مرگ و میر ناشی از پوکی استخوان

 

مرگ و میر ناشی از پوکی استخوان

شکستگی های ناشی از پوکی استخوان می تواند کشنده باشد. میزان مرگ و میر ناشی از عوارض شکستگی ران در زنان با میزان مرگ و میر ناشی از سرطان پستان برابر است. اگر چه بیماری پوکی استخوان باعث مرگ افراد می شود ولی این موضوع به ندرت اتفاق می افتد. این مرگ و میر به علت عوارض شکستگی ناشی از پوکی استخوان است.

بنابراین درصد مرگ و میر به علت عوارض شکستگی های ناشی از پوکی استخوان بیشتر از مرگ و میر به دلیل خود شکستگی ها است.

منبع:برگرفته از کتاب پوکی استخوان

علل غیر قابل کنترل پوکی استخوان

علل غیر قابل کنترل پوکی استخوان

جنسیت: ثابت شده است که جرم استخوانی در خانمها کمتر از آقایان است. در زنان از هر 3 نفر 1 نفر و در مردان از هر 8 نفر 1 نفر به پوکی استخوان مبتلا می شوند.

نژاد: در نژادهای مختلف نیز جرم استخوانی تفاوتهایی را نشان می دهد مثلاً در مقایسه با قفقازیها، آسیائیها جرم استخوانی بیشتری دارند.

تاریخچه فامیلی: تراکم استخوانی دختران جوان به طور مشخصی ارتباط مستقیم با جرم استخوانی والدینشان دارد. خانمهائی که استخوان ظریفتری دارند و لاغر هستند در معرض خطر بیشتری هستند.

سن: با افزایش سن احتمالی پوکی استخوان افزایش یافته و استخوانها ضعیف تر می شود.

یائسگی: در خانمها همزمان با کاهش عملکرد تخمدانها تدریجاً کاهش جرم استخوانی صورت می گیرد. شروع این کاهش در ابتدای سنین 30 سالگی است و تا 5 سال پس از یائسگی، کاهش سریع در جرم استخوانی رخ می دهد بنابراین خانمی که در سن جوانی با عمل جراحی تخمدانهایش برداشته شود، دچار یائسگی زودرس شده و خطر پوکی استخوان در او زیاد می شود علت این امر فقدان ترشح هورمون استروژن می باشد که در سنین بعد از یائسگی رخ می دهد.

در اثر فقدان هرمون استروژن فعالیت سلولهای استخوان خوار زیاد شده و حفره های ناشی از تجزیه استخوان عمیق تر می شود، جرم استخوانی کاهش یافته و تغییراتی در معماری استخوان ظاهر می شود.

بیماریهای مزمن: افرادی که اختلافات هورمونی و متابولیسمی مانند بیماریهای مزمن کبد و کلیه، دیابت نوع 1، افزایش هورمون تیروئید و پاراتیروئید، اختلالات رشد و هورمونهای جنسی دارند به طور ثانویه ممکن است دچار پوکی استخوان شوند.

التهاب روده و بیماریهایی که ایجاد اختلال در جذب مواد غذایی کند و نیز اسهال مزمن، منجر به پوکی استخوان می گردد. افرادی که عضو پیوندی دریافت می کنند و مبتلایان به برخی سرطانها هم می توانند دچار پوکی استخوان شوند.

منبع:برگرفته از کتاب پوکی استخوان

پوکی استخوان و بیرون زدگی شکم

پوکی استخوان و بیرون زدگی شکم

در یک زن لاغر و باریک اندام یک نشانۀ دیگر احتمالی پوکی استخوان ممکن است وجود شکم بیرون زده باشد. تکرار شکستگی های ستون مهره ای ممکن است باعث نزدیک شدن دو استخوان دندۀ آخر و بالای لگن به همدیگر شوند حتی تا جائیکه این دو استخوان به همدیگر برسند.

این مسئله باعث کاهش دادن فضایی می شود که ارگانهای داخلی از جمله معده در آن قرار می گیرند، بنابراین معده که جایی در داخل ندارد به سمت بیرون رانده می شود. علاوه بر این افرادی که شکستگی های متعدد ستون فقرات دارند معمولاً از خمیدگی پشت، مشکلات تنفسی و درد مزمن در پشت خود رنج می برند.

منبع:برگرفته از کتاب پوکی استخوان

علل پوکی استخوان

  

   علل پوکی استخوان

بعضی از انواع بیماری ها، الکلیسم و مصرف طولانی مدت استروئیدها، مهمترین علل پوکی استخوان در سنین میانی عمر و در مردان مسن می باشد. رژیم های غذایی سخت و ورزشهای خیلی شدید می تواند منجر به پوکی استخوان در جوانان و زنان میانسال شود. بچه ها و نوجوانانی که تغذیه مناسب و تحرک کافی ندارند در معرض ابتلاء به پوکی استخوان هستند.

مسائل دیگری نیز وجود دارد که احتمال شیوع پوکی استخوان در آینده را افزایش می دهد. مثلاً بچه ها و بزرگسالان وقت بیشتری را در پشت کامپیوتر و جلوی تلویزیون صرف می کنند و کمتر به فعالیتهایی که با وزن اندازی بر روی اندامها همراه است ، می پردازند.

دخترای جوان به خاطر ترس از چاقی در سنین 7و8 سالگی از خوردن مواد غذایی لازم اجتناب می کنند و در زمان مهمّی که رشد استخوان صورت می گیرد دریافت مواد غذایی در آنها به خوبی صورت نمی گیرد، این مسئله در زنان و مردان بزرگسال هم به وفور دیده می شود که به علت جلوگیری از چاقی و کاهش شدید کالری دریافتی دچار کاهش ویتامین ها و مواد معدنی لازم برای نوسازی استخوانها می شوند.

منبع:برگرفته از کتاب پوکی استخوان

پوکی استخوان در زنان

پوکی استخوان در زنان

پوکی استخوان، کاهش توده استخوانی و زوال بافت استخوانی است که منجر به نازکی استخوان و افزایش خطر شکستگی می شود. زوال بافت استخوانی می تواند توسعه یافته و پیشرفت کند. زنان ممکن است در طی دوره زندگی خود تا 50 درصد استخوانهای ترابکولار را که بیشتر در مهره ها و انتهای استخوانهای بزرگ واقع شده اند و محل اولیه شکستگی در اثر پوکی استخوان هستند را از دست بدهند.

بعد از یائسگی استخوانهای بدن نازکتر و ضعیف تر شده و با گذشت زمان، بیشتر در معرض خطر قرار می گیرند.کمبود کلسیم یکی از علت پوکی استخوان است بنابراین افزودن کلسیم و ویتامین D به رژیم غذایی به عنوان یک قدم اولیه خوب است ولی به احتمال زیاد برای درمان پوکی استخوان بعد از یائسگی کافی نیست.

 

منبع:برگرفته از کتاب پوکی استخوان

علائم پوکی استخوان و علل آن

پوکی استخوان به معنی کم شدن تراکم استخوان است که بدنبال آن قدرت استخوان کم شده و شکننده می شود و شکننده شدن استخوان موجب می شود احتمال بروز شکستگی در آن بیشتر شود. پوکی استخوان معمولاٌ بتدریج پیشرفت می کند و هیچ علامتی از خود بروز نمی دهد تا وقتی که شکستگی بوجود می آید. پوکی استخوان می تواند در هر استخوانی از بدن ایجاد شود ولی معمولا در ستون مهره، لگن، مچ دست و دنده ها بیشتر دیده می شود.

علل پوکی استخوان

افزایش سن، سابقه فامیلی ابتلا به بیماری، نژاد و عوامل ارثی، جثه کوچک، مصرف برخی داروهای خاص، رژیم غذایی نامناسب، مصرف دخانیات و الکل و بی‌تحرکی ازجمله عوامل سبب‌ساز پوکی استخوان هستند.

همچنین برخی بیماری‌های مزمن کبد و کلیه، دیابت نوع یک، افزایش هورمون تیروئید و پاراتیروئید، اختلالات هورمون‌های جنسی، اسهال مزمن و اختلالات سوءجذب، بی‌اشتهایی عصبی، پیوند اعضا و برخی سرطان‌ها باعث افزایش احتمال ابتلا به پوکی استخوان می‌شوند. این بیماری در زنان بیشتر است.

علائم پوکی استخوان

پوکی استخوان علامتی ندارد، ولی اگر کاهش قدتان به میزان حدود ۳ سانتی‌متر نسبت به دوران جوانی برسد، قوزی در ستون فقرات ایجاد شود یا در اثر ضربه‌ای خفیف یا زمین خوردنی جزئی دچار شکستگی استخوان شوید به پزشک مراجعه کنید چون احتمالا به پوکی استخوان مبتلا شده‌اید.

پیشگیری از پوکی استخوان

قرار گرفتن در معرض نور مستقیم آفتاب به دریافت ویتامین D کمک می‌کند.

از منابع کلسیم و ویتامین D به اندازه کافی در رژیم غذایی خود استفاده کنید.

از مصرف دخانیات به هر شکل (سیگار و قلیان) خودداری کنید.

ورزش مستمر و مناسب را در برنامه زندگی خود بگنجانید.

غلات، لبنیات، حبوبات، سبزی، ماهی و میوه را در رژیم غذایی خود بگنجانید. مصرف روزانه ۳ لیوان شیر یا ماست کم‌چرب (یا دو قطعه پنیر به جای هر لیوان شیر) می‌تواند کلسیم مورد نیاز روزانه بدن را تامین کرده و به سلامت استخوان‌ها کمک کند.

از مصرف نوشابه یا قهوه خودداری کرده و دوغ کم نمک را جایگزین آن کنید. روزانه ۸ ـ ۶ لیوان آب بنوشید.

ماهی‌ها، جگر و تخم‌مرغ منابع غذایی حاوی ویتامین D هستند. از آنها در برنامه هفتگی غذایی خود استفاده کنید.

اگر قادر به انجام انواع ورزش‌ها نیستید، حداقل ۳ بار در هفته به مدت ۳۰ ـ ۲۰ دقیقه پیاده‌روی کنید. پیاده‌روی بهترین جایگزین برای انواع ورزش‌ها جهت جلوگیری از پوکی استخوان است

منبع: ایران ارتوپد , وبلاگ دکتر بیدکی

پیشگیری از پوکی استخوان

پوکی استخوان

پوکی استخوان یا استئوپروز Osteoporosis به معنی کم شدن تراکم استخوان است که بدنبال آن قدرت استخوان کم شده و شکننده میشود و شکننده شدن استخوان موجب میشود احتمال بروز شکستگی در آن بیشتر شود. پوکی استخوان معمولاٌ بتدریج پیشرفت میکند و هیچ علامتی از خود بروز نمیدهد تا وقتی که شکستگی بوجود میاید.

پوکی استخوان میتواند در هر استخوانی از بدن ایجاد شود ولی معمولا در ستون مهره، لگن، مچ دست و دنده ها بیشتر دیده میشود. برای فهم بهتر پوکی استخوان ابتدا باید بدانیم جنس استخوان از چیست.

استخوان یک بافت زنده است. استخوان رگ خونی و سلول زنده دارد. همین زنده بودن است که به آن امکان میدهد رشد کند و خود را ترمیم کند. در طول عمر، بافت استخوانی بدن مرتبا به توسط سلول های خورنده ای که در آن است (به اسم استئوکلاست) جذب شده و در همان حال استخوان جدید به توسط سلول های استئوبلاست بر روی آن جایگزین میشود. به این ترتیب بافت همه استخوان های بدن مرتبا در حال نو شدن است.

در سنین بچگی و جوانی ساخته شدن بیش از جذب شدن است ولی در سنین بالا بیش از اینکه استخوان ساخته شود جذب میشود ولی حتی در شدیدترین حالات پوکی استخوان، بدن از ساخت استخوان جدید دست نمیکشد و فقط مقدار آن کم میگردد. بیشترین مقدار تراکم استخوان در حدود سن بیست سالگی است.

پیشگیری از پوکی استخوان

۱- از مواد مغذی حیاتی بهره مند شوید!

از رژیم غذایی سالم که تامین کننده مواد مغذی چون پتاسیم، منیزیم، فسفر، کلسیم و ویتامین D است، هم استفاده کنید.

 ۲- ورزش کنید!

دست کم به مدت ۳۰ دقیقه از فعالیت‌های ورزشی قوی کننده استخوان در اکثر روزها بهره مند شوید. این فعالیت‌ها شامل ورزش‌های تحمل وزن همانند دویدن یا پیاده روی سریع و ورزش‌های استقامتی هستند.

 ۳- سیگار نکشید!

تخریب استخوان در سیگاری‌ها سریع تر انجام پذیرفته و میزان شکستگی در این افراد بالاتر است.

 ۴- شرایط خود را دریابید!

بسیاری از رهنمودها غربالگری اوستئوپروزیس (پوکی استخوان) را از طریق سنجش تراکم ماده معدنی استخوان (BMD) در آغاز سن ۶۵ سالگی توصیه می‌کنند. این تست برای افرادی که دارای سابقه بیماری‌های خاص هستند یا مصرف کننده داروهایی هستند که خطر شکستگی را افزایش می‌دهند، باید در سنین پایین‌تر انجام شود.

۵- استفاده از داروهای محافظت کننده استخوان

خانم‌هایی که در سنین پس از یائسگی قرار دارند و در گذشته دارای شکستگی استخوان بوده‌اند یا رتبه تست BMD آن‌ها ۵/۲- یا پایین‌تر از آن است باید از داروهای پیشگیری کننده پوکی استخوان استفاده کنند. خانم‌ها با داشتن رتبه ۲- تا ۵/۲- نیز باید از این داروها بهره گیرند.

 ۶- از افسردگی خود غافل نشوید!

محققان به ارتباطی بین افسردگی و کاهش تراکم استخوان دست یافتند. به عنوان نمونه تراکم توده استخوانی در خانم‌هایی با تاریخچه افسردگی ماژور کمتر و سطوح هورمون کورتیزول که با از دست دادن استخوان مرتبط است در آن‌ها بیشتر است. اگر شما در حال حاضر از نظر افسردگی تحت معالجه هستید از پزشک خود در خصوص نیاز به انجام تست BMD سئوال کنید.

 ۷- وزن خود را در حالت سلامت نگه دارید!

وزن پایین تر از ۵/۵۷ کیلوگرم یا داشتن توده بدنی زیر ۲۱ عامل خطر ساز برای پوکی استخوان محسوب می‌شود. از دست دادن وزن در دوران یائسگی احتمال کاهش توده استخوان را افزایش می‌دهد. از مصرف غذاهایی که از نظر کالری در حد بسیار پایینی هستند یا از غذاهایی که فاقد همه گروه‌های غذایی است، اجتناب کنید.

 ۸- از زمین خوردن اجتناب کنید!

با احتیاط و به آرامی گام بردارید. از روشنایی راه پله‌ها و مدخل ورودی ساختمان‌ها اطمینان حاصل کنید. به منظور تعادل و جلوگیری از سرخوردن در حمام از دست گیره‌هایی که در وان یا در کنار دوش نصب شده اند، استفاده کنید.

منبع:متخصص کمردرد و دیسک کمر

پیشگیری از پوکی استخوان

پوکی استخوان

پوکی استخوان یا استئوپروز Osteoporosis به معنی کم شدن تراکم استخوان است که بدنبال آن قدرت استخوان کم شده و شکننده میشود و شکننده شدن استخوان موجب میشود احتمال بروز شکستگی در آن بیشتر شود. پوکی استخوان معمولاٌ بتدریج پیشرفت میکند و هیچ علامتی از خود بروز نمیدهد تا وقتی که شکستگی بوجود میاید.

پوکی استخوان میتواند در هر استخوانی از بدن ایجاد شود ولی معمولا در ستون مهره، لگن، مچ دست و دنده ها بیشتر دیده میشود. برای فهم بهتر پوکی استخوان ابتدا باید بدانیم جنس استخوان از چیست.

استخوان یک بافت زنده است. استخوان رگ خونی و سلول زنده دارد. همین زنده بودن است که به آن امکان میدهد رشد کند و خود را ترمیم کند. در طول عمر، بافت استخوانی بدن مرتبا به توسط سلول های خورنده ای که در آن است (به اسم استئوکلاست) جذب شده و در همان حال استخوان جدید به توسط سلول های استئوبلاست بر روی آن جایگزین میشود. به این ترتیب بافت همه استخوان های بدن مرتبا در حال نو شدن است.

در سنین بچگی و جوانی ساخته شدن بیش از جذب شدن است ولی در سنین بالا بیش از اینکه استخوان ساخته شود جذب میشود ولی حتی در شدیدترین حالات پوکی استخوان، بدن از ساخت استخوان جدید دست نمیکشد و فقط مقدار آن کم میگردد. بیشترین مقدار تراکم استخوان در حدود سن بیست سالگی است.

  پیشگیری از پوکی استخوان

۱- از مواد مغذی حیاتی بهره مند شوید!

از رژیم غذایی سالم که تامین کننده مواد مغذی چون پتاسیم، منیزیم، فسفر، کلسیم و ویتامین D است، هم استفاده کنید.

 ۲- ورزش کنید!

دست کم به مدت ۳۰ دقیقه از فعالیت‌های ورزشی قوی کننده استخوان در اکثر روزها بهره مند شوید. این فعالیت‌ها شامل ورزش‌های تحمل وزن همانند دویدن یا پیاده روی سریع و ورزش‌های استقامتی هستند.

 ۳- سیگار نکشید!

تخریب استخوان در سیگاری‌ها سریع تر انجام پذیرفته و میزان شکستگی در این افراد بالاتر است.

 ۴- شرایط خود را دریابید!

بسیاری از رهنمودها غربالگری اوستئوپروزیس (پوکی استخوان) را از طریق سنجش تراکم ماده معدنی استخوان (BMD) در آغاز سن ۶۵ سالگی توصیه می‌کنند. این تست برای افرادی که دارای سابقه بیماری‌های خاص هستند یا مصرف کننده داروهایی هستند که خطر شکستگی را افزایش می‌دهند، باید در سنین پایین‌تر انجام شود.

۵- استفاده از داروهای محافظت کننده استخوان

خانم‌هایی که در سنین پس از یائسگی قرار دارند و در گذشته دارای شکستگی استخوان بوده‌اند یا رتبه تست BMD آن‌ها ۵/۲- یا پایین‌تر از آن است باید از داروهای پیشگیری کننده پوکی استخوان استفاده کنند. خانم‌ها با داشتن رتبه ۲- تا ۵/۲- نیز باید از این داروها بهره گیرند.

 ۶- از افسردگی خود غافل نشوید!

