاهش توده‏ ی استخوان جلوگیری می‏کند. تولید استروژن در تخمدانها بعد از یائسگی متوقف می‏شود، در نتیجه، از دست رفتن توده‏ ی استخوان تسریع می‏شود. زنانی که یائسگی زود رس دارند (قبل از ۴۵ سالگی)، مانند بانوانی که تخمدانهای آنها را با جراحی برداشته ‏اند بیشتر در معرض ابتلا به پوکی استخوان‏ اند.

تشخیص پوکی استخوان

معاینه جسمانی:  معاینه وسابقه‏ ی پزشکی کمک می‏کند تا مشخص شود آیا در معرض پوکی استخوان هستید یا نه؟ پزشکتان می‏تواند به شما کمک کند تا برنامه‏ ی پیشگیری برای خود تعیین کنید.

پرتوهای X و عکسهای رادیولوژی: معمولاً برای تشخیص پوکی استخوان از رادیولوژی استفاده نمی‏شود، ولی گاهی اوقات، وقتی به دلایل دیگری عکس رادیولوژی گرفته می‏شود، پوکی استخوان را که نسبتاً زیاد باشد هم در فرد مشخص می‏کنند.

جلوگیری از پوکی استخوان

- دریافت کلسیم و ویتامین دی کافی

- ترک سیگار

- داشتن فعالیت فیزیکی مداوم و متعادل (مثلاً حداقل ٣٠ دقیقه پیاده‏ روی روزانه)

- خانمهای یائسه‏ ای که دارای عوامل مستعد کننده‏ ی پوکی استخوان هستند و افراد مبتلا به بیماریهای تیروئید باید با پزشک خود در این باره مشورت کنند.

منبع:متخصص جراحی و ارتوپدی تهران

عوامل پوکی استخوان

پوکی استخوان یا استئوپروز Osteoporosis به معنی کم شدن تراکم استخوان است که بدنبال آن قدرت استخوان کم شده و شکننده میشود و شکننده شدن استخوان موجب میشود احتمال بروز شکستگی در آن بیشتر شود. پوکی استخوان معمولاٌ بتدریج پیشرفت میکند و هیچ علامتی از خود بروز نمیدهد تا وقتی که شکستگی بوجود میاید.

پوکی استخوان میتواند در هر استخوانی از بدن ایجاد شود ولی معمولا در ستون مهره، لگن، مچ دست و دنده ها بیشتر دیده میشود.

پوکی استخوان که بسیاری از زنان و مردان را در سنین بالا گرفتار می‌کند،‌ تراکم استخوان را کاهش می‌دهد و خطر شکستگی استخوان را می‌افزاید

‌از جمله عوامل خطرساز برای پوکی استخوان می‌توان به این موارد اشاره کرد:

• سن بالا و زن بودن
• داشتن سابقه خانوادگی پوکی استخوان
• قد کوتاه یا چارچوب استخوانی ظریف
• سفیدپوست، آسیایی‌تبار یا لاتین‌تبار بودن
• سابقه قبلی شکستگی استخوان
• میزان پایین هورمون‌های جنسی
• انجام ندادن ورزش کافی
• دریافت ناکافی کلسیم و ویتامین D در رژیم غذایی
• خوردن رژیم غذایی حاوی کافئین، سدیم و پروتئین بالا
• سیگار کشیدن
• ابتلا به اختلالات خورد و خوراک (مانند بی‌اشتهایی عصبی) یا آرتریت روماتوئید
• مصرف برخی از داروها مانند داروهای استروئیدی (یا کورتونی)

منبع:ایران ارتوپد. همشهری