محققان به ارتباطی بین افسردگی و کاهش تراکم استخوان دست یافتند. به عنوان نمونه تراکم توده استخوانی در خانم‌هایی با تاریخچه افسردگی ماژور کمتر و سطوح هورمون کورتیزول که با از دست دادن استخوان مرتبط است در آن‌ها بیشتر است. اگر شما در حال حاضر از نظر افسردگی تحت معالجه هستید از پزشک خود در خصوص نیاز به انجام تست BMD سئوال کنید.

 ۷- وزن خود را در حالت سلامت نگه دارید!

وزن پایین تر از ۵/۵۷ کیلوگرم یا داشتن توده بدنی زیر ۲۱ عامل خطر ساز برای پوکی استخوان محسوب می‌شود. از دست دادن وزن در دوران یائسگی احتمال کاهش توده استخوان را افزایش می‌دهد. از مصرف غذاهایی که از نظر کالری در حد بسیار پایینی هستند یا از غذاهایی که فاقد همه گروه‌های غذایی است، اجتناب کنید.

 ۸- از زمین خوردن اجتناب کنید!

با احتیاط و به آرامی گام بردارید. از روشنایی راه پله‌ها و مدخل ورودی ساختمان‌ها اطمینان حاصل کنید. به منظور تعادل و جلوگیری از سرخوردن در حمام از دست گیره‌هایی که در وان یا در کنار دوش نصب شده اند، استفاده کنید.

منبع:دکتر مغاری

پیشگیری از پوکی استخوان

استخوان‌ها بافتی زنده هستند و همیشه درحال سوخت‌و‌ساز. یعنی از سویی استخوان ساخته می‌شود و از سوی دیگر تخریب می‌شود. درجوانی سرعت ساخت بیشتر است و در دوران میانسالی سرعت تخریب بیشتر می‌شود و برای همین مسئله پوکی استخوان یا اوستئوپورز پیش می‌آید که این مسئله در زنان در دوران قبل از یائسگی شدیدتر است و باعث می‌شود که نیمی از زنان بالای ۵۰سال جهان حداقل یک‌بار شکستگی استخوانهای اصلی بدن خود را تجربه کنند و ۲۰درصد از زنان بالای ۵۰سال هم دچار پوکی‌استخوان گسترده در کل بدن می‌شوند.

تا همین چندسال قبل تصور می‌شد استفاده از داروها (مثل فوزامکس، آکتونل، بونیوا و...) هم برای پیشگیری و هم برای درمان پوکی استخوان مناسب هستند اما حالا همه مطالعات و تحقیقات جدید نشان داده که استفاده طولانی‌مدت از این داروها (بیشتر از ۵سال) باعث تضعیف استخوان‌ها و شکستگی‌های استخوان فک می‌شود.

رشد طولی استخوان‏ها تا قبل از ۲۰ سالگی کامل و متوقف می‏گردد. اما افزایش استحکام استخوان‏ها بعد از سن ۲۰ سالگی همچنان ادامه خواهد داشت. بین سن ۳۰-۲۰ سالگی استخوان‏ها ضخیم و عریض می‏شوند و در سن ۳۰ سالگی به حداکثر حجم تراکم استخوانی خود می‏رسد. بنابراین هرچه در سنین کم ذخیره توده استخوانی شما بیشتر باشد در سنین بالا از استخوان‏های قوی‏تری برخوردار خواهید بود.

تغذیه پوکی استخوان

تغذیه سالم و رژیم غذایی متعادل و غنی از کلسیم و ویتامین D یکی از راه‌های پیشگیری است. شیر، پنیر، ماست، سبزی‌ها، میوه‌ها، حبوبات و غذاهای دریایی به‌ویژه ماهی باید در رژیم غذایی روزانه گنجانده شود. مراقب باشید تامین کلسیم مورد نیاز سبب افزایش مصرف چربی نشود. در این خصوص باید با پزشک متخصص پوکی استخوان یا متخصص تغذیه مشورت کنید.

می‌توانید با پیاده‌روی در هوای آفتابی ویتامین D مورد نیاز بدن را تامین کنید.

فعالیت بدنی مناسب برای پوکی استخوان

ورزش منظم سبب تقویت عضلات، تعادل، افزایش قدرت و استحکام استخوان‌ها، کاهش احتمال زمین خوردن و شکستگی ناشی از آن می‌شود. فعالیت ورزشی باید به‌گونه‌ای تنظیم شود که سبب فشار زیاد بر استخوان‌ها و افزایش احتمال شکستگی نشود. این فعالیت‌ها در پیشگیری از پوکی استخوان در زنان کمتر از ۶۰سال مؤثر است.
ورزش‌هایی مانند پیاده‌روی، دویدن آهسته، کوه پیمایی، انجام حرکات هوازی با شدت ملایم، بالا رفتن از پله‌ها، ورزش‌های راکتی که در آنها وزن بدن توسط پاها حمل می‌شود و فعالیت عضلات و استخوان‌ها که در برابر نیروی جاذبه‌ صورت می‌گیرد مناسب‌ترین ورزش‌ها هستند.

منبع:دکتر مغاری

پوکی استخوان و هورمون‌های جنسی

برای مشاهده مقاله روی لینک زیر کلیک کنید

پوکی استخوان و هورمون‌های جنسی

پوکی استخوان و کم شدن هورمون جنسی

برای مشاهده مقاله روی لینک زیر کلیک کنید

پوکی استخوان و کم شدن هورمون جنسی

پوکی استخوان و هورمون های جنسی

برای مشاهده مقاله روی لینک زیر کلیک کنید

پوکی استخوان و هورمون های جنسی

شکستگی مهره بدنبال استئوپروز یا پوکی استخوان میتواند موجب کیفوز یا قوس ستون مهره در افراد پیر و مسن

پوکی استخوان نوعی ضعیف شدن استخوان های بدن با افزایش سن است. پوکی استخوان یا استئوپروز موجب میشود استخوان های ما راحت تر شکسته شوند. روند پوکی استخوان در طول سالها و بطور مستمر بدون هیچ علامتی پیشرفت میکند تا وقتی که موجب یک شکستگی در بدن ما شود. تازه آن وقت است که ممکن است متوجه وجود آن شویم.

 

استئوپروز یا پوکی استخوان میتواند در هر نقطه ای از بدن ایجاد شکستگی کند ولی شکستگی های ناشی از  پوکی استخوان بیشتر در ستون مهره دیده میشود. این نوع شکستگی هر سال در قریب هفتصد هزار انسان اتفاق میفتد. نواحی دیگری از بدن که میتواند بدنبال استئوپروز دچار شکستگی شوند  استخوان های لگن و مچ دست هستند با این حال شیوع شکستگی ستون مهره بدنبال پوکی استخوان دو برابر دیگر شکستگی ها است.

 

 چگونه در ستون مهره به علت پوکی استخوان قوس و قوز ایجاد میشود

وقتی مهره دچار استئوپروز یا پوکی استخوان میشود ضعیف میشود. جسم مهره از استخوانی درست شده که مثل اسفنج یا یک کیک دارای خلل و فرج و حفرات کوچکی است. با افزایش سن و به علت استئوپروز این خلل و فرج و حفرات بزرگتر شده و در نتیجه مهره ضعیف میشود.

                          بتدریج که مهره ها دچار استئوپروز میشوند شکل آنها تغییر میکند

در طول روز بطور طبیعی فشارها و ضرباتی به مهره ها وارد میشوند که مهره ها به راحتی در مقابل آنها مقاومت میکنند.

وقتی استخوان مهره ضعیف میشود تحمل مقاومت در مقابل این فشارها و ضربات را از دست میدهد در نتیجه براثر هر ضربه کوچکی که به مهره وارد میشود شکستگی های بسیار کوچکی در مهره ایجاد میشود ( این ضربات و فشارها ممکن است براثر پریدن، جهیدن، چرخیدن، پایین رفتن از پله، افتادن ماشین در دست انداز، بلند کردن یک جسم سنگین یا حتی سرفه و عطسه کردن اتفاق بیفتد).

           مهره دچار پوکی                                مهره طبیعی                شکستگی مهره ضعیف شده بدنبال ضربات خفیف

فرد متوجه این شکستگی ها نمیشود جز اینکه ممکن است در همان زمان قدری کمردرد برای فرد ایجاد شود که بعد از مدتی خوب میشود. شکستگی هم خودبخود جوش میخورد. به تدریج شکستگی پشت شکستگی اتفاق میفتد و کم کم این شکستگی ها به هم اضافه میشوند. با هر بار شکستگی شکل مهره کمی تغییر میکند. مهره روی خودش خرد میشود. ارتفاع مهره کم میشود و این کاهش ارتفاع بخصوص در جلوی مهره بیشتر است. بهد از مدتی شکل جسم مهره که بصورت یک استوانه است تغییر کرده و ارتفاع جلوی استوانه کم میشود.

          تغییر شکل مهره بدنبال پوکی و وارد شدن ضربات مکرر به آن

وقتی این اتفاق درچند مهره ایکه روی یکدیگر قرار گرفته اند میفتد ستون مهره به طرف جلو خمیده میشود یعنی قوس پیدا میکند. به همین علت فرد کم کم دچار قوز میشود. وی متوجه میشود که کم کم قدش نیز در حال کاهش است. این شکستگی ها را کمپرشن Compression fracture میگویند. مهره ای که دچار پوکی است هم میتواند مانند هر استخوان دیگر دچار یک شکستگی واحد و بزرگ شود. احتمال این شکستگی ها در مهره پوک شده بیشتر است و این مهره ها بر اثر ضربات به مراتب ضعیف تر از معمول هم دچار شکستگی میشوند.

        کاهش قد انسان بدنبال شکستگی های مکرر مهره

روش های دارویی درمان پوکی استخوان

براي درمان پوكي استخوان قدم اول مصرف كلسيم و ويتامين D به ميزان كافي است. مصرف شير و لبنيات و غذاهايي مثل تخم‌مرغ و گوشت و حضور در آفتاب در سنين جواني تا ميانسالي مي‌تواند نيازهاي روزانه به اين دو ماده مغذي را كفاف دهد، ولي در سنين بالاتر به استفاده روزافزون از مكمل‌هاي ويتامين و كلسيم نياز خواهد بود.

در كنار تامين نيازهاي تغذيه‌اي كه اصل اول و اجباري براي پيشگيري و درمان پوكي استخوان است، چند دسته دارو براي اين منظور وجود دارد كه به آنها اشاره مي‌شود.

۱- داروي آلندرونات: این دارو سردسته داروهايي است كه در استخوان رسوب مي‌كند و مانع مي‌شود سلول‌هاي خورنده استخوان بتواند استخوان را بخورد. اين دارو به شكل قرص و در سه دوز ۱۰، ۳۵ و ۷۰ ميليگرمي وجود دارد. مي‌توان از قرص ۱۰ هر روز استفاده كرد يا از دو نوع قرص ديگر هفتگي استفاده كرد.

چند نكته در مورد اين دارو مهم است:

ـ اول اين‌كه حتما قبل از شروع اين دارو بايد تشخيص بيماري با آزمايش تراكم استخوان مسجل‌شده باشد.

ـ دوم اين‌كه اين دارو را حتما بايد با آب فراوان خورد و حدود يك‌ساعت بعد، غذا يا دارويي خورده نشود.

ـ بعد از خوردن اين دارو تا يكساعت نبايد دراز كشيد.

ـ بعد از شش ماه تا يك‌سال از مصرف دارو بايد دوباره تراكم استخوان را اندازه گرفت و اثربخشي دارو را سنجيد.

انواع تزريقي از هم خانواده‌هاي اين دارو نيز وجود دارد كه مي‌توان آنها را سالانه تزريق كرد. اگرچه تاثير آنها به اندازه آلندرونات ثابت نشده است.

 

۲- رالوكسي فن: اين دارو كه به صورت قرص در بازار وجود دارد به نسبت داروي قبلي كم‌اثرتر است، ولي از آنجا كه خواص ضدسرطان است  مي‌تواند در گروهي از بيماران كه همزمان هم مبتلا به پوكي استخوان و هم در معرض خطر سرطان  هستند، به كار رود.

 

۳- آمپول های تری پاراتاید: دسته سوم داروهاي درمان پوكي استخوان آمپول‌هاي تري پاراتايد است. تري پاراتايد كه با نام تجاري فرتئو موجود است در واقع همان هورمون اصلي پاراتورمون است كه در حالت عادي باعث بازجذب استخوان و ضعيف‌شدن آن مي‌شود. جالب اين است كه وقتي اين دارو را روزانه تزريق مي‌كنيم، چون تاثيرش فقط چند ساعت است باعث تقويت استخوان مي‌شود.‌

تکرار آزمایش پوکی استخوان مضر است

با تغذیه مناسب فعالیت بدنی و استفاده از موادی حاوی کلسیم و ویتامین D در جوانی می توانیم از پوکی استخوان در میانسالی جلوگیری نماییم.

  بیشتر مردمان با افزایش سن دچار کاهش تراکم استخوان می شوند این امر در خانم ها در سنین پایین و در آقایان در سنین بالاتر صورت می گیرد.

 خانم ها با افزایش سن و ورود به دوران یاسئگی با کاهش هورمون های جنسی(کاهش استروژن و پروژسترون) مواجه می شوند که این هورمون ها تاثیر به سزایی در تراکم استخوان دارند.

کاهش تراکم استخوان منجر به بروز علامتی در فرد نمی شود اما اگر این تراکم باعث شکستگی و آسیب در استخوان شود موجب پوکی استخوان یا(بیماری خاموش) می شود.

 همه ی خانم هایی که به سن یائسگی می رسند می بایست آزمایش تراکم استخوان را انجام دهند تا در صورت مشکل در پی درمان آن برآیند اما انجام مکرر آن توصیه نمی شود چرا که این آزمایش دارای اشعه X است و کسانی که مشکل ندارند هر 2 تا 3 سال یکبار می توانند این آزمایش را تکرار کنند.

 با تغذیه ی مناسب فعالیت بدنی استفاده از مواد حاوی کلسیم شیر و ماست در جوانی می توانیم از پوکی استخوان در میانسالی جلوگیری نماییم.

 همه ی خانم هایی که به سن یائسگی می رسند می بایست از داروهای کلسیم ویتامین D استفاده نمایند و فقط میزان آن در افرادی که دچار کاهش تراکم استخوان هستند افرادی که مشکلی ندارند متفاوت است. 

مهلت پس انداز تراکم استخوانی تا سن سی سالگی

مهلت پس انداز تراکم استخوانی از بدو تولد تا سن سی سالگی است که از طریق ورزش هم تأمین می شود

دکتر بیژن فروغ ، متخصص طب فیزیکی و توانبخشی گفت: هر فردی از بدو تولد تا سی سالگی باید یک پس انداز استخوانی داشته باشد 

وی عنوان کرد: این پس انداز استخوانی پس از سی سالگی در هر فردی به راحتی خرج می شود. 

وی تصریح کرد: اضافه کردن  پس انداز استخوانی بعد از سی سالگی سخت می شود و بیشتر مصرف تراکم استخوانی خانم ها سنین یائسگی است.

وی افزود: سن یائسگی در خانم ها ضعف استخوانی را بالا می برد و با توجه به اینکه جذب استخوان کاهش و جزم استخوانی افزایش می یابد هر چه پس انداز بیشتر باشد کمتر دچار پوکی استخوان ودردهای استخوانی خواهد شد.

وی خاطر نشان کرد: پس انداز استخوانی از طریق تغذیه سالم و کلسیم دار ، ورزش و زندگی سالم جمع می شود و این ذخیره استخوانی در افراد فرق می کند.

وی خاطر نشان کرد: همه افراد از سن چهل سالگی باید به انجام تست تراکم استخوانی بپردازند و عدد معیار تراکم استخوانی عدد یک است که کمتر از آن نشان از کمبود تراکم است.

وی افزود: افرادی که دارو مصرف می کنند و یا بیماری سرطان دیابت، مشکلات کم خونی دارند سالی یکبار و افراد دیگر بعد از چهل سالگی پنج سال یکبار باید تست تراکم استخوان را انجام دهند. 

علل کمردرد (1)

کمردرد علل بسياري دارد و توضيح درباره آنها در كتب مختلف تخصصي پزشكي آمده است. اما ذكر چند مورد از انواع علل كمردرد ضرورت دارد:

I1 .بيماري استحاله اي (دژنراتيو) دیسک مهره ای

شايع ترين علت استحاله (تغيير شكل) ديسك مهره اي ، ضربه هاي كوچك يا بزرگ، مانند بلند کردن ساده اجسام سنگين هستند. پس از ضربه، ديسك هاي بين مهره اي واقع در مهره ها، آب خود را از دست مي دهند و خشك مي شوند و قادر به جذب ضربه هاي وارد شده به فضاي بين مهره ها نيستند. از آنجا كه خون رساني به ديسك هاي بين مهره اي بسيار كم است، اين ديسك ها نمي توانند خود را ترميم كنند.

در انواع علامتدار، گاهي كمردرد مزمن با انتشار به ران ها، باسن ها يا كشاله ران در هنگام راه رفتن و گزگز يا ضعف زانوها وجود دارند. ممكن است همين درد (يا با شدت بيشتر) در هنگام نشستن، خم شدن، بلند شدن يا چرخيدن هم احساس شود.

اين بيماري مي تواند منجر به وضعيت ناتوان كننده مزمني شود كه تاثير منفي جدي بر نحوه زندگي فرد مي گذارد. در موارد شديد بودن درد، درمان های غیر جراحی مرسوم غالباً بي تاثير هستند، ولي در غالب موارد فیزیوتراپی مجموعه درمان كايروپراكتيك و دستكاري، دستكاري استخواني، داروهاي ضد التهاب غير استروييدي، كايروپراكتيك يا تزريق نخاعي موثر واقع مي شوند.

چنان چه درمان محافظه كارانه طي 2 تا 3 ماه موثر واقع نشود، درمان جراحي توصيه مي شود.چنانچه درد كمر يا ساق پا موجب محدوديت فعاليت عادي شود، يا در صورت وجود ضعف يا كرختي ساق پاها، مشكل بودن راه رفتن يا ايستادن، يا بي تاثير بودن درمان دارويي يا فيزيوتراپي ممكن است جراحي (غالباً به صورت ادغام مهره ها) ضرورت يابد.

I2 .پوكي استخوان (استئوپورز)

پوکی استخوان نوعي بيماري استخواني است كه احتمال شکستگی استخوان را افزايش مي دهد. در اين بيماري، تراكم ماده جامد (معدني) استخوان (bone mineral density؛ BMD) كاهش مي يابد، ساختار ميكروسكوپي استخوان از هم گسيخته مي شود و مقدار و تنوع پروتئين هاي غير كلاژن موجود در استخوان تغيير مي كند. سازمان بهداشت جهاني (WHO) پوكي استخوان در زنان را BMD كمتر از 5/2 انحراف معيار استاندارد از حداكثر توده استخواني مي داند (كه مطابق است با متوسط ميزان موجود در يك زن 20ساله سالم). پوكي استخوان بيش از همه در زنان و در سنين پس از یائسگی ايجاد مي شود كه در اين حالت به آن پوكي استخوان (استئوپورز بعد از يائسگي) مي گويند ولي ممكن است در مردان مسن و نيز در هر فرد مبتلا به اختلالات ويژه هورموني و ساير بيماري هاي مزمن يا در نتيجه مصرف بعضي داروها، به خصوص كورتون ها روي دهد كه نوع اخير را پوكي استخوان بر احتمال بروز شكستگي استخوان ناشي از شكنندگي، اين بيماري بر ميزان اميد به زندگي و كيفيت زندگي اثر چشمگيري دارد.

آيا مي توان از پوكي استخوان پيشگيري كرد ؟

مي توان از پوكي استخوان با ايجاد تغييراتي در نحوه زندگي و گاهي با مصرف دارو پيشگيري كرد و در افراد مبتلا به پوكي استخوان، درمان عبارت است از تغيير شيوه زندگي، پيشگيري از زمين خوردن و مصرف داروها (کلسیم ،ويتامين D ، بسيفوسفونات ها و چندين نوع داروي ديگر).

پوكي استخوان نشانه هاي اختصاصي ندارد و پيامد اصلي آن افزايش خطر شكستگي هاي استخواني است و اين شكستگي ها، در شرايطي روي مي دهند كه افراد سالم، به طور طبيعي در اين شرايط دچار شکستگی نمي شوند؛ از اين رو، شكستگي هاي مزبور را شكستگي هاي ناشي از شكنندگي استخوان مي نامند.

اين نوع شكستگي هاي به طور معمول در ستون مهره ها، لگن ،مفصل ران و مچ روي مي دهند.

نشانه هاي شكستگي هاي همراه با فشردگي مهره ها عبارتند از : كمردرد ناگهاني، اغلب توام با درد تير كشنده ناشي از تحت فشار قرار گرفتن عصب و به ندرت همراه با تحت فشار واقع شدن نخاع و ايجاد نشانگان (سندرم) دم اسب.

((دم اسب؛ cauda equine)) به قسمت نتهايي نخاع گفته مي شود كه در ناحيه اولين مهره كمري قرار دارد و دسته متشكل از ريشه هاي عصبي كمري، خاجي و دنبالچه اي است كه از نخاع خارج مي شوند و در مسير مجراي مهره اي خاجي و دنبالچه اي، قبل از رسيدن به سوراخ بين مهره اي هر مهره پايين مي روند.

اين مجموعه به دم اسب، شباهت دارد. در سندرم دم اسب، ریشه های عصبی قسمت پاييني كمر و قسمت مهره خاجي تحت فشار قرار مي گيرند و در نتيجه، حس در ناحيه باسن از دست مي رود، ساق پاها دچار ضعف مي شوند و رفلكس ها كاهش مي يابند و بي اختياري ادراري و مدفوعي به وجود مي آيد. چنان چه مهره هاي متعدد در اثر پوكي استخوان دچار شكستگي شوند، بدن بيمار به فرم خميده (قوز كرده) در مي آيد، قد بيمار كوتاه مي شود و درد مزمن همراه با كاهش تحرك وجود دارد.

در خانم ها، تراكم استخوان به دليل كاهش هورمون استروژن در سنين يائسگي به سرعت كاهش مي يابد. ولي در آقايان كاهش هورمون تستوسترون تاثير قابل مقايسه (ولي كمتري) بر كاهش تراكم استخوان و ايجاد پوكي استخوان دارد. در افرادي كه قبلاً در اثر پوكي استخوان دچار شكستگي شده اند، احتمال شكستگي بعدي حداقل 2 برابر بيشتر از فردي در همان سن و با همان جنسيت ولي بدون شكستگي قبلي است.

بهترين روش براي تشخيص پوكي استخوان، آزمايش تراكم استخوان است كه بهتر است در زنان بالاي65 سال و يا افراد بالاي 60 سالي كه در خطر پوكي استخوان قرار دارند انجام شود. در صورت وجود سابقه فاميلي پوكي استخوان در افراد فاميل، احتمال بروز مشكل در فرد افزايش مي يابد.

در افراد لاغر و داراي جثه كوچك تر به دليل كمتر بودن توده استخواني، احتمال بروز پوكي استخوان بيشتر است.

استعمال دخانيات احتمال پوكي استخوان را افزايش مي دهد. احتمال ايجاد پوكي استخوان در زنان مبتلا به سرطان پستان به خصوص در صورتي كه شيمي درماني شوند افزايش مي يابد. رژیم غذایی فاقد كلسيم، نقش مهمي در ايجاد پوكي استخوان دارد. انجام ورزش به پيشگيري از پوكي استخوان كمك مي كند. مصرف الكل موجب كاهش تشكيل استخوان و تداخل با جذب كلسيم به وسيله بدن و در نتيجه ، بروز پوكي استخوان مي شود.

آيا مي توان پوكي استخوان را درمان كرد؟

براي پيشگيري يا درمان پوكي استخوان، هيچ وقت خيلي دير، و هيچ گاه خيلي زود نيست.

بهترين راه براي درمان و پيشگيري از پوكي استخوان، مصرف مقدار كلسيم همراه با منيزيم، مواد معدني لازم، ويتامين D3 و ويتامين K2 در رژيم غذايي است. ويتامين D به جذب كلسيم كمك مي كند و بايد به مقدار كافي مصرف شود. ويتامين D از راه غذا و تابش نور آفتاب (10 تا 15 دقيقه تابش آفتاب به دست ها، بازوها و صورت، 2 تا 3 بار در هفته) به بدن مي رسد.

منيزيم و كلسيم همراه با يكديگر در استخوان ها و خارج از بافت های نرم بدن تجمع مي يابند.بهترين راه دريافت مواد معدني، خوردن حبوبات و سبزيجات (به ويژه سبزيجات سبز رنگ و برگدار حاوي كلروفيل) است. كلسيم به مقدار زياد در گوشت، لبنيات، بستني، تخم مرغ و غلات و منيزيم در لوبيا، كلم بروكلي، ماهي هاليبوت، آجيل، صدف خوراكي و اسفناج يافت مي شود.

تحقيقات اخير نشان داده اند كه ويتامين K2اهميت بسيارزيادي براي سلامت استخوان ها دارد. ويتامين K به طور طبيعي به وسيله بدن ساخته نمي شود.

ويتامينK2 به انواع MK-4، MK-7 و چند نوع ديگر تقسيم مي شود و ثابت شده است كه ويتامين MK-7كامل تر است و فوايد اضافي براي سلامت قلب دارد. ويتامين K1 در سبزيجات داراي برگ سبز، روغن زيتون، پنير، جگر و سويا يافت مي شود ولي ويتامين K2 فقط در غذاي سنتي ژاپن موسوم به ناتو كه نوعي صبحانه است و با سوياي بخار پز و تخمير شده ساخته مي شود وجود دارد.

ورزش سرعت از دست رفتن استخوان را كاهش مي دهد، قدرت عضلاني را افزايش مي دهد و از تخريب استخوان جلوگيري مي كند. قدم زدن، دويدن، بالا رفتن از پله، باغباني، یوگا ، تنيس، يا بلند كردن اجسام (نه چندان سنگين) همگي به درمان پوكي استخوان كمك مي كنند.

نوعي جلبك (Algae Cal) به عنوان درمان طبيعي پوكي استخوان شناخته شده است. اين جلبك تنها منبع گياهي كلسيم است و همچنين در آن، منيزيم، مواد معدني، ويتامين D3 و ويتامين K2 يافت مي شود. امروزه، استرونسيوم سيترات به صورت نوعي مكمل موسوم به Strontium Boost در دسترس قرار دارد كه از اهميت زيادي در تشكيل ماده معدني ساختار استخواني بر خوردار است.

I3 .نرمي استخوان (استئومالاسي)

نرمي استخوان (استئومالاسي osteomalacia)در اثر معدني شدن (مينراليزاسيون) ناكافي يا تاخيري استخوان ايجاد مي شود و با راشيتيسم دوران كودكي مطابقت دارد و در حقيقت فرم خفيف تر آن است و در بزرگسالان ديده مي شود. بيماري ممكن است به صورت دردهاي منتشر استخواني، ضعف عضلانی و شكنندگي استخوان ها تظاهر يابد و علت شايع آن ، كمبود ويتامين D است كه به طور طبيعي از راه رژيم غذايي و / يا تماس با نور آفتاب به بدن مي رسد. نرمي استخوان، نقص در معدني شدن شبكه پروتئيني استخوان (موسوم به استئوييد) است كه در اثر كمبود ويتامين D ايجاد مي شود. كمبود تماس با نور آفتاب به ويژه در افراد داراي پوست تيره، كمبود مقدار ويتامين D در رژيم غذايي يا اشكال در متابوليسم ويتامين D و فسفر ، سوء تغذيه دوران بارداری، نشانگان(سندرم) سوء جذب و نارسايي مزمن كليه از علل ايجاد نرمي استخوان هستند.

بيماري در بزرگسالان به صورت بي سر و صدا و با كمردرد و درد در ناحيه ران ها شروع مي شود و سپس به بازوها و دنده ها انتشار مي يابد. درد، تير كشنده نيست و به شكل قرينه و همراه با حساس شدن استخوان هاي گرفتار احساس مي شود.

عضلات بالاي ناحيه گرفتار دچار ضعف مي شوند و بيمار هنگام بالا رفتن از پله ها و بلند شدن از وضعيت چهار زانو دچار مشكل مي شود. راه رفتن بيمار به شكل ((راه رفتن مرغابي)) در مي آيد. در اكثر موارد تنها نشانه بيماري، خستگي مزمن و درد استخواني است.

مقدار ويتامين D خون كاهش نشان مي دهد و در راديو گرافي استخوان ها، شكستگي هاي كاذب و بیرون زدگی دیسک حفره مفصل استخوان ران با لگن ديده مي شود.

بيماري با تجويز هفتگي 000/200 واحد ويتامين Dبه مدت 4 تا 6 هفته و سپس روزانه 1600 واحد يا هر 4 تا 6 ماه، 000/200 واحد از ويتامين مزبور به خوبي درمان مي شود.

I4 .بيماري پاژه (پاژت)

بیماری پاژه (پاژت ؛ Paget)، نوعي بيماري استخواني غير متابوليك است كه به طور شايع ديده مي شود و معمولاً افراد ميانسال و مسن را گرفتار مي كند و با تخريب بيش از حد و ناگهاني استخوان و ترميم سازمان نيافته استخوان مشخص مي شود. علت بيماري ناشناخته است و مي تواند به خميدگي استخوان هاي دراز و بدشكل شدن استخوان هاي مسطح منجر شود. استخواني كه به شكل جديد ترميم مي شود غير طبيعي و نرم است و ممكن است به سادگي بشكند يا بر روياعصاب و رباط ها فشار بياورد و موجب درد و حساس شدن استخوان ها شود.

بيماري پاژه اغلب، لگن، استخوان ران، مهره ها و جمجمه را گرفتار مي كند. گرفتاري جمجمه ممكن است موجب كري شود. درمان عبارت است از تجويز بيسفوسفونات ها .

I5 .فتق (بيرون زدگي) ديسك مهره اي

فتق(بیرون زدگی)دیسک مهره ای كه به اشتباه به آن لغزندگی هم گفته مي شود در اثر پاره شدن حلقه فيبري خارجي ("حلقه فيبري" يا "annulus fibrosus") ديسك بين مهره اي و در نتيجه، بيرون زدگي بخش نرم مركزي مهره (موسوم به "هسته نرم" يا "nucleus pulposus") به وجود مي آيد اين پارگي ممكن است منجر به آزاد شدن مواد واسطه اي شيميايي التهابي شود كه اين مواد مي توانند به طور مستقيم، حتي در غياب فشردگي ريشه عصبي، موجب بروز درد شديد شوند.

علت مصرف داروهاي ضد التهاب در دردهاي ناشي از بيرون زدگي، پيش آمدگي، تورم يا پارگی دیسک بین مهره ای نيز همين آزاد شدن مواد شيميايي التهاب زا است.

به طور معمول، پس از آنكه برآمدگي ديسك براي مدتي وجود داشت (در اين اختلال، لايه هاي حلقه فيبري هنوز هم سالم هستند)، بيرون زدگي ديسك روي مي دهد.

امروزه اهميت "راديكوليت شيميايي" در ايجاد كمردرد بيشتر شناخته شده است. هدف اصلي جراحي، برداشتن "فشار" يا كاهش فشردگي مكانيكي از روي عناصر عصبي اعم از نخاع يا ريشه عصبي است. مطالعات كنوني به طور فزاينده نشان مي دهند كه كمردرد به جاي آنكه فقط ناشي از فشردگي عصب باشد، ممكن است تنها به دليل التهاب شيميايي ايجاد شود. در 5 سال گذشته شواهد فزاينده اي درباره وجود يك واسطه التهابي اختصاصي ايجاد كننده درد مزبور مورد توجه قرار گرفته است. اين مولكول التهابي كه به عنوان "عامل نكروز تومور آلفا" (tumor ecrosis fator alpa; NFQ) مي گويند نه تنها هوسيله ديسك دچار بيرون زدگي بلكه در ديسك هاي مبتلا به ژارگي و نيز در مفاصل سطحي و تنگي مجراي مهره اي نيز توليد مي شود. NFQ ممكن است علاوه بر ايجاد درد و التهاب، به استحاله (تغيير شكل) ديسك مهره اي نيز منجر شود.

واژه متداول "لغزندگی دیسک" ، اصطلاحي نا صحيح است زيرا ديسك بين مهره اي به طور كاملاً محكم در بين دو مهره قرار مي گيرد و نمي تواند دچار لغزندگي و يا حتي"خارج شدن از محل خود" شود ولي ديسك مي تواند دچار چرخش يا كشيدگي خفيف شود.

همچنين ممكن است ديسك دچار پارگي، فتق (بيرون زدگي)، تغيير فيزيكي بافتي (استحاله يا دژنراسيون) شود. البته ممكن است جسم (تنه) يك مهره نسبت به تنه مهره مجاور خود، دچار لغزش نسبي شود كه به اين وضعيت اسژوندیلولیستزیس (spondylolisthesis) به معني تغيير مكان (لغزش) مهره بر روي مهره تحتانی و به سمت جلو گفته مي شود و مي تواند ديسك بين دو مهره را تخريب كند. بيرون زدگي ديسك مهره اي ممكن است در هر مهره اي روي دهد ولي بيرون زدگي ديسك گردني و كمري از ساير مهره ها شايع تر است. بيرون زدگي مهره هاي كمري شايع ترين نوع بيرون زدگي هاي مهره اي است و موجب كمردرد (لومباگو؛ lumbago) مي شود كه اغلب با درد ساق پا نيز همراه است كه در اين صورت به آن ((سیاتیک)) (sciatica) مي گويند.

بيرون زدگي ديسك كمر، 15 برابر شايع تر از دیسک گردن و يكي از شايع ترين علل كمردرد است.ديسك هاي گردن در 8% موارد و ديسك هاي ناحيه پشت (سينه) فقط در 1 تا 2 درصد موارد دچار بيرون زدگي مي شوند. دو فضاي اول بين مهره اي (يعني فضاهاي بين مهره اول و دوم و سوم گردن)، و استخوان هاي خاجي و دنبالچه داراي ديسك بين مهره اي نيستند.

اكثر موارد بيرون زدگي ديسك بين مهره اي در دهه سوم يا چهارم زندگي، يعني هنگامي كه هسته نرم ( NUCLEUS PULPOSUS)هنوز حالت ژلاتيني دارد روي مي دهند. با افزايش سن، اين هسته خشك مي شود و خطر بيرون زدگي آن بسيار كاهش مي يابد. پس از 50 يا 60 سالگي، اغلب آرتروز و يا تنگي مجراي مهره اي باعث ايجاد كمردرد و يا درد ساق پا مي شوند.

بيرون زدگي ديسك كمر، اغلب در مهره هاي چهارم وپنجم روي مي دهد و بيماري با درد ناحيه كمر، باسن ها و ران همراه است و ممكن است به پا و / يا انگشتان پا امتداد پيدا كند. گرفتاري عصب سیاتیک شايع تر از ساير اعصاب است. عصب راني هم ممكن است گرفتار شود و در تمام يك يا هر دو ساق و يا حتي پاها ايجاد گز گز نمايد و يا با سوزش ران ها و ساق ها همراه باشد.

فتق ديسك ممكن است در افرادي كه دائماً در حالت نشسته قرار دارند و به ويژه در اشخاصي كه مرتباً اجسام سنگين را بلند مي كنند ايجاد شود. آسيب ديدگي هاي ضربه اي (سريع)ديسك هاي كمري به طور شايع هنگامي ايجاد مي شوند كه فرد بر روي مچ پا خم شده و ناگهان ، بدون استفاده از ساق ها از جا بر مي خيزد. كمردرد خفيف نشان دهنده پارگي كلي ديسك است كه ممكن است موجب بروز يك رويداد ضربه اي ناشي از خم شدن براي برداشتن شيئي مانند مداد از روي زمين شود.

هنگامي كه مهره در وضعيت مستقيم قرار دارد (مثلاً در زمان ایستادن یا دراز کشیدن) فشار داخلي به طور مستقيم بر روي تمام بخش هاي ديسك تقسيم مي شود. در هنگام فشار داخلي به طور مستقيم بر روي تمام بخش هاي ديسك تقسيم مي شود. در هنگام نشستن يا خم شدن براي بلند كردن اشياء فشار داخلي وارد شده بر ديسك مي تواند از 17psi (در حالت دراز كش) به بيش از psi300 (در حالت بلند كردن شيء، در وضعيتي كه پشت و كمر خم شده است) برسد.

حركت محتويات ديسك مهره اي به داخل مجراي اعصاب مهره اي هنگامي روي مي دهد كه پوشش غشاي ديسك (حلقه فيبري) در زمان نشستن يا خم شدن، از سمت جلو (به طرف شکم) تحت فشار قرار گيرد و به طرف عقب كشيده شود.

مجموعه نازك شدن غشا ناشي از كشش و افزايش فشار داخلي (Psi 300 – 200 ) منجر به پارگي حلقه فيبري مي شود. سپس محتويات ژله مانند ديسك به داخل مجراي مهره اي حركت مي كنند و اعصاب را تحت فشار قرار مي دهند كه در نتيجه، دردي شديد و معمولاً ناتوان كننده را به همراه دارد

منبع:برگرفته از کتاب کمردرد

درمان پوکی استخوان با ورزش تای چی

انجام تمرینات بدنی و فعالیت های ورزشی، بیماری پوکی استخوان را در افراد به صورت بارزی کاهش می دهد.

پوکی استخوان بیماری است که موجب کاهش مواد معدنی از جمله کلسیم می گردد و در نتیجه خطر شکستگی استخوان افزایش می یابد.

مصرف کلسیم و ویتامین D میزان وقوع این بیماری را کاهش می دهد از دیگر علل توسعه این بیماری سیگار کشیدن، یائسگی زودرس و عدم انجام تمرینات ورزشی می باشد.

همچنین انجام ندادن تمرینات ورزشی کنترل کننده در کودکان پیش از سن بلوغ یک عامل فوق العاده مهم می باشد.

زمانیکه فرد به دلیل شکستگی ران بستری و فرد بی حرکت است در پای شکسته و پای دیگر آن مواد معدنی استخوان کاهش چشمگیری خواهد داشت و موجب دو برابر شدن خطر شکستگی ران در طی 10 سال پس از آن می شود امروزه نیز کاهش فعالیت جسمانی یکی از دلایل اصلی افزایش شکستگی ران در افراد بالای 30 سال می باشد.

تمرینات هوازی می تواند میزان مواد معدنی استخوان را افزایش دهد.

همچنین تمرین ترکیبی قدرتی و تعادلی خطر افتادن و شکستگی را در افراد سالمند کاهش می دهد.

لازم به ذکر است که تمرینات هوازی و تمرینات قدرتی هر دو موجب بهبود چگالی مواد معدنی مهره های ستون فقرات می شود اما باید توجه داشت که میزان تأثیرگذاری دو نوع تمرین متفاوت است.

برنامه تمرینی شدید که شامل تمرینات ورزشی تحمل وزن می باشد مانع از دست دادن میزان مواد معدنی استخوان می شود.

تمرینات تعادلی و قدرتی نیز موجب کسب تعادل و قدرت عضلانی در بیماران مبتلا به پوکی استخوان می شود که بهبود تعادل در افراد سالمند به منظور جلوگیری از افتادن می باشد.

قابل توجه است که تمرینات بدنی دارای یک اثر پیشگیرانه در برابر شکستگی ها در اثر افتادن می باشد فعالیت های بدنی باید ترکیبی از تمرینات هوازی و تمرینات قدرتی باشد که می توان به دوچرخه سواری، راه رفتن، دویدن و ژیمناستیک ترکیبی اشاره کرد در افراد مسن تر باید به تمرینات قدرتی و تعادلی توجه بیشتری داشت که به عنوان مثال می توان به ورزش تای چی اشاره داشت.

در حد امکان تمرینات باید در ابتدا زیر نظر پزشک انجام شود یک نمونه از برنامه تمرینی برای بیماران تمرین نکرده و مبتلا به پوکی استخوان در 4 هفته اول جلسه تمرینی با 10 دقیقه گرم کردن برروی دوچرخه با شدت کم آغاز می شود سپس تمرین با شدت متوسط برای مدت 10 دقیقه می رسد و به دنبال آن 3 تا 5 دقیقه با شدن کم ادامه می یابد.

این تمرینات برای دو بار در اولین هفته، سه بار در دومین هفته و چهار بار در سومین هفته انجام می شود این برنامه شامل دو جلسه تمرینی در هفته برای هفته اول و سه جلسه تمرینی در هفته براي هفته های دوم و سوم می باشد، برنامه تمرینی برای مدت 4 تا 8 هفته با تکرار برنامه هفته سوم انجام می شود.

لازم به ذکر است، که برای انجام فعالیت بدنی در بیماران مبتلا به پوکی استخوان مواد منع مقطعی وجود ندارد البته باید برای این بیماران تمریناتی را در نظر گرفت که خطر افتادن در آنها حداقل می باشد.

 

منبع: خبرنگاران

 

کمردرد بارداری شایع است

---

کمردرد بارداری یکی از شایع‌ترین موارد شکایت زنان باردار است، اما متخصصان می‌گویند راه‌هایی وجود دارد که می‌توان با به کارگیری آنها، درد کمر را بهبود داد.

---

بارداری یکی از شیرین‌ترین دورانی است که مادر برای به آغوش کشیدن نوزادش، آن را با صبر و شکیبایی در طول 9 ماه سپری می‌کند، اما این دوران عوارض بسیاری از جمله سنگینی بدن، احساس تهوع، بی‌حوصلگی، خستگی، سردرد و کمردرد مادر را نیز به همراه دارد.

 

با رشد جنین، رحم به هزار برابر اندازه اولیه خود افزایش پیدا می‌کند که همین امر باعث می‌شود تا سایز و تعادل بدن به هم بخورد و کمردرد بروز کند، ولی با قدری حوصله و رعایت توصیه‌هایی که از سوی پزشک متخصص می‌شود، می‌توان این شرایط را آسان‌تر کرد.

 

علل کمردرد بارداری

- بزرگ شدن رحم که باعث انتقال مرکز ثقل بدن به جلو می‌شود.

- کشش عضلات پشت و ضعف عضلات پشت و شل بودن عضلات شکم

- چاقی و اضافه وزن مادر

- هورمون‌های حاملگی شامل «ریلاکسین» و «پروژسترون» که برای شل شدن عضلات، مفاصل لگن و تسهیل زایمان مفید هستند باعث درد در ناحیه لگن می‌شوند.

- در برخی از زنان باردار به علت کاهش حرکت بدن و سفتی مفاصل، دردها تشدید می‌شود.

- استرس که همواره به دنبال نقاط ضعیف بدن می‌گردد تا این اعضا‌ را تحت‌الشعاع قرار دهد. در بارداری نیز به علت بروز تغییرات محسوس در لگن، زنان باردار با استرس و در نتیجه، کمردرد‌های فزاینده‌ای روبه‌رومی‌شوند.

- در پایان بارداری، فشار جنین روی اعصاب نخاعی سبب درد کمر می‌شود.

برای برداشتن چیزی از روی زمین از کمر خم نشوید، بلکه ابتدا بنشینید و سپس آن را بردارید

راه های کاهش کمردرد بارداری

1- سعی کنید با توصیه و مشورت پزشک خود ورزش کنید، چرا که ورزش کردن، بخش تحتانی کمر و شکم را تقویت کرده و برای رفع دردهای کمری و مفاصل نیز مفید است.

خیلی از خانم های باردار از شنا لذت می برند و پزشکان نیز خیلی به انجام این ورزش در دوران بارداری توصیه می کنند. پیاده روی یا ورزش های مخصوص قبل از وضع حمل یا یوگا نیز برای شما مفید است.

یک حرکت تمرینی دیگر هم هست که خیلی به رفع کمردرد کمک می کند: روی کف دست ها و زانوها خم شوید. شکمتان را به داخل کشیده و تیره پشتتان را به سمت بالا قوس دهید. چند ثانیه این حالت را نگه دارید و بعد آزاد کنید. سه تا پنج مرتبه یک حرکت را تکرار کنید و کم کم تعداد تکرارها را به 10 برسانید.

 

2- برای برداشتن چیزی از روی زمین از کمر خم نشوید، بلکه ابتدا بنشینید و سپس آن را بردارید. هنگام بلند کردن اجسام سنگین از دیگران کمک بخواهید. از حرکات ناگهانی دست و دراز کردن بیش از اندازه آن بالای سر خودداری کنید.

 

3- کفش ‌های راحت و مناسب بپوشید و از پوشیدن کفش‌های پاشنه‌دار خودداری کنید. پوشیدن کفش‌های ‌پاشنه‌کوتاه با انحنای مناسب توصیه می شود. شلوارتان هم باید شلوار مخصوص حاملگی با خطر کمر پایین باشد.

 

4- تا جایی که می‌توانید استراحت کنید و پاهای خود را بالا نگه دارید. روی کمرتان نخوابید. به پهلو بخوابید ، در حالی که یک یا هر دو زانو را خم کرده باشید و یک بالش بین زانوهایتان و یک بالش دیگر هم زیر شکمتان قرار دهید.

 

5- سعی کنید از کمربندهای مخصوص نگهدارنده کمر استفاده کنید. تحقیقات نشان می‌دهند بستن کمربند مخصوص بارداری در قسمت پایینی شکم و همچنین استراحت کردن تا حد زیادی در کاهش کمردرد‌های بارداری موثر است.

 

6- روی صندلی‌هایی که از پشت کمر خوب محافظت می‌کنند، بنشینید و لم ندهید و در صورت لم دادن، بالش کوچکی در قسمت پایینی کمر خود بگذارید.

 

7- بهتر است در مناطق دردناک از ماساژ، کمپرس سرد (به علت کاهش التهاب در مفاصل متورم و دردناک) و گرم (خوابیدن در وان آب گرم که احساس آرامش و شل شدن در بدن را می‌دهد) استفاده کرد. کمپرس گرم مثل حمام داغ، حوله داغ و بطری آب داغ، و کمپرس سرد مثل گذاشتن یک بسته یخ روی کمر.

کمپرس سرد به دلیل اینکه در ناحیه کشاله ران یا زیر بغل می‌تواند باعث کاهش سریع دمای بدن شود، برای زنان باردار خطرناک است

8- می‌توان برای تسکین دردها (به هنگام بارداری) از قرص استامینوفن با دستور پزشک استفاده کرد. استفاده از قرص‌هایی مثل ایپوپروفن  و دیکلوفناک در بارداری ممنوع است و بهتر است به جای مصرف مسکن‌ها، زنان باردار با صاف ایستادن و صحیح نگه داشتن شانه‌ها، فشار را از روی کمر بردارند.

 

9- برای جلوگیری یا کاهش درد کمر، زنان باردار باید نحوه صحیح ایستادن و نشستن را بدانند. با پیش رفتن بارداری و بزرگتر شدن رحم، به طور طبیعی شانه هایتان را بیشتر به سمت عقب می دهید تا کمی از وزن رحم که شما را به سمت جلو می کشد را برطرف کنید. همین عمل منجر به فشار آوردن روی کمر خواهد شد. به همین دلیل لازم است که در مورد طرز ایستادن و نشستن خود با پزشکتان مشورت کنید تا بهترین حالت را به شما معرفی کند.

 

10- سالم ترین حالت قرارگیری بدن که قبل از بارداری می دانستید برای ماه های اول بارداری که هنوز رحم بالاتر از نافتان نرفته است خوب است. شانه ها را به عقب داده، باسن را به سمت پایین فشار دهید و صاف صاف بایستید.

 

11- وقتی می نشینید، پاهایتان را کمی بالاتر قرار دهید و به هیچ عنوان چهارزانو ننشینید. در نشستن های طولانی مدت، هر از گاهی وضعیت نشستن‌تان را تغییر دهید. بهتر است مواقعی که نیاز به ایستادن طولانی دارید، یک پا را در سطحی بلندتر مثل پله یا چهارپایه قرار دهید.

 

اگر به کارگیری روش های بالا باعث کاهش درد کمر شما نشد، حتما با پزشک خود در این باره صحبت کنید.

 

پیشگری از کمردرد بارداری

کنترل وزن و پرداختن به یک ورزش آهسته و پیوسته، معاینه و مشورت با پزشک قبل از بارداری، می‌تواند از کمردردهای فرساینده در طول بارداری پیشگیری کند.

همچنین تغذیه مناسب و مصرف مواد غذایی حاوی کلسیم و فسفر می‌تواند به استحکام استخوان‌ها و مفاصل کمک کند.

کمردرد‌های ناگهانی و شدید می‌تواند نشان دهنده زایمان زودرس باشد، لذا نباید به هیچ عنوان دردهای کمر را نادیده بگیرید

چه مادرانی بیشتر به کمردرد مبتلا می‌شوند؟

طبق بررسی‌های صورت گرفته، افرادی که در بارداری‌های قبلی دچار کمردرد بوده‌اند یا به نوعی مبتلا به بیماری در مفاصل یا کمرشان هستند، بیش از سایرین مستعد ابتلا به کمردرد بارداری هستند.

زنان باردار کم‌تحرکی که قابلیت انعطاف مفاصل آنها کمتر و عضلات ناحیه پشت و شکم آنها ضعیف است مستعد کمردرد هستند.

مادران چاق و مادران دارای جنین دوقلو  نیز مستعد ابتلا به کمردرد بارداری هستند.

 

کمردردهای خطرناک

درد کمر اگر سخت و غیرقابل تحمل و همراه با علائم دیگر باشد، می تواند نشانه یک مشکل جدی تر باشد. به همین دلیل نباید به هیچ عنوان دردهای کمر را نادیده بگیرید.

کمردرد‌های ناگهانی و شدید می‌توانند مربوط به آرتروز ، پوکی استخوان و حتی زایمان زود رس  باشند، ولی در صورتی که کمردرد همراه با تب و لرز باشد می‌تواند نشان دهنده عفونت کلیه‌ها باشد.

گاهی کمردردهای شدید به علت انحراف مهره‌های کمری یا لگن است و معمولا در بارداری با علامتی همراه می‌شوند.

دردی که همراه با انتشار به پشت ران یا باسن باشد، می‌تواند ناشی از تشدید فشار روی عصب سیاتیک  باشد که با راه رفتن، از پله بالا رفتن، برخاستن از حالت نشسته به ایستاده، چرخیدن در تخت یا بلند کردن اجسام شروع می‌شود و در مواردی که فشار روی عصب سیاتیک زیاد باشد، همراه با بی‌حسی کشاله ران و اندام تناسلی خواهد بود که در مواقعی موجب عدم کنترل ادرار، و مدفوع وبی اختیاری دفع ادرار  می‌شود.

منبع:تبیان

کمردرد چه خصوصیاتی دارد - علت کمر درد چگونه مشخص میشود

 دردی که بیمار مبتلا به کمردرد احساس میکند ممکن است خصوصیات زیر را داشته باشد

• کمر درد ممکن است با خم شدن و یا بلند کردن اجسام بیشتر شود

• کمر درد ممکن است با نشستن شدیدتر شود

• کمر درد ممکن است با ایستادن و راه رفتن بدتر شود

• کمر درد ممکن است بعضی روزها شدید باشد و بعضی روزها خفیف بوده یا اصلاً وجود نداشته باشد

• کمر درد ممکن است به پشت باسن یا قسمت خارجی لگن انتشار پیدا کند ولی پایین تر نرود

• کمر درد ممکن است به ساق انتشار پیدا کند. این درد ممکن است همراه با احساس خواب رفتگی و گزگز و یا حتی احساس ضعف و سستی در ساق و پا باشد. به این حالت سیاتیک میگویند. توجه داشته باشید که سیاتیک ممکن است بدون کمردرد باشد.

بررسی های تشخیصی کمر درد

پزشک معالج بعد از صحبت با بیمار راجع به مشکلات وی، و بعد از معاینه ممکن است از آزمایشات یا روش های تصویربرداری برای مشخص کردن علت کمردرد استفاده کند. این روش های تصویربرداری عبارتند از

 

رادیوگرافی ساده X-ray

 

گر چه تصاویر حاصله از یک رادیوگرافی ساده  فقط استخوان را نشان میدهند ولی میتوانند اطلاعات مهمی مثل شکستگی استخوان، تغییرات ناشی از روند پیری در مهره و تغییر شکل و دفرمیتی های ستون مهره را نشان دهد.

ام آر آی Magnetic resonance imaging MRI

 

ام آر آی  میتواند اطلاعات بیشتری را راجع به بافت های نرم مثل عضلات، لیگامان ها، دیسک بین مهره و نخاع و اعصاب نخاعی در اختیار پزشک قرار دهند. هرنی دیسک را میتوان با این روش بهتر تشخیص داد.

سی تی اسکن Computerized axial tomography scan CT scan

 

باسی تی اسکن  میتوان مشکلات استخوانی مهره را بهتر مشاهده کرد.

اسکن استخوانی Bone scan

 

به آن اسکن رادیوایزوتوپ هم میگویند. میتواند در مواردی مانند عفونت، سرطان، روماتیسم، اسپوندیلولیستزی و یا سایر علل به تشخیص کمک کند.

تست تراکم استخوان Bone density test

 

در تشخیص پوکی استخوان  که میتواند از علل زمینه ای و مساعد کننده کمردرد باشد کمک میکند.

 

 

منبع:ایران ارتوپد

 

 

11 توصیه مهم برای تقویت استخوا‌ن‌ها

استخوان‌ها مهم‌ترین و ضروری‌ترین اعضای بدن هستند، چرا که هرچه قوی‌تر باشند، سلامت، تندرستی و تناسب اندام‌های بدن بیشتر تامین می‌شود.

کارشناسان بهداشت و سلامت عمومی تاکید دارند که علاوه بر مصرف مقادیر کافی کلسیم در طول روز از طریق رژیم غذایی، راه‌ها و توصیه‌های دیگری نیز برای تقویت بافت استخوانی و بهبود سلامت این اعضای مهم وجود دارد.

در این مقاله 11 پیشنهاد مفید و موثر ارائه شده که رعایت آنها به تقویت استخوان ها و حفظ سلامت این بافت در طولانی مدت کمک می‌کند. این توصیه های مفید عبارتند از:

1- از مصرف سبزیجاتی مانند کلم بروکلی که دارای برگ هایی به رنگ سبز تیره هستند و همچنین فرآورده‌های لبنی غافل نشوید، چون این مواد غذایی سرشار از ویتامین D هستند و به طور شگفت آوری به تقویت استخوان ها کمک می‌کنند.
2- سیر و پیاز نیز منبع غنی از عنصر سولفور هستند که مصرف آن به استحکام استخوان ها کمک می‌کند.
3- از مصرف نوشیدنی‌های گازدار جدا پرهیز کنید. این نوشابه‌ها حاوی فسفر زیاد هستند و فسفر زیاد باعث می‌شود بدن کلسیم از دست بدهد، بنابراین نوشابه‌های گازدار بیشتر به تضعیف بافت‌های استخوانی کمک می‌کنند.
4- از مصرف مواد غذایی حیوانی و غنی از پروتئین به مقدار زیاد نیز خودداری کنید. این مواد غذایی نیز در کاهش سطح کلسیم در بدن نقش دارند و باعث می‌شوند بدن کلسیم از دست بدهد.
5- مصرف قهوه و چای را کاهش دهید و در عوض یک لیوان شیر بنوشید. شیر غنی از کلسیم و سایر املاح تقویت کننده بافت استخوانی مانند ویتامین D، پروتئین مفید و پتاسیم است که به استحکام استخوان ها کمک می‌کنند.
6- حتما به هر شکلی که می‌توانید فعالیت بدنی و تحرک داشته باشید. بالا رفتن از پله‌ها، دویدن، بالا و پایین پریدن و انجام تمرینات ورزشی شبیه به وزنه برداری در تقویت استخوان ها موثر است.
7- اگر در طول روز به اندازه کافی از مواد غذایی حاوی املاح مفید برای استخوان ها استفاده نمی‌کنید، مکمل‌ها را به رژیم غذایی روزانه خود بیافزایید. قبل از مصرف هر مکمل یا ترکیب گیاهی حتما با یک متخصص تغذیه مشورت کنید.
8- هیچ وقت برای انجام بازی‌های ورزشی دیر نیست. فوتبال، بدمینتون و بسکتبال همگی به افزایش حجم عضلات و در نهایت به تقویت و سلامت استخوان ها کمک می‌کنند. با این حال اگر این بازی‌های ورزشی شادی بخش را از جوانی آغاز کنید هرگز به پوکی استخوان مبتلا نخواهید شد.
9- می‌توانید از گیاهان استخوان ساز در رژیم غذایی روزانه خود استفاده کنید. گیاه آلفا آلفا، علف جو، ریشه گیاه قاصدک، گزنه و جعفری از این گونه هستند.
10- سحرخیز باشید و صبح ها حداقل 15 دقیقه در معرض نور خورشید صبحگاهی قرار بگیرید تا ویتامین D به اندازه کافی در بدنتان تولید شود.
11- سیگار و الکل را فراموش کنید چون هر دو در افت تراکم استخوانی و تحلیل استخوان ها نقش دارند.

منبع:سه نسل

روش هاي مختلف تشخيص پوكي استخوان

علائم  و عوامل پوكي استخوان موريانه اي در  استخوان

 ‌ پوكي استخوان،  شايع ترين بيماري متابوليك استخوان است كه با بالا رفتن اميد به زندگي، اهميت آن به عنوان يك معضل عمومي بيش از پيش شناخته شده است. آمار هاي موجود نشان دهنده ابتلاي بيش از75ميليون نفردر اروپا، ژاپن وايالات متحده به اين بيماري است. هزينه هاي تحميل شده ناشي از اين بيماري شامل هزينه بستري در بيمارستان، مراقبت سرپايي، خدمات پرستاري، درمان هاي دارويي وروزهاي كاري از دست رفته است.  علا‌وه بر اين  افزايش احتمال مرگ در مبتلايان، شكستگي هاي استخواني، زمين گيرشدن وعوارض ثانوي ناشي از آن، درد كمر وكاهش قد براي سلامتي سالمندان تهديد كننده  هستند . لذا پيشگيري از اين بيماري براي حفظ سلامتي، كيفيت زندگي و استقلال به خصوص در دوران سالمندي ضروري است. 

 ‌تعريف پوكي استخوان

پوكي استخوان بيماري سيستميك اسكلتي است  كه منجربه كاهش توده استخواني و تخريب ميكروسكوپي نسج استخوان و افزايش شكنندگي آن مي شود. اين بيماري در مراحل اوليه بدون علامت بوده وغالبا تا زمان شكستگي استخوان تشخيص داده نمي شود.

 ‌‌فاكتورهاي خطر زاي پوكي استخوان در زنان 

حداكثر تراكم استخواني( ‌PBM‌ )  در زنان كمتر از مردان است. همچنين تغييرات هورموني پس از يائسگي در بروز پوكي استخوان تاثير گذار است. از سوي ديگرمتوسط طول عمردر زنان بيش از مردان است و در نتيجه كاهش توده استخواني درآن ها بيشتر خواهد بود. با بالا رفتن اميد به زندگي در بسياري از نقاط جهان زنان بيش از يك سوم عمرخود را پس از يائسگي طي مي كنندكه اين روند به خصوص در آسيا  با  توجه  به جمعيت انبوه قابل ملاحظه است. لذا درمجموع شيوع پوكي استخوان در زنان سه برابر مردان است. ‌

سن

‌ با افزايش سن ، خطربروز پوكي استخوان بالا مي رود به نحوي كه تا 75 سالگي 30% زنان سفيد پوست دچار پوكي استخوان مي شوند. ‌

نژاد

زردپوستان وسفيد پوستان در مقايسه با سياه پوستان از توده استخواني كم تراكم تري برخوردار ند. ‌

كاهش هورمون هاي جنسي

‌ هورمون هاي جنسي بر روي رشد استخوان موثر ند. توليد آن ها كمي قبل از بلوغ وپس از آن افزايش پيدا مي كند.  البته  سير زماني توليد آن ها كاملا با رشد توده استخواني تطابق ندارد. كاهش آن عامل اصلي پوكي استخوان در زنان پس از دهه پنجم زندگي است.

 ژنتيك

 نقش توارث در تراكم معدني استخوان(‌BMD‌)  شناخته شده است. اين تاثيردر تراكم فقرات كمري، گردن استخوان وديستال ساعد بيشتر و در پروگزيمال فمور وساعدكمتر مشهود است.  

ابتلا به بيماري ها و مصرف داروها

پركاري تيروئيد، هيپرپاراتيروئيديسم،  ديابت وابسته به انسولين، بيماري هاي گوارشي، بيماري هاي متابوليك وتغذيه اي، سرطان ها ومصرف داروها (مانند ضد تشنج ها وداروهاي ضد سرطان)سبب افزايش بروز پوكي استخوان مي شود.

رژيم غذايي

 مصرف كلسيم دركودكان، سن بلوغ وزنان قبل از يائسگي سبب افزايش تراكم استخوان مي شود. همچنين بر  طبق  بعضي مطالعات با هرگرم مصرف اضافي كلسيم ، خطرشكستگي استخوان لگن 25% كاهش پيدا مي كند.

سابقه شكستگي قبلي

‌ سابقه شكستگي استئوپروتيك قبلي در فرد يا شكستگي استخوان لگن در مادر فرد، خطرشكستگي بعدي را در هر دو جنس افزايش مي دهد.

مصرف سيگار

مصرف سيگار ‌ باعث ايجاد اختلال‌ در جذب‌ كلسيم‌ و ساخت‌ استخوان،   يائسگي زودرس ، كاهش وزن وتخريب استروژن مي شود.

مصرف الكل ‌

مصرف الكل  بر متابوليسم پروتئين وكلسيم، تحرك فرد وفعاليت غدد جنسي موثر بوده واثرسمي روي استئوبلاست ها دارد. ‌

بي تحركي ‌

ورزش سبب افزايش رشد استخواني به‌خصوص در كودكي ودوران بلوغ مي شود به نحوي كه تراكم استخواني بستگي به سطح فعاليت معمول روزانه دارد.

ورزش شديد

‌ ورزش بسيار سخت و شديد به علت تبعيت ورزشكار از يك برنامه غذايي خاص يا تاخير بلوغ به علت اختلالات هورموني ناشي از فعاليت شديد، خطر پوكي استخوان را افزايش مي‌دهد.

علائم باليني پوكي استخوان

پوكي استخوان هيچگونه علائم هشداردهنده اي ندارد و معمولا بيماران تا پيش از شكستگي استخوان ها علامتي ندارند. بنابراين علامت اصلي پوكي استخوان همان عارضه اصلي يعني شكستگي است. فاكتورهاي خطرزاي شكستگي شامل كم بودن تراكم استخواني و فشار به اسكلت دراثر تروما يا فعاليت روزانه است. شايع‌ترين نوع تروما درشكستگي هاي استئوپروتيك، سقوط يا زمين خوردن است. خطر  سالانه سقوط در زنان 85 سال به بالا 50% ودر مردان سالمند 33 % است.50%موارد سقوط به علت اختلال عملكرد اعضا مانند كاهش ادراك اندام هاي تحتاني، اختلال در راه رفتن، كاهش كنترل وضعيت، ضعف عضلات، كاهش رفلكس ها وكاهش ديد است. بيماري هاي مزمن مانندمشكلات عصبي، قلبي، حوادث عروقي مغز، بي اختياري ادرار، افسردگي، اختلالات شناختي ومصرف داروهاي آرام بخش و ضد افسردگي نيز خطرسقوط را افزايش مي دهند. مسائل محيطي مانند نوركم وسطوح لغزنده نيز در افزايش خطر زمين خوردن موثر هستند. احتمال شكستگي به جهت ونوع زمين خوردن، نرم يا سفت بودن محل وتراكم استخوان بستگي دارد. همچنين بدون توجه به سن، ميزان شكستگي در زنان پس از يائسگي3 برابر مردان است به نحوي كه خطرشكستگي در طول عمر يك زن سفيد پوست 15% است. شايع‌ترين محل هاي شكستگي، لگن ،مهره ها وساعد  و   جدي ترين، كشنده ترين، پرعارضه ترين و پرهزينه‌ترينآن ها شكستگي لگن است كه معمولا ناشي از تروما بوده وگاه خود به خود رخ مي دهد. سن متوسط رخداد آن در كشورهاي پيشرفته 80 سالگي و دركشورهاي در حال توسعه كمتر است. شكستگي لگن به‌طور متوسط نياز به 30 روزبستري دارد.20 %بيماران در سال اول شكستگي عمدتا در اثربيماري زمينه اي قبلي فوت كرده،20% نياز به بستري طولاني در آسايشگاه پيدا كرده و تنها يك سوم بازماندگان به حد اوليه توانمندي خود مي رسند. شكستگي مهره در زنان به خصوص در سن بالاتر بيشتررخ مي دهد. بر اساس بررسي هاي راديولوژيك 26-19% زنان سفيد پوست پس از يائسگي تغيير شكل مهره ها به خصوص در وسط فقرات پشتي  يا محل اتصال مهره هاي سينه اي  به كمري دارند. بر خلاف شكستگي هيپ، ميزان مرگ دراين افراد زياد نيست ولي كيفيت زندگي شديدا مختل مي شود. علاوه بر پوكي استخوان درشكستگي ستون فقرات به خصوص در مردان، فشارهاي شغلي، تروما و تصادفات را بايد در نظر گرفت. شكستگي ساعد معمولا در اثر زمين خوردن رخ مي دهد. ميزان آن در زنان 5 سال پس از يائسگي بالا رفته و حداكثر آن در 70-60 سالگي است و پس از آن مجددا كاهش پيدا مي كند. مرگ ومير نادر ولي اين نوع شكستگي دردناك است و به6-4 هفته ماندن در گچ وگاه جراحي نياز دارد. ‌

پوكي استخوان در مراحل پيشرفته تر  موجب بروز:‌

•  شكستگي‌ خود به خود يا با كمترين ضربه بر استخوان ها مخصوصا در نواحي ران و لگن، كمر و ستون مهره‌ها.‌
•  كمر درد شديد در نقطه اي خاص كه نشانه شكستگي است.
•  قوز پشت كه موجب انحناي پشت يا قوز درآوردن و‌ كوتاه شدن قد مي شود .

بعضي از محققان عقيده دارند افتادن دندان ها در سال هاي بالا نيز ناشي از همين پوكي استخوان است . هنگامي كه  بيماري خيلي شديد باشد، فشارهاي خفيفي مثل خم شدن به جلو، عطسه يا سرفه كردن مي‌تواند باعث شكستگي مهره شود. ‌

روش هاي مختلف تشخيص پوكي استخوان

1)التراسوند

‌ يكي از روش‌هاي رايج اندازه‌گيري پوكي استخوان استفاده از اولتراسوند است. سيستم اولتراسوند اندازه‌گيري مواد معدني استخوان، بسيار كوچك‌تر و ارزان‌تر از روش سنجش تراكم استخوان يا دانسيتومتري است و زمان انجام اين كار حدود 1 دقيقه است ومزيت آن در نداشتن اشعه يونيزه است. ‌

مشخصات دانسيتومتري از اولتراسوند

‌1- عدم وجود اشعه يون ساز

‌2- امكان تكرار تصاوير ناحيه مورد نظر

‌3- مشخص شدن ميزان مواد معدني ناحيه مورد نظر به همراه حدود هندسي آن‌

4- كنترل خودكار درجه حرارت براي معتبرترين اندازه‌گيري‌

‌5- كاليبراسيون دقيق و كنترل داخلي

‌6- نمايش رنگي تصاوير براي ارزيابي بهتر دانسيته

‌7- ذخيره‌سازي تصاوير بيماران براي مدت طولاني به منظور پيگيري

‌8- دسترسي آسان به تصاوير براي اپراتور

‌9- امكان مقايسه بين چندين تصوير‌ ‌

2)توموگرافي

اين شيوه تصوير برداري در حقيقت به معني تصوير برداري‌ ‌مقطعي و عرضي از اعضاي بدن است و البته اين روش تشخيصي براي مناطق بالاتر از گردن استخوان ران قابل استفاده نيست. اسكن استخوان‌ ‌يا CT ‌‌در مورد تشخيص سرطان هاي‌ ‌متاستاتيك (تهاجم سرطان از ساير نقاط بدن به استخوان) يا تومورهاي اوليه استخواني‌‌ ‌مفيدتر هستند‌. ‌

3)‌ راديوگرافي ‌

راديوگرافي ، يا عكس برداري با اشعه‌ X ‌، قديمي‌ترين و‌ ‌شايع ترين نوع  تصوير  برداري تشخيصي پزشكي است كه بيش از يك قرن پيش كشف شده است ، عكس‌برداري‌ ‌با‌ اشعه‌ ‌ايكس ‌مي‌تواند تصاوير تشخيصي از بدن انسان را روي فيلم يا روي صفحه كامپيوتر‌ ‌نشان دهد‌.‌

عكس‌برداري با اشعه ايكس سريع‌ترين و آسان‌ترين راه براي ديدن استخوان هاي  شكسته،‌‌ ‌مفاصل يا‌ آسيب‌هاي‌ ‌مهره‌اي ‌است، حداقل دو تصوير از زواياي مختلف براي تشخيص لازم است و ممكن است‌ ‌در محل مفاصل زانو ، آرنج يا مچ گاهي سه تصوير لازم باشد. راديوگرافي كليد اصلي‌ ‌براي راهنمايي‌ ‌جراحي هاي ارتوپدي‌ ‌و درمان صدمات ناشي از‌ ‌ورزش است، اما راديوگرافي حتي در شكل پيشرفته ممكن است، يافته واضحي از‌ ‌سرطان هاي استخوان‌ ‌را نشان ندهد، لذا‌ ‌غربالگري سرطان هاي استخوان و تشخيص در مراحل اوليه نياز به روش‌هاي ديگري مثل‌ سونوگرافي‌،‌ MRI ‌،‌ ‌اسكن استخوان‌ ‌و ... دارد‌. 

محدوديت‌هاي راديوگرافي استخوان‌ ‌

با وجود اين كه تصاوير به دست آمده جزئيات‌ ‌استخوان را به وضوح نشان مي‌دهند اطلاعات كمي در مورد بافت هاي نرم در اختيار پزشك‌ ‌قرار مي‌دهند‌.

• ‌ به عنوان مثال MRI ‌‌در مورد ضايعات زانو و شانه مخصوصا در تشخيص پارگي هاي‌ ‌ليگاماني ، وجود مايع در مفصل و ساير مشكلات، بيشتر كمك كننده است‌‌.
•  در مورد ارزيابي استخوان‌ هايي كه در اثر صدمات دچار فشردگي و كوفتگي استخواني‌ ‌شدند وخطوط قابل رويت شكستگي در آن ها ايجاد نشده MRI ‌‌استفاده مي‌شود‌. ‌
• ‌‌‌MRI  به ويژه در مورد تصويربرداري از‌ ستون‌ ‌فقرات ‌و نخاع درون آن مفيد است‌.
•  سونوگرافي ‌در مورد صدمات اطراف مفصل و ارزيابي مفصل لگن در بچه‌ها براي تشخيص مشكلات مادرزادي‌ ‌مفيد است.‌‌ ‌

بنابراين بهترين روش پيشگيري ازپوكي استخوان و عوارض آن، رعايت رژيم غذايي مناسب، فعاليت ورزشي مناسب و دوري ازعوامل كمك كننده در افزايش پوكي استخوان ، مانند استعمال دخانيات (به ويژه تمام موارد ذكر شده تا قبل از سن 35 سالگي) و ارزيابي هاي لازم براي تعيين ميزان تراكم استخواني است.‌

4)روشDEXA

بهترين روش براي تشخيص پوكي استخوان، سنجش تراكم استخوان يا دانسيتومتري است. خوشبختانه امروزه براي سنجش تراكم استخوان دستگاه هاي جديدي ساخته شده كه     مي تواند با دقت نسبتا زيادي ، تراكم استخواني و نسبت آن ، با استخوان سالم و سن مناسب را اندازه گيري كنند. اين آزمايش ها براي تشخيص و پيگيري درمان پوكي استخوان ،‌ دقيق‌تر از عكس‌برداري با‌ ‌اشعه هستند. ‌پرتوهاي‌ ‌ايكس‌ معمولا براي تشخيص پوكي استخوان مورد استفاده قرار نمي‌گيرند. اين پرتوها‌ ‌كه به دلايل ديگري استفاه مي‌شوند ممكن است پوكي استخوان را نيز در حالتي كه حدود 25‌‌ ‌تا 40 درصد توده استخوان از بين رفته باشد نشان دهد ولي در‌‌ ‌بيشتر موارد پوكي استخوان تشخيص داده نمي‌شود تا اين كه فرد دچار شكستگي استخوان‌ ‌شود.‌

در  برخي روش هاي قديمي از چشمه‌هاي عناصر راديواكتيو استفاده مي شدكه  با توجه به گران بودن مواد راديواكتيو، كوتاهي نيمه عمر بعضي از عناصر و‌ ‌پايين بودن شار تابشي بعضي از مواد راديواكتيو، دانشمندان در صدد استفاده از‌‌ ‌چشمه‌هايي شدند كه شار تابشي مناسبي داشته  و در عين حال ارزان باشد. لذا تكنيك ‌DXA‌‌ ‌‌ به وجود آمدكه در اين روش مبناي كار دانسيتومتري استفاده‌ ‌از يك منبع با دو نوع پيك انرژي بالا و پايين است كه جذب متفاوتي در بافت هاي نرم و‌ ‌استخوان دارد. درDXA‌‌ ، منبع انرژي اشعه‌‌ X‌ است كه برخلاف ماده راديواكتيو در‌ ‌طول زمان كاهش نمي يابد، بنابراين دقت دستگاه به مقدار زيادي (تا %99)افزايش مي‌يابد .

اصل فيزيكي مهمي كه درسيستم‌هاي‌DXA‌‌  استفاده شده است، اندازه‌گيري ميزان پرتوهاي‌X‌‌ ‌ عبوري از داخل بدن با فوتون‌هاي كم انرژي و پر انرژي است. از آنجا كه ضريب تضعيف‌ ‌پرتوهاي‌X‌  به عدد اتمي و انرژي فوتون وابسته است، اندازه‌گيري مقادير فوتون‌هاي‌ ‌عبور كرده در دو انرژي مختلف اين توان را به‌وجود مي‌آورد كه چگالي سطحي در دو بافت‌ ‌متفاوت، بافت نرم و مواد معدني استخوان   ازيكديگر مشخص  باشند .‌‌

براي‌ ‌به‌وجودآوردن پرتوهاي‌X‌  با دو  انرژي متفاوت از تكنيك‌هاي مختلف استفاده‌‌ ‌مي‌شود:

1-‌‌ تكنيك توليد پرتو با انرژي متفاوت: در اين روش دو ولتاژ ‌ ‌قوي متفاوت بر   تيوب اعمال مي‌شود به‌گونه‌اي كه در هر نيم سيكل در يكي از دو‌ ‌حالت ولتاژ  بالا و ولتاژ  پايين قرار مي‌گيرد. در اين حالت توزيع طيف پهن تري‌ ‌ايجاد مي‌شود كه با استفاده از فيلتر مدور گردان كه عمل كاليبراسيون را  بر عهده‌‌ ‌دارد اثر سخت شدن پرتو، تصحيح مي‌شود. در اين چرخ گردان فيلترهاي معادل بافت نرم و‌‌ ‌استخوان وجود دارد و با محاسبه ضرايب تضعيف موجود ، ‌ تصوير را پيكسل به پيكسل كاليبره مي‌كند.‌‌ ‌

‌2- استفاده از يك  فيلتر لبه: اين  فيلتر  طيف انرژي اشعه‌X‌‌ ‌‌ را به دو قسمت كم و پر انرژي تقسيم مي‌كند. با‌ ‌توجه به اين‌كه دو قسمت طيف ذاتا توزيع طيفي كوچكي دارد مشكل سخت  شدن اشعه كاهش‌‌ ‌مي‌يابد. ‌

‌دستگاه هاي‌‌ DXA  را بر اساس نحوه كاليماسيون تيوب اشعه ايكس به‌كار‌ ‌برده به دو نوع‌‌ Pencil Beam ‌‌و ‌‌Fan  Beam‌ تقسيم بندي مي كنند. در نوع Pencil  Beam ‌‌ ‌از يك يا دو دتكتور استفاده مي‌شود در حالي‌كه در‌‌ Fan  Beam‌ دتكتور‌هاي به‌كار رفته در يك خط قرار دارند كه باعث افزايش سرعت اسكن و دقت بيشتر‌ ‌مي‌شود‌.‌

3-روش  ‌IVA ‌(‌Instant Vertebral Assessment‌) ‌‌‌‌

‌اگر چه پوكي استخوان مشكل شايع و پرهزينه‌اي است با اين حال تكنيك‌هاي غير تهاجمي و دقيقي‌ ‌براي ارزيابي توده استخواني كم وجود دارد كه  براي تعيين ميزان پوكي استخوان در‌‌ ‌فقرات كمري از مهره‌هاي  ‌‌ 1Lتا ‌‌4L‌ تست تراكم استخوان به عمل مي‌آيد ولي اكثر‌ ‌شكستگي‌هاي استخوان در ستون فقرات در ناحيه فقرات پشتي مهره اول كمري رخ مي‌دهد كه‌ ‌گاهي منجر به گوژپشتي مي شود. اين افراد امكان دارد داراي چگالي استخواني نرمال يا‌‌ ‌استئوپني باشند ولي دچار شكستگي مهره‌هاي كمري ناحيه ‌‌1L‌  يا فقرات پشتي شده‌‌ ‌باشند‌.

 ‌پوكي استخوان فاكتور خطري است كه يكي از قوي‌ترين‌‌ ‌فاكتورهاي مرتبط با شكستگي است. علاوه بر توده استخواني، تركيبي از ديگر فاكتورهاي‌ ‌خطر، شامل شكستگي مهره قبلي، به طور معني‌داري خطر پيشرفت شكستگي بعدي را افزايش‌ ‌مي‌دهد. علاوه بر اين وجود شكستگي مهره با افزايش كمر‌ ‌درد، كاهش تحرك، افزايش روزهاي استراحت در بستر، كاهش زمان كار، افسردگي و ميزان‌ ‌بالاتري از بستري شدن و عوارض ناشي از آن همراه  است.

‌‌ ‌بنابراين هر شكستگي‌ ‌مهره، اثر باليني قابل توجهي به دنبال دارد. تقريبا دو سوم تا سه چهارم شكستگي‌هاي مهره بدون علامت است. تشخيص شكستگي مهره بدون علامت در پزشكي باليني به ندرت رخ مي‌دهد و طبق مطالعات 75% از شكستگي‌هاي ستون فقرات به صورت باليني آشكار‌ ‌نمي‌‌شوند، بنابراين استفاده از روش‌هاي مكمل در تكنيك‌‌ DXA‌  ضروري به نظر‌ ‌مي‌رسد. با توليد دستگاه‌هاي ‌‌ DXA‌  و توانايي تهيه تصاوير به صورت رخ و نيم رخ‌ ‌از فقرات پشتي و كمري، آشكار سازي مهره‌هايي كه دچار شكستگي شده، مرتفع شده است‌.

‌تكنيك‌‌ IVA‌  براي اين منظور عرضه شده است و در اين تكنيك با دزجذبي‌‌ ‌بسيار كم، تصاويري دقيق و شفاف به صورت رخ و نيم رخ از مهره‌هاي كمري و پشتي تهيه‌ ‌مي‌‌شود كه پزشك مي تواند با دقت بيشتري ريسك شكستگي را مورد ارزيابي قرار دهد. در‌ ‌اين تكنيك به علت بهره‌گيري از تكنيك تصاوير ديجيتال، با به‌كارگيري فيلتر‌هاي‌ ‌تصويرسازي لبه‌هاي مهره ستون فقرات به راحتي قابل مشاهده است كه كمك شاياني در‌ ‌تشخيص و تعيين شكستگي‌ها مي‌كند. تعيين ارتفاع مهره‌ها پارامتر خوبي براي تعيين‌ ‌احتمال شكستگي استخوان هاي ستون فقرات محسوب مي‌ شود. تعيين ارتفاع تك تك مهره‌ها‌‌ ‌با استفاده از نرم افزار ويژه ‌‌امكان‌پذير است.‌

طبق‌ ‌مطالعات انجام شده با به كارگيري تكنيك‌‌ IVA‌  بيش از 30% بيماران احتياج به درمان‌ ‌دارند، در حالي كه فقط با تعيين چگالي استخوان، اين افراد جزء افرادي قرار مي گيرند  كه به‌صورت‌ ‌اندك دچار كاهش تراكم استخوان هستند  اما  قبلا دچار شكستگي استخوان شده اند و شديدا‌ ‌در خطر شكستگي  هاي ديگري قرار دارند‌. 

 

پوكي استخوان در مردان 

پوكي استخوان(OSTEOPOROSIS) ‌‌همواره به عنوان معضلي جدي براي زنان،‌ ‌مخصوصا پس از دوران يائسگي مطرح بوده اما در اين بين كمتر توجهي به پوكي‌ ‌استخوان در مردان شده است. پوكي استخوان در مردان اهميت زيادي دارد و طبق آمار‌‌ ‌بهداشت جهاني تنها در آمريكا نزديك به دو ميليون مرد، مبتلا به پوكي استخوان‌ ‌پيشرفته بوده و سه ميليون نفر نيز در معرض ابتلا و در مراحل اوليه اين بيماري قرار دارند. پوكي استخوان زماني آغاز مي شود كه به جاي جذب و ذخيره كلسيم، از منابع‌ ‌كلسيم ذخيره شده در اسكلت استخواني بدن استفاده مي شود. در اين صورت استخوان ها‌ ‌نازك و شكننده مي شوند و مقاومت خود را در مقابل ضربه، حتي ضربه هاي خفيف از دست مي‌‌ ‌دهند. مهم‌ترين بخش هايي كه در اثر ابتلا به پوكي استخوان در معرض شكستگي قرار مي‌ ‌گيرند،‌ ‌لگن و ستون فقرات هستند‌.‌پوكي استخوان يك بيماري نهفته اما خطرناك است. نه از آن جهت كه باعث مرگ انسان‌ ‌مي شود بلكه از آن جهت كه توان حركت و تحرك و زندگي را از انسان سلب كرده و به‌‌ ‌دنبال آن فرد گوشه گير، افسرده، عصبي و ... مي شود و مرگ تدريجي و خاموشي را براي‌ ‌انسان رقم مي زند‌.‌‌ بيش از 50 درصد مرداني كه به شكستگي لگن دچار مي شوند، تا پايان عمر با‌‌ ‌مشكل حركتي مواجه اند و در بعضي موارد كه استخوان به صورت ناقص ترميم مي شود، نياز‌ ‌به پرستاري و مراقبت ويژه دارند‌.‌

با آن كه زمان آغاز دوران يائسگي، قطع ترشح هورمون هاي زنانه، ظرافت‌ ‌اسكلت استخواني در زنان و بارداري عواملي مهم و تسريع كننده در پوكي استخوان به‌ ‌شمار مي رود، اما مردان نيز با روندي كندتر و پس از سن 65 سالگي به پوكي استخوان‌ ‌مبتلا مي شوند‌.‌عواملي چون بالا رفتن سن، مسائل ژنتيك، ساختار اسكلت استخواني و نژاد‌ ‌هر فرد عواملي غير قابل كنترل هستند، اما بعضي عوامل نيز مثل كاهش ذخيره و جذب‌ ‌كلسيم، ترشح كورتيكوييدها (گروهي از هورمون هاي طبيعي كه توسط بخش فشرده غده فوق‌‌ ‌كليوي ساخته مي شوند) كاهش ترشح تستسترون، مصرف سيگار،‌ عصبانيت ‌و ناراحتي هاي روحي و رواني،‌ افزايش وزن، عدم تحرك، تغذيه نامناسب و‌ ‌بي اشتهايي عصبي      (ANOREXIA NERVOSA) ‌‌از جمله عوامل ثانويه و قابل كنترل براي تسريع‌ ‌روند پوكي استخوان  در مردان  هستند‌.‌

 

منبع: پزشک بالینی

دیابت با دندان‌های زیبا

می‌دانیم كه بیماری دیابت بیماری مرموزی است و اگر مراقب نباشیم و آن را كنترل نكنیم موجب آسیب به بسیاری از دستگاه‌های بدن می‌شود. دهان و دندان هم از جمله مكان‌هایی در بدن هستند كه ممكن است دستخوش صدمات در این بیماری شود.
بسیاری از بیماران دیابتی مستعد ابتلا به عفونت دهان توسط میلیون‌ها میكروبی هستند كه به طور طبیعی در دهان زندگی می‌كنند اما با افزایش قند خون همین میكروب‌ها برای خود بدن خطرناك می‌شوند. افراد مبتلا به دیابت بیشتر از سایر افراد ممكن است به انواع عفوت لثه و دندان‌ها مبتلا شوند.
همان‌طور كه می‌دانیم بیماری دیابت سبب كاهش خونرسانی به لثه‌ها می‌شود و آنها را بیشتر مستعد بیماری می‌كند. قند بالای خون ممكن است موجب خشكی دهانی و بدتر شدن بیماری‌های لثه شود. همچنین كاهش میزان بزاق دهان می‌تواند سبب افزایش پوسیدگی دندان و تشكیل پلاك‌های دندانی شود.
● علائم آن چیست؟
خونریزی و زخم لثه عفونت‌های مكرر و بوی بد دهان از علائم عفونت دندان در بیماران دیابتی است.
● چگونگی پیشگیری
بیماران دیابتی می‌توانند با انجام مراقبت‌ صحیح از لثه‌ها و دندان‌هایشان میزان عفونت را به حدااقل برسانند.
● این افراد می‌توانند:
▪ هر ۶ ماه یكبار به دندانپزشك مراجعه كنند.
▪ به دندانپزشك خود اطلاع دهند كه دیابت دارند و از او بخواهند روش های مراقبت و پیشگیری از بیماری‌های دندان و دهان را به او آموزش دهد.
▪ همیشه بعد از خوردن غذا و یا حداقل دو بار در روز از مسواك مناسب و نخ دندان استفاده كنند
▪ سیگار را ترك كنند.
▪ با رعایت رژیم غذایی و استفاده منظم از داروهای خود و ورزش میزان قند خون خود را كنترل نمایند.‌

منبع:مجله الکترونیکی ویستا

ورزش داروي پيشگيري از پوکي استخوان براي مردان

---

طبق تحقيقات انجام شده روي مردان بالاي 60 سال، انجام فعاليت‌هاي ورزشي براي پيشگيري از ابتلا به پوکي استخوان کافي است.

بررسي‌ها نشان داده است که مصرف مکمل کلسيم و ويتامين D احتمال ابتلا به پوکي استخوان در مردان را کاهش نمي‌دهد. طبق تحقيقات پژوهشگران دانشگاه ملبورن استراليا بهترين راه براي پيشگيري از ابتلا به پوکي استخوان در مردان ورزش است. پژوهشگران 180 مرد 59 تا 70 سال را به مدت 18 ماه زير نظر گرفتند و به يک گروه يک‌گرم در روز مکمل کلسيم، يک گروه 800 واحد بين‌الملل روزانه ويتامين D و به يک گروه برنامه ورزشي دادند. به گفته پژوهشگران مصرف مکمل و قرص بدون ورزش هيچ تاثيري در پيشگيري از پوکي استخوان ندارد. مردان به اندازه کافي کلسيم و ويتامين D دريافت مي‌کنند و ورزش بهترين روش براي پيشگيري از ابتلا به پوکي استخوان است.

پوکي استخوان يا استئوپروز، عبارت از حالتيست که در اثر تخريب بافت استخواني، توده‏اي استخوان کاهش يافته سرانجام به شکستگي استخوان منجر مي‏شود (تعداد و اندازه‏ي تيغه‏هاي استخواني بافت استخواني کاهش مي‏يابد).در زنان پوکي استخوان چهار برابر مردان ديده مي‏شود. در سالهاي بعد از يائسگي، مخصوصاً در سالهاي اول، معمولاً قدرت استخوان با سرعت زيادي کاهش مي‏يابد . سپس اين سرعت کم مي‏شود ولي روند پوکي استخوان ادامه مي‏يابد. زنان، مخصوصاً آنها که بيشتر از 60سال دارند بيشترين مبتلايان به پوکي استخوان‏اند.در مردان با افزايش سن، کاهش ناگهاني و عمده‏ي هورمونهاي جنسي، چنان که در زنان اتفاق مي‏اافتد، پيش نمي‏آيد. کاهش تراکم وقدرت استخوان در آنها خيلي آهسته‏تر اتفاق مي‏افتد.

منبع:وبلاگ دکتر دقاق زاده

 

با شکستگی های استخوانی چه کنیم؟

شکستگی، معمولا در نتیجه سقوط از ارتفاع یا سرخوردن اتفاق می‌ افتد. در چنین شرایطی چه علایم و نشانه‌ هایی می ‌تواند ما را به تشخیص شکستگی برساند؟

تورم یا خون ‌مردگی روی استخوان، بد شکل شدن اندام صدمه دیده، درد موضعی که با حرکت دادن یا فشار دادن ناحیه آسیب‌ دیده تشدید می ‌گردد، فقدان عملکرد ناحیه آسیب‌ دیده و بیرون ‌زدگی استخوان شکسته از پوست، نشانه‌ های مهم شکستگی است.

برای جلوگیری از آسیب بیشتر ناحیه دچار شکستگی باید چه‌ کار کنیم؟

ابتدا نبض شریان زیر ناحیه آسیب ‌دیده را بگیرید و خاطر جمع شوید که نبض شریانی قابل لمس است. این موضوع به شما کمک می‌ کند تا مطمئن شوید که آیا هنوز خون‌ رسانی به ناحیه بعد از شکستگی صورت می‌ گیرد یا خیر. اگر چنین نبود یعنی نبضی احساس نشد، شخص آسیب ‌دیده در معرض خطر از دست دادن عضو دچار شکستگی خواهد بود بنابراین به سرعت او را به نزدیک ‌ترین مرکز درمانی منتقل کنید.
اگر شکستگی از نوع باز بود و استخوان شکسته معلوم شده بود، چه کار کنیم؟
در این صورت با اعمال فشار بر موضع، خون‌ ریزی را متوقف کنید. با استفاده از یک گاز استریل، پارچه تمیز یا حتی یک تکه لباس تمیز، فشار مستقیمی بر زخم وارد کنید.

جا انداختن مفاصل، کار شما نیست.
اگر هیچ چیز دم دست نبود از دست خودتان استفاده کنید و آن قدر فشار دهید تا خون ‌ریزی متوقف شود. همچنین به منظور کاهش جریان خون به محل شکستگی، ناحیه آسیب ‌دیده را بالا نگه دارید.
یک نکته را نیز اضافه کنم که اگر شخص از حال رفته است، رنگش پریده یا تنفسش کم‌ عمق و سریع است باید چنین فردی را روی زمین بخوابانید به طوری که سرش اندکی پایین‌ تر از تنه و پاها قرار گیرد.
می‌ گویند یکی از مهم‌ ترین مسایلی که همیشه باید رعایت شود نقل و انتقال صحیح بیمارانی است که دچار شکستگی شده‌اند، نظر شما چیست؟

اشاره درستی است. قبل از نقل و انتقال فردی که دچار شکستگی استخوان شده، برای جلوگیری از حرکت کردن استخوان، آن را آتل ‌بندی کنید. مفاصل بالا و پایین ناحیه شکسته شده را ثابت کنید. آتل می‌ تواند با تثبیت ناحیه آسیب‌ دیده از حرکت استخوان شکسته و در نتیجه وخیم‌ تر شدن آسیب بافتی جلوگیری کند. به خاطر داشته باشید که آتل ‌بندی صحیح می ‌تواند درد را نیز کاهش دهد.درباره آتل‌ بندی صحیح و بی ‌حرکت ساختن ناحیه شکستگی نیز توضیح می‌ دهید؟
بله، آتل می ‌تواند از چوب، پلاستیک، فلز یا هر ماده سفت دیگری باشد. آتل را با گاز یا پارچه دیگری بپوشانید و بعد آن را در طرفین اندام آسیب ‌دیده قرار دهید. آتل باید بلندتر از استخوان شکسته باشد و بالا و پایین ناحیه آسیب ‌دیده را بگیرد.

آتل را با استفاده از یک تکه پارچه، ریسمان یا هر چیز دیگری محکم به اندام ببندید. برای بستن، پارچه یا ریسمان را روی اندام آسیب ‌دیده گذاشته و دو انتهای آن را در طرف دیگر بدن گره بزنید. اندام را با آتل محکم ببندید تا حرکت نکند اما نه آن قدر تنگ که جریان خون‌ بند بیاید.

نحوه آتل ‌بندی بستگی به محل شکستگی دارد. شکستگی‌ های ناحیه ستون فقرات یا لگن را نمی ‌توان آتل‌ بندی کرد اما باید به طریقی ثابت و بی ‌حرکت شوند.
شکستگی‌ ها اغلب در اندام فوقانی، تحتانی یا ستون فقرات اتفاق می ‌افتد. برای هر کدام چه توصیه‌ ای دارید؟
در شکستگی ‌های اندام فوقانی، پیچاندن روزنامه یا مجله دور ساعد می‌ تواند موثر واقع شود. برای تثبیت شکستگی ‌های آرنج می ‌توان از یک گردن آویز و باندی دور تنه استفاده کرد.

در شکستگی پا، می‌ توانید کل اندام تحتانی را بین دو آتل قرار دهید. اگر آتلی دم دست ندارید، می ‌توان از پای سالم فرد به عنوان آتل استفاده کرد تاحرکت پای آسیب‌ دیده را محدود کند.

در شکستگی استخوان ران، باید مفصل لگن را هم بی ‌حرکت نگاه داشت اما اگر به آسیب گردن یا ستون فقرات شک دارید، مصدوم را حرکت ندهید. حرکت دادن شخصی که از ناحیه ستون فقرات مصدوم شده می ‌تواند فلج دایم و عوارض جدی دیگری را در پی داشته باشد. در صورت حرکت دادن ستون فقرات شکسته ممکن است تصادفا موجب قطع نخاع شود.
به عوارض قطع نخاع اشاره کردید، افراد عادی چطور می ‌توانند حدس بزنند که فردی دچار آسیب نخاعی شده و نباید به او دست بزنند؟

اگر با مصدومی مواجه شدید که شواهدی از ضربه مغزی دارد یا این که ضربه محکمی به پشت یا گردن فرد خورده باشد یا اگر مصدوم درد شدیدی در ناحیه گردن یا پشت دارد یا این که از ضعف عضلانی، خواب‌ رفتگی، فلج یا عدم کنترل اندام، مثانه یا روده شکایت دارد یا اگر گردن یا پشت فرد، پیچ خورده یا در وضعیت غیرمعمول و عجیب و غریبی قرار گرفته است و یا فرد بی‌ هوش است و قادر به توصیف درد نیست فرض را بر این بگذارید که وی دچار آسیب نخاعی شده است. در این حالت به اورژانس زنگ بزنید. مصدوم را بی‌ حرکت نگاه دارید و او را تکان ندهید، مگر این که در حال خفگی یا در معرض یک خطر قریب ‌الوقوع باشد. اگر ناگزیر به جابه‌جا کردن بیمار هستید خیلی آرام او را روی یک تخته قرار دهید. برای مثال تخته روی میز یا در. چند نفر را برای کمک فرا بخوانید و خاطر جمع شوید که سر و گردن و ستون فقرات بیمار در یک راستا روی تخته محکم شوند. گردن او را حتما بی‌ حرکت نگاه دارید، سر بیمار را با یک حوله یا روسری سنگین، یک کتاب جیبی یا هر چیز نرم و حجیم ثابت کنید تا هنگام جابه‌جا کردن مصدوم نچرخد.شکستگی ‌های لگن یا مفصل ران نیز در میان سالخوردگان زیاد مشاهده می ‌شود؛ در این مورد چه کار کنیم؟

شکستگی ‌های لگن یا مفصل ران معمولا در نتیجه سقوط یا تصادف روی می ‌دهند. در افرادی که استخوان ‌های آن ها به دلیل پوکی استخوان  یا سرطان استخوان تضعیف شده، چنین شکستگی ‌هایی ممکن است به طور خود به‌خود اتفاق بیفتد. دقت کنید که اگر بیمار از درد مفصل ران، کمر یا ناحیه کشاله ران شاکی است و یا این که درد در این نواحی با حرکت یک یا هر دو پا تشدید می ‌شود،

می‌ توانید به شکستگی لگن یا مفصل ران شک کنید. در چنین مواردی همانند صدمات ستون فقرات، بیمار را تکان ندهید و فورا به اورژانس اطلاع دهید. اگر ناگزیر به حرکت دادن مصدوم هستید به آرامی او را روی یک قطعه فیبر یا تخته رومیزی قرار دهید، درست مانند همان کاری که در مورد آسیب ستون فقرات انجام می ‌دادید. به یاد داشته باشید که در این مورد سعی نکنید پا یا مفصل ران جابه‌جا شده یا کج شده را جا بیندازید.

منبع : دیزلند

 

جراحی ستون مهره – ورتبروپلاستی چیست

یکی از مشکلات افراد مسن مبتلا به پوکی استخوان  شکستگی مهره ها در ستون فقرات است. این شکستگی  ها معمولا بدون وارد شدن ضربه شدید و در حین انجام کارهای روزمره ایجاد میشود و تنها علامت آن کمردرد است. بتدریج و در طی چند سال این شکستگی های مکرر موجب گوژپشتی فرد میشود.

 

                  تزریق سیمان به درون شکستگی                     شکستگی

عمل ورتبروپلاستی Vertebroplasty میتواند بعد از شکسته شدن مهره مجددا قدرت آن را به حالت قبل از شکستگی برگردانده و درد ناشی ار شکستگی را از بین ببرد

 

شکستگی مهره ناشی از پوکی استخوان چه خصوصیاتی دارد

ستون فقرات  از روی هم قرار گرفتن مهره ها تشکیل شده است. مهره یکی از اولین استخوان هایی است که در روند پوکی استخوان دچار مشکل میشود. در کسی که به پوکی استخوان یا استئوپروز مبتلا است جسم مهره در ستون فقرات سینه ای ( ستون فقرات سینه ای به قسمتی از آن میگویند که در پشت قفسه سینه قرار داشته و شامل 12 مهره است) حتی با انجام فعالیت های روزانه هم میتواند دچار شکستگی شود.

این شکستگی مانند شکستگی استخوان های بلند نیست. بطور مثال اگر شکستگی ران را با شکستگی مهره ناشی از پوکی استخوان مقایسه کنیم میبینیم

• شکستگی ران  موجب جدا شدن واضح تکه های شکسته شده میشود در حالیکه شکستگی مهره ناشی از پوکی استخوان موجب خرد شدن و در هم فرو رفتن مهره میگردد. پس از شکستگی، مهره همچنان یک تکه بوده ولی کلاپس کرده و در خودش فرو رفته است

• شکستگی ران براثر یک ضربه واحد و شدید ایجاد میشود در حالیکه شکستگی مهره ناشی از پوکی استخوان میتواند در حین انجام یک فعالیت معمولی روزمره ایجاد شود مثلا فرد خم میشود تا جسمی را از زمین بلند کند یا به سمت راست میپیچد تا چیزی را از روی میز بغل دست خود بردارد و همین کار موجب شکستگی مهره میشود

• شکستگی ران موجب یک تغییر شکل ناگهانی در اندام شده و بیمار بعد از آن توانایی راه رفتن را از دست میدهد در حالیکه شکستگی مهره ناشی از پوکی استخوان بلافاصله موجب تغییر شکلی در بدن نشده و بیمار پس از آن میتواند راه برود

عمل جراحی ورتبروپلاستی چگونه انجام میشود

    

برای انجام عمل ورتبروپلاستی بیمار بیهوش شده و به شکم بر روی تخت جراحی دراز میکشد. سپس جراح با استفاده از کمک فلوروسکوپ (نوعی دستگاه رادیولوژی کامپیوتری که در اطاق عمل استفاده شده و تصاویر را بر روی مانیتور نشان میدهد) یک سوزن بلند را از پشت کمر وارد جسم مهره شکسته شده میکند.

پس از آن ماده خاصی را که به آن سیمان استخوانی میگویند و حالت مایع دارد به داخل جسم مهره که شکسته است وارد کرده و سوزن را بیرون میکشد. سیمان استخوانی در عرض 15 دقیقه به حالت جامد درآمده و حسم مهره را که بر اثر شکستگی ضعیف شده بود محکم میکند. همین استحکام موجب از بین رفتن درد بیمار میشود.

در ورتبروپلاستی هیچ کوششی در جهت تصحیح تغییر شکل مهره که بر اثر شکستگی ایجاد شده نمیشود و تنها سعی میشود وضعیت بوجود آمده تثبیت و محکم شود. بنابراین در ورتبروپلاستی برعکس کیفو پلاستی  تغییر شکل ستون مهره و قوسی که در ستون فقرات بر اثر تغییر شکل مهره ایجاد شده درمان نمیشود. همچنین ورتبروپلاستی مانع از ایجاد شکستگی های مجدد در آینده نمیگردد.

هدف اصلی از انجام ورتبروپلاستی اینست که مهره ای را که بر اثر شکستگی ضعیف شده با تزریق سیمان قوی کرده و به آن استحکام دهد و همین کار موجب از بین رفتن درد ناشی از شکستگی شود.

 

 ورود سیمان استخوانی با سوزن مخصوص به داخل جسم مهره به توسط رادیولوژی مانیتور میشود

 

 سیمان استخوانی در داخل جسم مهره

منبع:ایران ارتوپد

شکستگی لگن

لگن دربرگیرنده اندام های ادراری و تناسلی است و شکستن آن خطر آسیب به این اندام ها را در بر دارد. این نوع شکستگی اغلب بر اثر سقوط روی اندام تحتانی رخ می دهد و معمولا در افراد مبتلا به پوکی استخوان و سالمندان بیشتر اتفاق می افتد.

به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز،  شکستگی لگن یکی از مشکلات شایعی است که در دوران پیری به سراغ بسیاری از سالمندان می‌آید، اما زنان سالمند خصوصا در سال‌های پس از یائسگی بیش از مردان در معرض خطر شکستگی لگن قرار می‌گیرند.

واضح است که این مشکل بر اثر کمبود ویتامینD ، کلسیم و پوک شدن استخوان‌ها به وجود می‌آید.

اخیرا نیز متخصصان اعلام کرده‌اند علاوه بر این، سابقه خانوادگی، استعمال سیگار و تحرک نداشتن ضریب دچار شدن به شکستگی لگن را افزایش می‌دهند؛ به همین منظور پزشکان توصیه می‌کنند تا افراد به میزان کافی ویتامینD و کلسیم دریافت کنند تا استخوان‌های محکمی داشته باشند.

سازمان جهانی بهداشت(who) ، تعداد موارد شکستگی لگن تا سال ۲۰۵۰ را ۳/۶ میلیون مورد پیش‌بینی می‌کند که این نسبت در مقایسه با سال ۱۹۹۰، سه برابر است.

مطابق این پیش‌بینی‌ها ۷۵ درصد این شکستگی در سال ۲۰۵۰ در کشورهای در حال توسعه خواهد بود.

این محققان آورده‌اند: شایع بودن زمین‌خوردگی روی سطوح هموار در گروه سالمندان به تفاوت سبک زندگی مردم کشور ما با کشورهای غربی در استفاده از فرش بستگی دارد.

همچنین محققان بر لزوم رعایت استانداردهای فیزیکی در منزل و آموزش سالمندان و خانواده آنها از جمله عوامل موثر در جلوگیری و بهبود دادن شکستگی‌ها تاکید کردند.

●  علائم:

ناتوانی در راه رفتن و ایستادن با وجود ظاهر سالم اندام های تحتانی، درد در نواحی پشت، کشاله ران یا لگن که با حرکت افزایش می یابد، پارگی مثانه، وجود خون در ادرار، درد یا ناتوانی در تخلیه ادرار، خونریزی داخلی و شوک از نشانه های این شکستگی است.

بهترین راه برای شناسایی شکستگی لگن این است که دو طرف لگن را به آرامی به سمت پایین و داخل فشار دهید. لگن شکسته با این کار دردناک خواهد شد.

●  اقدامات:

مصدوم را به پشت بخوابانید و از او بخواهید که حرکت نکند. یک تکه پارچه حجیم یا جسمی نرم زیر زانوهایش قرار دهید تا زانو کمی خم شود. در صورت عدم دسترسی به آتل های سخت از آتل خودی استفاده کنید.

پاها را از مچ تا لگن با شال، روسری یا باند، محکم به هم ببندید و ثابت کنید. اگر درد مصدوم غیرقابل تحمل بود از بستن پاها خودداری کنید و تا رسیدن اورژانس پاهای مصدوم را از ناحیه مچ و زانو در امتداد بدنش با دست نگه دارید.

● شکستگی ران

ضربات شدید می تواند منجر به شکستگی استخوان ران و فرورفتن سر تیز آن به داخل شاهرگ های مجاور آن شود. بنابراین اقدامات اولیه مناسب نقش حیاتی در زندگی مصدوم دارد.

▪ علائم:

درد در محل شکستگی، عدم توانایی در راه رفتن، کوتاه شدن استخوان ران، چرخیدن زانو و پنجه پا به خارج و شوک ناشی از خونریزی داخلی از جمله نشانه های شکستگی ران است.

▪ اقدامات:

نحوه بی حرکت سازی و آتل بندی استخوان ران مانند شکستگی لگن است. فقط زیر زانو را در این شکستگی خم نمی کنیم.

در این شکستگی در صورت دسترسی از آتل سخت استفاده کنید.

یک تخته چوب را طوری کنار پای شکسته قرار دهید که از زیر بغل تا نوک پا ادامه یابد.

هر دو پا را به این تخته ثابت کنید. نبض مچ پا را بگیرید اگر نبض را حس نکردید بلافاصله با اورژانس ۱۱۵ تماس بگیرید.

تقریبا” در شکستگی لگن، عمل جراحی همواره ضروری است، لیکن نوع عمل بستگی به نوع شکستگی دارد.

اگر شکستگی در گردن استخوان ران باشد،قطعات شکستگی انتهایی میتوانند از طریق فیکساسیون اینترنال جمع گردند. . اما شکستگی درطول  گردن استخوان ران که  باعث قطع جریان خون به سر استخوان ران می گردد می تواند در نهایت باعث نکروزعروقی شود، بنابراین برخی از پزشکان معتقدند تعویض مفصل ران (هیپ ) درمجموع انتخابی بهتر است.

اگرشکستگی در طول منطقهء بخش خارجی فوقانی استخوان ران باشد(بخش اینتر تروکانتریک)، که واجد  منبع خوبی از خون است،  معمولا با موفقیت به روش فیکساسیون داخلی درمان می شود .

●  عوارض شکستگی لگن خاصره

از عوارض عمده شکستگی لگن خاصره ، آسیب به احشاء (از جمله مجاری ادراری و مثانه ، رکتوم یا واژن) و خونریزی داخلی می‌باشد که ممکن است مصدوم مقدار زیادی خون از دست بدهد. مصدوم حتی ممکن است تا ۴ لیتر خون از دست بدهد و همین سبب شوک و مرگ مصدومین بشود.

میزان مرگ و میر به ویژه در شکستگی باز لگن خاصره ، بسیار بالا است.

● عوارض جدی شکستگی لگن

عوارض کلی این شکستگی‌ها عبارتند از زخم بستر، عفونت ریوی، عفونت ادراری، لخته شدن خون در ساق و انتقال آن به ریه و دیگر نقاط بدن.

گاهی اوقات چند هفته پس از جراحی پیچ گذاشته شده در سر استخوان ران از سر خارج شده، جابه‌جا می‌شود. این عارضه بیشتر در کسانی که پوکی استخوان شدید دارند، شدت شکستگی در آنها زیاد است یا در کسانی که بدرستی عمل نشده‌اند، دیده می‌شود.

در صورتی که جابه‌جایی قطعات شکسته، پیچ و پلاک زیاد باشد، بیمار نیاز به عمل جراحی مجدد دارد که در عمل مجدد، پیچ و پلاک قبلی خارج شده شکستگی مجدد جا انداخته می‌شود و با پیچ و پلاک جدید فیکس می‌گردد.

عارضه بدجوش خوردن شکستگی در مواردی به وجود می‌آید که درمان جراحی برای بیمار انجام نشده یا حین جراحی قطعات شکسته، خوب جا نرفته باشند یا بعد از جراحی به هر علتی جابه‌جایی اتفاق افتاده باشد.

در این موارد اندام تحتانی مبتلا کوتاه‌تر می‌شود و حالت چرخیده به خارج پیدا خواهد کرد. این تغییر شکل‌ها در اکثر مواقع کم بوده، کوتاهی اندام با کمی بلند کردن پاشنه کفش جبران می‌شود. در موارد تغییر شکل شدید بخصوص اگر بیمار جوان باشد، انجام عمل جراحی مجدد و استئوتومی لازم می‌شود. عارضه جوش نخوردن شکستگی در شکستگی‌های ناحیه اینترتروکانتریک کمتر اتفاق می‌افتد.

با این حال تعدادی از شکستگی‌های اینترتروکانتریک ممکن است جوش نخورد. درمان این عارضه جااندازی و فیکس کردن قطعات با پیچ و پلاک و در مواردی استفاده از پیوند استخوان است.

منبع:پزشکان بدون مرز

شکستگی استخوان ران و لگن

 

 

فرض کنید در یک روز زیبای زمستانی به همراه یک سالمند در حال عبور از یک کوچه پربرف هستید که ناگهان او لیز خورده و به زمین می افتد. قصد بلند کردن او را دارید، ولی او از درد در نواحی کشاله ران و لگن شاکی است و توان ایستادن ندارد. در این زمان بهترین اقدام چیست؟

در شکستگی های لگن و ران به علت مجاورت استخوان شکسته با رگ های خونی بزرگ همیشه خطر قطع یا پارگی رگ توسط نوک تیز استخوان شکسته و به دنبال آن خطر خونریزی شدید داخلی و حتی احتمال مرگ مصدوم وجود دارد. خطر دیررس دیگری که به خصوص در شکستگی ران اتفاق می افتد حرکت چربی در عروق خونی بدن و گسترش آن به سمت رگ های ظریف ریوی و آمبولی چربی و درنهایت انسداد رگ های ریوی است. این اتفاق معمولا ۲۴ تا ۷۲ ساعت بعد از شکستگی روی می دهد و با علائمی چون سرفه، تنگی نفس، احساس بی قراری، اضطراب، تندشدن تنفس و نبض و علائم شوک همراه است. آتل بندی و ثابت کردن سریع شکستگی بلافاصله پس از وقوع حادثه احتمال بروز این عارضه خطرناک را تا حد زیادی کاهش می دهد.

 

● شکستگی لگن

لگن دربرگیرنده اندام های ادراری و تناسلی است و شکستن آن خطر آسیب به این اندام ها را در بر دارد. این نوع شکستگی اغلب بر اثر سقوط روی اندام تحتانی رخ می دهد و معمولا در افراد مبتلا به پوکی استخوان و سالمندان بیشتر اتفاق می افتد.

▪ علائم: ناتوانی در راه رفتن و ایستادن با وجود ظاهر سالم اندام های تحتانی، درد در نواحی پشت، کشاله ران یا لگن که با حرکت افزایش می یابد، پارگی مثانه، وجود خون در ادرار، درد یا ناتوانی در تخلیه ادرار، خونریزی داخلی و شوک از نشانه های این شکستگی است. بهترین راه برای شناسایی شکستگی لگن این است که دو طرف لگن را به آرامی به سمت پایین و داخل فشار دهید. لگن شکسته با این کار دردناک خواهد شد.

▪ اقدامات: مصدوم را به پشت بخوابانید و از او بخواهید که حرکت نکند. یک تکه پارچه حجیم یا جسمی نرم زیر زانوهایش قرار دهید تا زانو کمی خم شود. در صورت عدم دسترسی به آتل های سخت از آتل خودی استفاده کنید. پاها را از مچ تا لگن با شال، روسری یا باند، محکم به هم ببندید و ثابت کنید. اگر درد مصدوم غیرقابل تحمل بود از بستن پاها خودداری کنید و تا رسیدن اورژانس پاهای مصدوم را از ناحیه مچ و زانو در امتداد بدنش با دست نگه دارید.

 

● شکستگی ران

ضربات شدید می تواند منجر به شکستگی استخوان ران و فرورفتن سر تیز آن به داخل شاهرگ های مجاور آن شود. بنابراین اقدامات اولیه مناسب نقش حیاتی در زندگی مصدوم دارد.

▪ علائم: درد در محل شکستگی، عدم توانایی در راه رفتن، کوتاه شدن استخوان ران، چرخیدن زانو و پنجه پا به خارج و شوک ناشی از خونریزی داخلی از جمله نشانه های شکستگی ران است.

 

▪ اقدامات: نحوه بی حرکت سازی و آتل بندی استخوان ران مانند شکستگی لگن است. فقط زیر زانو را در این شکستگی خم نمی کنیم. در این شکستگی در صورت دسترسی از آتل سخت استفاده کنید. یک تخته چوب را طوری کنار پای شکسته قرار دهید که از زیر بغل تا نوک پا ادامه یابد. هر دو پا را به این تخته ثابت کنید. نبض مچ پا را بگیرید اگر نبض را حس نکردید بلافاصله با اورژانس ۱۱۵ تماس بگیرید.

منبع: بیتوته



چه کسانی پوکی استخوان دارند؟

بیشتر مواقع می‌توان با شناخت دقیق از چگونگی ابتلا به این بیماری جلوگیری به عمل آورد. یا اینکه می توانیم تشخیص دهیم که چه افرادی در معرض ....

 

تا حالا راجع به پوکی استخوان صحبت کرده‌ایم. پوکی استخوانی شرایط جدی و گاهی ساکت می‌باشد که به تدریج سبب ضعیف شدن استخوان‌ها می‌شود و در بعضی مواقع موجب شکستگی استخوان‌ها می‌گردد. بیشتر مواقع می‌توان با شناخت دقیق از ابتلا به آن جلوگیری به عمل آورد. یا اینکه می توانیم تشخیص دهیم که چه افرادی در معرض ابتلا می‌باشند.

 اگرچه این بیماری در هر دو جنس زن و مرد وجود دارد اما بعضی افراد بیشتر در معرض ابتلا  به این بیماری هستند. این افراد از این قرار می‌باشند:

افراد بزرگسالی که سابقه شکستگی دارند:

اگر شما یک شکستگی را متحمل شده مخصوصاً اگر به علت زمین خوردگی شدید یا ضربه نبوده است.(مثلاً زمین خوردگی ناچیز یا رگ به رگ شدن قوزک پا بوده) بنابراین باید از پزشک خود نسبت به سلامتی استخوان مورد نظر سؤال کنید.

• داشتن سابقه خانوادگی
• استعمال دخانیات: یکی از علت هایی که باید سیگار کشیدن را ترک کنید.
• لاغری مفرط یا کم وزنی: خیلی لاغر بودن تأثیر منفی روی استخوان می‌گذارد. مخصوصاً خانمهای‌قهرمان، ژیمناست و بالرین باید دقت کنند. یا خانمهایی که خیلی لاغر می‌باشند و این مورد با سیکل قاعدگی آنها در ارتباط می‌باشد. همچنین در خانم ها متابولیسم کلسیم در بدن با بعضی تغییرات هورمونی ارتباط دارد. از این رو در این افراد احتمال شکستگی زیاد است و باید سلامتی و قدرت استخوان خود را چک کنند.
• نا مرتب خوردن
• خانمهای آسیایی و سفید پوست
• بی‌تحرکی
• نوشیدن نوشابه‌های الکلی
• رژیم غذایی با کلسیم اندک
• کمبود ویتامینD : کم در معرض نور خورشید قرار گرفتن.
• ورود کافئین زیاد به بدن
• خانمهایی که زود یائسه می‌شوند و یا جراحی برداشتن رحم را  انجام داده‌اند.
• بیماری مشخص (سوء عملکرد تیروئید) و یا داروهای خاص (کورتیکستروییدها، دیلانتین)

 پوکی استخوان به تنهایی با اشعه ایکس تشخیص داده نمی‌شود، مگر اینکه بیماری خیلی پیش رفته باشد. که در این زمان دیگر خیلی دیر شده است. با این حال یک آزمایش بدون درد برای  تشخیص پوکی استخوان وجود دارد به نام اسکنDEXA. پزشکان این نوع اسکن را برای زنان بالای 65 سال، بعضی از خانم‌های جوان و مردان توصیه می‌کنند. این وسیله‌ای مهم برای نمایش قسمت صدمه دیده می‌باشد، مخصوصاً‌ برای افرادی که تحت درمان می‌باشند.

 هرچه بیشتر راجع به استخوان‌ها بدانید، کمتر به این بیماری مبتلا می‌شوید.

منبع : سیمرغ

پوكي استخوان را بشناسيم

پوكي استخوان چيست؟پوكي استخوان يا استئوپروز، عبارت از حالتيست كه در اثر تخريب بافت استخواني، توده‏اي استخوان كاهش يافته سرانجام به شكستگي استخوان منجر مي‏شود (تعداد و اندازه‏ي تيغه‏هاي استخواني بافت استخواني كاهش مي‏يابد).
توده‏ي استخواني هر فرد معمولاً در 30 تا 35 سالگي به بيشترين حد خود مي‏رسد. پس از اين سن، كم شدن توده استخوان به صورت يك روند طبيعي آغاز مي‏شود. در واقع با افزايش سن، مقدار استخواني كه تخريب مي‏شود، بيشتر از مقداري است كه ساخته مي‏شود. اگر بتوانيم ساختمان داخلي بافت استخواني را با ميكروسكوپ ببينيم، در حالت طبيعي، شبيه كندوي عسل است كه با تخريب بافت استخواني در اين كندو اندازه‏ي فضاهاي خالي بزرگتر مي‏شود و به عبارتي پوك‏تر مي‏شود. بدين ترتيب، استخوانها نازك و شكننده مي‏شوند، به حدي كه به راحتي و حتي به خودي خود مي‏شكنند.(مخصوصاً در ناحيه سر استخوان ران كه در گودي استخوان لگن جا دارد، ستون مهره‏ها و مچ دست). زمان يائسگي عامل خطر ديگري براي پوكي استخوان است، بطوريكه بعضي، عملاً پوكي استخوان را فقط بيماري دوران يائسگي مي‏دانند. هنگام يائسگي، مقدار هورمون (استروژن) در بدن زنان خيلي كم مي‏شود. پايين آمدن اين هورمون در خون، از دست دادن (استحكام) استخوان و پوكي آن را سبب مي‏شود. پوكي استخوان، بيماري خاموش نيز ناميده مي‏شود، زيرا ممكن است شما متوجه هيچ علامتي نشويد. طي سالها ممكن است استخوانهايتان را از دست بدهيد، اما ندانيد كه پوكي استخوان داريد، تا زمانيكه ناگهان يكي از استخوانهايتان بشكند. بعضي مواقع، وجود برخي از بيماريها مثل پركاري تيروئيد، كم كاري غدد جنسي، آرتريت روماتوئيد، يا مصرف بعضي از داروها مثل كورتن و لووتيروكسين باعث كم شدن قدرت استخوانها و در نتيجه پوكي آنها مي‏شود.
سن شروع وشيوع پوكي استخوان:    در زنان پوكي استخوان چهار برابر مردان ديده مي‏شود. در سالهاي بعد از يائسگي، مخصوصاً در سالهاي اول، معمولاً قدرت استخوان با سرعت زيادي كاهش مي‏يابد. سپس اين سرعت كم مي‏شود ولي روند پوكي استخوان ادامه مي‏يابد. زنان، مخصوصاً آنها كه بيشتر از 60 سال دارند بيشترين مبتلايان به پوكي استخوان‏اند. در مردان با افزايش سن، كاهش ناگهاني و عمده‏ي هورمونهاي جنسي، چنان كه در زنان اتفاق مي‏اافتد، پيش نمي‏آيد. كاهش تراكم وقدرت استخوان در آنها خيلي آهسته‏تر اتفاق مي‏افتد. اما در 65 تا 70 سالگي، زنان و مردان با يك سرعت استخوانهاي خود را از دست مي‏دهند.

علائم و عوارض پوكي استخوان:   
چنان كه قبلاً گفته شد، ممكن است دچار پوكي استخوان باشيد، بدون آن كه از بيماري خود اطلاع داشته باشيد. به همين سبب است كه پوكي استخوان ”بيماري خاموش“ و يا ”بيماري بي‏سر و صدا“ ناميده مي‏شود. در مراحل اوليه‏ي بروز پوكي استخوان، علائم آن به ندرت ظاهر مي‏شود، كه اين ظاهر نشدن علائم تشخيص بيماري را دشوار مي‏كند.
پوكي استخوان در مراحل بعدي موجب بروز مسائل زير مي‏گردد:
- شكستگي خود به خود يا با كمترين ضربه بر استخوانها مخصوصاً در نواحي ران و لگن، كمر و ستون مهره‏ها كه غالباً اين اولين علامت است.
- كمر درد شديد در نقطه‏اي خاص كه نشانه شكستگي ست.
- قوز پشت كه موجب انحناي پشت يا قوز درآوردن مي‏‎شود.
- كوتاه شدن قد.
بعضي از محققان عقيده دارند افتادن دندانها در سالهاي بالا نيز ناشي از همين پوكي استخوان است
از نمونه‏هاي شكستگيهاي خود به خودي اين است كه شايد روزي كه فرد خم مي‏شود تا ساك خريد روزانه‏اش را بردارد و به خريد برود، دردي شديد در پهلويش احساس مي‏كند و بعداً متوجه مي‏شود كه دنده‏اي شكسته دارد. وقتي بيماري خيلي شديد باشد، فشارهاي خفيفي مثل خم شدن به جلو، بلند كردن جاروبرقي، عطسه يا سرفه كردن مي‏تواند باعث شكستگي مهره شود. شكستگيهاي ناحيه لگن، معمولاً در اثر افتادن و سقوط كردن فرد رخ مي‏دهند. اين شكستگي‏ها در بين شكستگيهاي ديگر از همه بدتر است، زيرا مي‏تواند حتي خطر مرگ در پي داشته باشد. نيمي از افرادي كه هم زنده مي‏مانند معمولاً تا آخر عمر عليل بوده، چنانچه نمي‏توانند بدون مراقبت دايمي آشنايي يا پرستاري زندگي كنند و براي همه‏ي عمر به عصا يا چهار پايه‏هاي مخصوص راه رفتن افراد معلول (واكر) نياز دارند.
كوتاه شدن قد، روند طبيعي افزايش سن است، ولي چنانچه كاهش قد قابل توجه بيش از 5/2 سانتي‏متر باشد(نسبت به 20 سالگي)، ممكن است همين، اولين علامت پوكي استخوان باشد.
به هر ترتيب چنانچه بيش از يكي از علائم بالا در شما هست حتماً به پزشك مراجعه كنيد. به خاطر داشته باشيد كه ممكن است هيچ علامتي مشاهده نشود ولي به پوكي استخوان دچار شده باشيد. پس بهترين راه، پيشگيري از بروز پوكي استخوان است.
 
عوامل مستعد كننده پوكي استخوان كدامند؟
عوامل مستعد كننده‏اي كه قابل كنترل نيستند:
- جنسيت: زنان بسيار بيشتر از مردان به پوكي استخوان و شكستگي ناشي از آن دچار مي‏شوند.( در واقع 4 برابر آقايان). زيرا زنان از ابتدا تراكم استخوان كمتري دارند و بيشتر هم عمر مي‏كنند.
- سن: با افزايش سن احتمال بروز پوكي استخوان بيشتر مي‏شود.
- شروع يائسگي: استروژن هورمون زنانه‏اي است كه از كاهش توده‏ي استخوان جلوگيري مي‏كند. توليد استروژن در تخمدانها بعد از يائسگي متوقف مي‏شود، در نتيجه، از دست رفتن توده‏ي استخوان تسريع مي‏شود. زناني كه يائسگي زود رس دارند (قبل از 45 سالگي)، مانند بانواني كه تخمدانهاي آنها را با جراحي برداشته‏اند بيشتر در معرض ابتلا به پوكي استخوان‏اند.  
- سابقه‏ي خانوادگي: وراثت بر مقدار استخوانهاي شما و سرعت از دست دادن آنها تأثير دارد، اگر مادر شما شكستگي لگن يا مهره، ساعد و... داشته باشد، احتمال ابتلاي شما به شكستگي 2 برابر افراد ديگر است.
- استخوان‏بندي ظريف و كوچك: بانواني كه داراي استخوانهاي كوچك بوده، كوتاه قد و يا لاغراند، به خاطر وجود توده‏ي استخواني كمتر، مستعد بروز پوكي استخوان‏اند.
- نژاد: بانوان اروپايي شمالي يا افراد ساكن آسياي جنوب شرقي، بيشتر در معرض ابتلا به پوكي استخوان‏اند.
- بعضي از بيماريها: بيماريهايي نظير بيماري تيروئيد، پاراتيروئيد، غدد جنسي، و غدد فوق كليوي مي‏توانند به پوكي استخوان منجر شوند.
عوامل خطري كه مي‏توانيد آنها را كنترل كنيد:
- وزن: وزن كم بانوان بسيار لاغر باعث كم شدن قدرت استخوان هم مي‏شود (زناني كه داراي اضافه وزن‏اند، معمولاً در معرض خطر نيستند ولي احتمال ابتلا به ناراحتي‏هاي ديگر در آنها زيادتر است.)
- ورزش نكردن: فعاليت نداشتن، كاهش توده‏هاي استخوان را تسريع مي‏كند. ورزش مناسب به افزايش مقدار استخوان و سلامت بيشتر شما كمك مي‏كند.
- كمبود كلسيم در برنامه‏ي غذايي: كلسيم استخوانها را قدرتمند مي‏كند. اگر به قدر كافي كلسيم مصرف نمي‏كنيد بدن شما سلولهاي استخواني را تخريب مي‏كند تا كلسيم مورد نياز خود را از آنها به دست آورد.
- سيگار كشيدن: زناني كه سيگار مي‏كشند بيشتر از آنها كه سيگار نمي‏كشند به پوكي استخوان (و ساير بيماريها) دچار مي‏شوند.
عوامل خطر ديگر:
اين عوامل عبارتند از:
بعضي داروهاي تجويزي نظير كورتن كه در درمان آرتوروز و آسم استفاده شود ( از دكتر خود در اين مورد سئوال كنيد). 
- برنامه‏ي غذايي پر پروتئين
- كمبود ويتامين دي
آيا مي‏توان پوكي استخوان را تشخيص داد؟
معاينه جسماني:
معاينه وسابقه‏ي پزشكي كمك مي‏كند تا مشخص شود آيا در معرض پوكي استخوان هستيد يا نه؟ پزشكتان مي‏تواند به شما كمك كند تا برنامه‏ي پيشگيري براي خود تعيين كنيد
پرتوهاي X و عكسهاي راديولوژي:
معمولاً براي تشخيص پوكي استخوان از راديولوژي استفاده نمي‏شود، ولي گاهي اوقات، وقتي به دلايل ديگري عكس راديولوژي گرفته مي‏شود، پوكي استخوان را كه نسبتاً زياد باشد هم در فرد مشخص مي‏كنند.
آزمايشهاي سنجش تراكم استخوان
انجام اين آزمايشها فعلاً براي تشخيص و پي‏گيري درمان پوكي استخوان، دقيقترين روش است. اطلاعات لازم را از پزشكتان بپرسيد. اين آزمايش؛ معمولاً، 3 تا 5 سال يك بار تكرار مي‏شوند تا روند پوكي استخوان و احتمالاً درمان آن مشخص شود. همراه اين آزمايش براي بار اول، معمولاً يك سري آزمايشهاي عمومي هم از فرد گرفته مي‏شود تا از سلامتش اطمينان يابند. به هر حال به ياد داشته داشته باشيد كه تشخيص پوكي استخوان خيلي ساده نيست و در بيشتر موارد وقتي تشخيص داده مي‏شود كه فرد دچار شكستگي شده است. بنابراين بهترين راه، پيشگيري از بيماري پوكي استخوان است.
براي جلوگيري از پوكي استخوان چه بايد كرد؟
1)دريافت كلسيم و ويتامين دي كافي (به قسمت تغذيه مراجعه شود).
2)ترك سيگار
3)داشتن فعاليت فيزيكي مداوم و متعادل (مثلاً حداقل 30 دقيقه پياده‏روي روزانه) براي توضيح بيشتر به قسمت ورزش مراجعه كنيد.
4)خانمهاي يائسه‏اي كه داراي عوامل مستعد كننده‏ي پوكي استخوان هستند و افراد مبتلا به بيماريهاي تيروئيد بايد با پزشك خود در اين باره مشورت كنند.

منبع : دانشگاه علوم پزشكي تهران